اثربخشی طرحواره درمانی بر سبکهای دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین شهر تهران
محورهای موضوعی : زن و خانوادهمریم محمدی 1 , علی شیرافکن کوپکن 2 , عبدالله شفیع آبادی 3 , عبدالحسن فرهنگی 4
1 - دانشجوی دکترای تخصصی مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
2 - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور مرکز سمنان، سمنان، ایران. مدعو دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) Dr.alishirafkan49@pnu.ac.ir
3 - استاد گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، مدعو دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4 - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
کلید واژه: سبکهای دلبستگی, صمیمیت زناشویی و طرحواره درمانی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین شهر تهران بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری کلیه زوجین شهر تهران در سال 1398 بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 30 زوج انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در 2 گروه جایگزین شدند(هر گروه 15 زوج). گروه آزمایش تحت طرحواره درمانی قرار گرفت. از مقیاس سبک های دلبستگی کولینز(1996) و پرسشنامه صمیمیت زناشویی باگاروزی( 1997) به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS نسخه 24 در دو بخش توصیفی و استنباطی(تحلیل واریانس آمیخته و آزمون بن فرونی) انجام پذیرفت. نتایج نشان داد درمان مذکور در مرحله پس‌آزمون و پیگیری اثربخشی معناداری بر سبک های دلبستگی و صمیمیت زناشویی داشته است(05/0>P). نتایج این پژوهش دارای تلویحات کاربردی جهت استفاده از برنامه های مداخلات درمانی دارد که در آن از رویکرد طرحواره درمانی جهت کاهش مشکلات زناشویی استفاده شد. همچنین بر اساس یافته های این پژوهش، می توان جهت بهبود سبک های دلبستگی و صمیمیت زناشویی زوجین از برنامه های زوج درمانی مبتنی بر طرحواره درمانی استفاده کرد.
The purpose of this study was to effectiveness of schema therapy on attachment styles and marital intimacy of couples in Tehran city. This semi-experimental study was conducted with a pretest-posttest design with control group and follow-up 2 month. In this study the statistical population was all couples of Tehran city in year 2020. In the first stage, using convenience sampling method, 30 couples were selected and then randomly divided into two group (each group 15 couples) were replaced and experimental group underwent schema therapy. To collect data attachment scale Collins (1996) and marital intimacy questionnaire (MINQ) of Bagarozzi (1997). Data analysis was performed using SPSS-24 software in two sections: descriptive and inferential (analysis of variance with repeated measures and Bonferroni). The results of the study showed that of schema therapy in post-test and follow up had a significant effect on attachment styles and marital intimacy of couples (P<0.05). This study's results have practical implications for the use of therapeutic intervention programs in which the schema therapy approach was employed to reduce marital problems. Besides, on the basis of the findings of this study, the couple therapy training programs based on schema therapy can be exploited to improve attachment styles and marital intimacy of couples.
احمدزاده اقدم، ابراهیم؛ کریمی ثانی، پرویز؛ گودرزی، محمود؛ و مرادی، امید. (1399). بررسی اثربخشی زوج درمانی با رویکرد طرحواره درمانی بر سرخوردگی و تعهد زناشویی در زوجین. نشریه روان پرستاری، 8(5)، 13-1.
اسماعیلزاد، نگین؛ و اکبری، بهمن. (1400). اثربخشی طرحواره درمانی بر خودکارآمدی جنسی، رضایت زناشویی و طرحوارههای ناسازگار اولیه در زوجین با تعارضات زناشویی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 64(1)، 2298-2286.
امانی، احمد؛ ثنایی ذاکر، باقر؛ نظری، علیمحمد؛ و نامداری پژمان، مهدی. (1390). اثربخشی دو رویکرد طرحواره درمانی و دلبستگی درمانی بر سبکهای دلبستگی در دانشجویان مرحله عقد. نشریه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1(2)، 191-171.
آهی، قاسم؛ و محمدی فر، محمدعلی؛ و بشارت، محمدعلی. (1386). پایایی و اعتبار فرم کوتاه پرسشنامه طرحوارههای یانگ. نشریه روانشناسی و علوم تربیتی، 37(3)، 20-5.
