طراحی و اعتبارسنجی الگوی تکوین هوش معنوی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تبریز

محورهای موضوعی : زن و خانواده

الهه وکیل زاده دیزجی ¹ , یوسف ادیب ² , زرین دانش ور ³ , بهنام طالبی ⁴

1 - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی ،دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.
2 - استاد ، گروه علوم تربیتی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه تبریز- ایران. (نویسنده مسئول ) [e-mail]
3 - استادیار ، گروه علوم تربیتی ، دانشکده علوم انسانی و تربیتی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.
4 - استادیار ، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/08/14 تاریخ پذیرش : 1399/11/14 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: هوش معنوی, دانش آموزان, اعتبارسنجی, الگو, دوره دوم متوسطه,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور طراحی و اعتبارسنجی الگوی تکوین هوش معنوی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی و الگویابی است که به روش میدانی انجام شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 99-1398به تعداد 19142نفر بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کرجسی و مورگان تعیین و با روش تصادفی خوشه ای،206 نفر انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بود که پس از تأیید روائی صوری، محتوائی و سازه و تأیید پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ به کار گرفته شد. میزان آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه برابر با 928/0 بود که نشان دهنده همسانی درونی بالا بین سوالات پرسشنامه می باشد. همچنین برای اندازه‌گیری پایایی بیرونی پرسشنامه، از روش آزمون مجدد استفاده گردید. میزان ضریب همبستگی پیرسون بین دو آزمون(001/0p=، 734/0=r) نشان دهنده‌ی پایایی بیرونی مناسب برای پرسشنامه می‌باشد. در این مطالعه 3 مولفه اصلی تحت عناوین: زمینه، فرایند و پیامدها به عنوان مولفه‌های اصلی در شکل گیری هوش معنوی دانش آموزان شناسایی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، استنباطی و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Spss و Amos استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوی ارائه شده از اعتبار مناسبی برخوردار است و تمامی مولفه های به دست آمده می توانند در طراحی الگوی نهایی مورد استفاده قرار گیرند.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted to design and validate the pattern of formation of spiritual intelligence of female high school students. This research is of applied type and modeling which has been done by field method. The statistical population included 19142 female high school students in Tabriz in the academic year 1398-99. The sample size was determined using Krejcie and Morgan formula and 206 people were selected by cluster random sampling method. The instrument used was a researcher-made questionnaire which was used after confirming the face, content and structure validity and its reliability using Cronbach's alpha method. Cronbach's alpha for the whole questionnaire was equal to 0.928 which indicates a high internal consistency between the questions of the questionnaire. Also, the retest method was used to measure the external reliability of the questionnaire. Pearson correlation coefficient between the two tests (p = 0.001, r = 0.734) indicates the appropriate external reliability for the questionnaire.In this study,3 main components under the headings: context, process and consequences were identified as the main components in the formation of students' spiritual intelligence. In order to analyze the data, descriptive and inferential statistics and structural equation modeling were used using Spss and Amos software.The results showed that the proposed model has a good validity and all the obtained components can be used in designing the final model.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، شهین (1390). بررسی رابطه بین هوش معنوی و هوش هیجانی با رضایت از زندگی در دانش‏آموزان تیزهوش دختر دوره دوم متوسطه شهر بیرجند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قاینات.

امینی جاوید، لیلا؛ زندی پور، طیبه؛ کرمی، جهانگیر(1394). اثربخشی آموزش هوش معنوی بر افسردگی و شادکامی دانش آموزان دختر، زن و جامعه، 6(2)، 141-168.

ایراندوست، محمدحسین(1397). چیستی معنویت و سیر معناپذیری آن در غرب، فصلنامه فلسفه دین، دوره 15، شماره 2، تابستان 1397، ص 548-527.

جهانگیر، اکرم؛ کاربخش، مژگان و موسوس، بتول(1399). معنویت و هوش معنوی از منظر دینی و نقش آن در ارتقای سلامت، دوفصلنامه پژوهشهای ادیانی، سال هشتم، شماره یازدهم، بهار و تابستان 1399، ص 79-53.

حمیدی، فریده؛ صداقت، حسین (1391). بررسی مقایسه‌ای هوش معنوی دانش آموزان دورۀ متوسطه بر اساس جنسیت و پایۀ تحصیلی، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 4، شمارۀ 4، 88-75.

خوش طینت، ولی الله(1393). ارزیابی وضعیت سبک مقابله‌ای مذهبی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور و ارتباط آن با هوش معنوی، فقه پزشکی، 6(18-198).

دهقانی، مهری؛ فضل الهی قمشی،  سیف اله (1394). بررسی رابطه بین هوش معنوی و تعهد سازمانی دبیران؛ دوفصلنامۀ علمی  پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی، 9(6).

رقیب، مائده سادات؛ احمدی، سیدجعفر و سیادت، سیدعلی(1387). تحلیل میزان هوش معنوی دانشجویان دانشگاه اصفهان و ارتباط آن با ویژگی های روانشناختی، مطالعات روانشناسی تربیتی، 5(8)، 39-56.