بختیاری، انسیه؛ حسینی، سعیده؛ عارفی، مختار؛ افشارینیا، کریم. (1400). نقش واسطه‌ای صمیمیت زناشویی در رابطه بین سبکهای دلبستگی و نگرش به خیانت زناشویی. نشریه پژوهشهای مشاوره، 20(77)، 140-122.
تاجآبادی، زهره؛ و دهقانی، فهیمه. (1400). پیشبینی رضایت از زندگی بر اساس سبکهای دلبستگی و قدردانی در سالمندان ساکن آسایشگاه. نشریه روانشناسی پیری، 7(1)، 81-69.
تقییار، زهرا؛ پهلوانزاده، فرشاد؛ و سماوی، سید عبدالوهاب. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر سرخوردگی زناشویی زنان متأهل. مجله زن و مطالعات خانواده، 9(34)، 64-49.
چراغی سیف آباد، نجمه؛ احتشامزاده، پروین؛ عسگری، پرویز؛ و جوهریفرد، رضا. (1399). بررسی و مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی ذهنیت مدار و زوج درمانی هیجان مدار بر افزایش سبک دلبستگی ایمن و کاهش سبکهای دلبستگی اجتنابی و دوسوگرا در زوجین با تعارض زناشویی. نشریه مشاوره کاربردی، 10(2)، 98-73.
رامتین فر، هاله؛ و علیزاده، ماندانا. (1399). رابطه طرحوارههای ناسازگار اولیه با هوش هیجانی و تنظیم هیجانی در سالمندان مبتال به دیابت. فصلنامه پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 6(3)، 88-78.
صائمی، حسین؛ بشارت، محمدعلی؛ و اصغرنژادفرید، علیاصغر. (1398). پیش بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان. ماهنامه علوم روانشناختی، 18(78)، 646-635.
صحت، نرگس؛ شفیعآبادی، عبدالله؛ و آقایی، اصغر. (1399). اثربخشی درمان به شیوه خودمتمایزسازی بر صمیمیت زناشویی و سازگاری زوجین. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(6)، 2174-2164.
صدیقی، فائزه؛ دوکانهای فرد، فریده؛ و رضاخانی، سیمین دخت. (1399). الگوی ساختاری رضایت زناشویی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و سبکهای دلبستگی با میانجی‌گری راهبردهای مقابله‌ای. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 19(95)، 1486-1475.
طاهائی، ساناز السادات؛ و بنیسی، پریناز. (1401). اثربخشی آموزش ارتباط مؤثر بر سبکهای دلبستگی، نشاط اجتماعی و نگرش به عشق در زوجین. مجله رویکردی نو در علوم تربیتی، 4(2)، 114-103.
عربی، پروین؛ باقری، نسرین؛ و میرهاشمی، مالک. (1400). پیشبینی وابستگی به شبکههای اجتماعی مجازی بر اساس نارسایی هیجانی، سبکهای دلبستگی، بهزیستی روانشناختی و احساس تنهایی. نشریه روان پرستاری، 9(1)، 76-66.
فرهادی، افسون؛ صالحین، شهربانو؛ آقایان، شاهرخ؛ کرامت، افسانه؛ و طالبی، سولماز. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر صمیمت زناشویی و رضایت جنسی زنان تازه متاهل. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، 28(2)، 92-83.
قنبری، الهام؛ و امیدوار، بنفشه. (1400). مقایسه سبکهای دلبستگی و حمایت اجتماعی ادراک شده در افراد مراجعه کننده و غیر مراجعه کننده به فالگیر. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9 (59)، 56-47.
کوچی، صدیقه؛ مامی، شهرام؛ و احمدی، وحید. (1400). نقش واسطه ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی در دختران نوجوان. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، 20(102)، 966-953.
کیان، فرناز؛ اعتمادی، عذرا؛ و بهرامی، فاطمه. (1399). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی هیجان‌مدار بر دلبستگی زوجین و شادمانی زناشویی. فصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21(1)، 83-72.
مخلص، حسن؛ فتاحی اندبیل، اعظم؛ و شفیعآبادی، عبدالله. (13400). ﺍﺛﺮﺑﺨﺸﯽ «درمان کوتاه راه حل -محور» ﺑﺮ صمیمیت زناشویی و خود ارزشمندی احتمالی زﻭﺟﻴﻦ ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﻃﻼق. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 10(2)، 122-110.
مرتضوی، مهناز؛ رسولی، رویا؛ حسینیان، سیمین؛ و زارعی، حسن. (1399). اثربخشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه مبتنی بر رویکرد تلفیقی گاتمن و گلاسر بر عشق، احترام و صمیمیت زناشویی. فصلنامه پژوهشهای کاربردی روانشناختی، 11(1)، 149-137.
میرابی، میترا؛ حافظی، فریبا؛ مهرابیزاده هنرمند، مهناز؛ نادری، فرح؛ و احتشامزاده، پروین. (1400). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی هیجان محور و درمان کوتاه مدت راه‌حل محور بر صمیمیت زناشویی در زنان دارای تعارض زناشویی مراجعه کننده به مراکز روانشناختی. پژوهش‌نامه زنان، 12(35)، 256-241.
نصرزاده، زهرا؛ و صداقتیفرد، مجتبی. (1400). پیشبینی خرسندی زناشویی بر اساس تمایزیافتگی خود و صمیمیت زوجین در دانشجویان متاهل. فصلنامه علمی و پژوهشی روانشناسی تحلیلی شناختی، 12(44)، 55-47.
Arntz, A., Jacob, G. A., Lee, C. W., Brand-de Wilde, O. M., Fassbinder, E., Harper, R. P., ... & Farrell, J. M. (2022). Effectiveness of Predominantly Group Schema Therapy and Combined Individual and Group Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: A Randomized Clinical Trial. JAMA psychiatry, 79(4), 287-299.
Bagarozzi, D. A. (1997). Marital intimacy needs questionnaire: Preliminary report. American Journal of Family Therapy, 25(3), 285-290.
Bean, R. C., Ledermann, T., Higginbotham, B. J., & Galliher, R. V. (2020). Associations between Relationship Maintenance Behaviors and Marital Stability in Remarriages. Journal of Divorce & Remarriage, 61(1), 62-82.
Bossio, J. A., Higano, C. S., & Brotto, L. A. (2021). Preliminary development of a mindfulness-based group therapy to expand couples’ sexual intimacy after prostate cancer: a mixed methods approach. Sexual Medicine, 9(2), 100-121.
Collins, N. L. (1996). Working models of attachment: Implications for explanation, emotion, and behavior. Journal of personality and social psychology, 71(4), 810.
Collins, N.R., & Read, S.J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. J Personal Soc Psychol, 58, 644–663.
El Frenn, Y., Akel, M., Hallit, S., & Obeid, S. (2022). Couple’s Satisfaction among Lebanese adults: validation of the Toronto Alexithymia Scale and Couple Satisfaction Index-4 scales, association with attachment styles and mediating role of alexithymia. BMC psychology, 10(1), 1-10.
Gibby, J. G., & Whiting, J. B. (2022). Insecurity, Control, and Abuse: What Attachment Theory Can Teach Us About Treating Intimate Partner Violence. Contemporary Family Therapy, 1(2), 1-13.
Gouin, J. P., & MacNeil, S. (2019). Attachment style and changes in systemic inflammation following migration to a new country among international students. Attachment & human development, 21(1), 38-56.
Gülüm, İ. V., & Soygüt, G. (2022). Limited reparenting as a corrective emotional experience in schema therapy: A preliminary task analysis. Psychotherapy research, 32(2), 263-276.
Jones, J. D., Fraley, R. C., Ehrlich, K. B., Stern, J. A., Lejuez, C. W., Shaver, P. R., & Cassidy, J. (2018). Stability of attachment style in adolescence: An empirical test of alternative developmental processes. Child development, 89(3), 871-880.
Lawford, H. L., Astrologo, L., Ramey, H. L., & Linden-Andersen, S. (2020). Identity, Intimacy, and Generativity in Adolescence and Young Adulthood: A Test of the Psychosocial Model. Identity, 20(1), 9-21.