رئیسی، مجید؛ کاکائی، مریم؛ رئیسی، صدیقه(1397). تعیین رابطه ی بین هوش معنوی و امیدواری با کیفیت زندگی دانشجویان دختر و پسر رشته های علوم انسانی و علوم ریاضی دانشگاه پیام نور شهر اردل، رویش روانشناسی، 1(7)، 237-255.

سهرابی، فرامرز (1389). مبانی هوش معنوی، فصلنامه سلامت روان، سال اول.

شایان فر،  معصومه(1393). رابطه بین هوش معنوی و خلاقیت با رضایت شغلی در دبیران مدارس شهرستان ایوان،  پایان نامه رشته مشاوره و راهنمایی،  دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی،  دانشگاه الزهراء.

شجاعی،  احمد و سلیمانی،  اسماعیل( 1393) . بررسی تأثیر آموزش هوش معنوی بر بهزیستی روانشناختی و مؤلفه های آن در دانش آموزان تحت پوشش کمی ته امداد امام خمینی(ره) شهرستان اردبیل،  مجله روانشناسی مدرسه،  4(1)، 104-121.

طبرسا، غلامعلی و معینی کربکندی، منصوره(1393). رابطه ابعاد هوش معنوی با کاهش فرسودگی شغلی، پژوهش های مدیریت منابع انسانی، 4(4)، 109-135.

لطیفی، زهره؛ عبداللهی، عظیمه ؛ صادقی، حمیدرضا و استکی آزاد، نسیم(1393). ارتباط بین هوش معنوی، آگاهی و گرایش‌های عرفانی، پژوهش‌های معنوی، پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام، قابل دسترس در www.pmbo.ir

محمدپور، فهیمه(1392). بررسی رابطه هوش معنوی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش آموزان، کنگره سراسری روان شناسی کودک و نوجوان، دوره 1.

مشایخ،  محمدرضا؛روشنی،  مریم(1395).  بررسی تاثیر هوش معنوی بر تعلیم و تربیت دانش آموزان دختر منطقه 7 استان تهران،  پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری،3(1)1.

 

مهر محمدی ، محمود (1385). نظریه های هوش چند گانه ودلالت های آن برای برنامه درسی و آموزش ، 14(22)، 7-31.

نصراصفهانی،نرگس و اعتمادی، احمد(1391). رابطه ویژگی های شخصیتی با هوش معنوی و کیفیت زندگی در دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، نشریه پژوهش و سلامت » پاییز و زمستان 1391  شماره2.

هادی تبار، حمیده؛ نوابی نژاد، شکوه؛ احقر، قدسی (1390). بررسی تأثیر آموزش مؤلفه های هوش معنوی بر کیفیت زندگی همسران جانباز شاغل به تحصیل در مدارس بزرگسالان شهر تهران در سال تحصیلی 89-90، مجله طب جانباز

هومن، حیدرعلی(1393). مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار LISREL، تهران: سمت.

Daniliuk, A. I., Kondakov, A. M, & Tishkov, V, A. (2010). The spiritual and moral education of Russia’s school students. Journal of Russian Education and Society, 52 , 3-18.

Gupta, G.(2012). Spiritual intelligence and emotional intelligence in relation to selfefficacy and self-regulation among college students. International Journal of Social Sciences and Interdisciplinary Research, 1(2), 60-70.

King, D. B. (2008). Rethinking clams spiritual intelligences: A definition,model, and measure, Master of science dissertation, Trent university , Ontario.

Nasel, D.(2004). Spiritual orientation in relation to spiritual intelligence.

Rivelli, S. (2010). Citizenship education at high school: A comparative study between Bolzano and Padova (Italy). Journal of Social and Behavioral Sciences, 2 , 4200–4207.

Santos, E, S. (2006). Spiritual intelligence; what is spiritual intelligence? How it benefits a person? Www Skopun .  Files .  Wordpress . com.

Sisk, D.(2008).  Engaging the Spiritual Intelligence of Gifted Students to Build Global Awareness in the Classroom, Journal Rutledge Taylor Francis Group, pp: 24-30.

Skrzypińska, K. (2020). Does spiritual intelligence (si) exist? A theoretical investigation of a tool useful for finding the meaning of life. Journal of Religion and Health. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s10943-020-01005-8

Smith, S, (2004). Exploring the interaction of emotional Intelligence and Spirituality,Traumatology, v .  10 (4), p .  231-243 .

Sternberg, R. J. (2015). The theory of successful intelligence and its implication for language aptitude testing. In P. Robinson(Ed.).

Upadhyay, Shalini & Shalini, Nitin. (2016). A Multi-Criteria Decision Framework to Measure Spiritual Intelligence of University Teachers, Information Technology and Quantitative Management, Procedia Computer Science,v .  91,pp591-598 .

Wigglesworth, C .(2012) . SQ 21: The twenty-one skills of spiritual intelligence (1st Ed . ) .  New York: Select Books .

Zohar D, Marshall, I. (2000). SQ- Spiritual intelligence, the ultimate intelligence .  London: Bloomsbury.