Overall, N. C., Pietromonaco, P. R., & Simpson, J. A. (2022). Buffering and spillover of adult attachment insecurity in couple and family relationships. Nature Reviews Psychology, 1(2), 101-111.
Phillips, K., Brockman, R., Bailey, P. E., & Kneebone, I. I. (2019). Young Schema Questionnaire–Short Form Version 3 (YSQ-S3): Preliminary validation in older adults. Aging & mental health, 23(1), 140-147.
Sorokowski, P., Sorokowska, A., Karwowski, M., Groyecka, A., Aavik, T., Akello, G., ... & Sternberg, R. J. (2021). Universality of the triangular theory of love: adaptation and psychometric properties of the triangular love scale in 25 countries. The Journal of Sex Research, 58(1), 106-115.
Tolmacz, R., Bachner-Melman, R., Lev-Ari, L., & Almagor, K. (2022). Interparental conflict and relational attitudes within romantic relationships: The mediating role of attachment orientations. Journal of Social and Personal Relationships, 39(6), 1648-1668.
Vowels, L. M., & Mark, K. P. (2020). Partners’ Daily Love and Desire as Predictors of Engagement in and Enjoyment of Sexual Activity. Journal of Sex & Marital Therapy, 1-13.
Young, J. E. (2005). Young Schema Questionnaire – Short Form 3 (YSQ-S3). New York, NY: Cognitive Therapy Center.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy. New York: Guilford, 254.
_||_
Ahmadzadehaghdam, E., Karimisani, P., Goudarzi. M., & Moradi, O. (2020). The Effectiveness of Couple Therapy with Schema Therapy Approach on Disaffection and Marital Commitment in Couples. IJPN, 8 (5), 1-13
Amani, A., Sanaie Zaker, B., Nazari, A. M., & Namdari Pajeman, M. (2011). Comparison of the Effectiveness of Schema Therapy and Attachment Therapy on Attachment Styles in Contractually Engaged Students. Family Counseling and Psychotherapy, 1(2), 171-191.
Arabi, P., Bagheri, N., & Mirhashemi, M. (2021). The Prediction Dependency on Virtual Social Networks Based on Alexithymia, Attachment Styles, Well-Being Psychological and Loneliness. IJPN, 9 (1), 66-76
Arntz, A., Jacob, G. A., Lee, C. W., Brand-de Wilde, O. M., Fassbinder, E., Harper, R. P., ... & Farrell, J. M. (2022). Effectiveness of Predominantly Group Schema Therapy and Combined Individual and Group Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: A Randomized Clinical Trial. JAMA psychiatry, 79(4), 287-299.
Bagarozzi, D. A. (1997). Marital intimacy needs questionnaire: Preliminary report. American Journal of Family Therapy, 25(3), 285-290.
Bakhtyari, E., Hosseini, S., Arefi, M., Afsharinia, K. (2021). The Mediating Role of Marital Intimacy in the Relationship between Attachment Style and Couples' Attitude Towards Infidelity. QJCR, 20 (77), 122-140
Bossio, J. A., Higano, C. S., & Brotto, L. A. (2021). Preliminary development of a mindfulness-based group therapy to expand couples’ sexual intimacy after prostate cancer: a mixed methods approach. Sexual Medicine, 9(2), 100-121.
Catino, M., Rocchi, S., & Marzetti, G. V. (2022). The network of interfamily marriages in’Ndrangheta. Social Networks, 68(1), 318-329.
Cheraghi Saifabad, N., Ehtshamzadeh, P., Askari, P., & Johari Fard, R. (2019). Investigating and comparing the effectiveness of mind-oriented schema therapy and emotional-oriented couple therapy on increasing secure attachment style and reducing avoidant and ambivalent attachment styles in couples with marital conflict. Journal of Applied Counseling, 10(2), 73-98.
Collins, N. L. (1996). Working models of attachment: Implications for explanation, emotion, and behavior. Journal of personality and social psychology, 71(4), 810.
Collins, N.R., & Read, S.J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. J Personal Soc Psychol, 58, 644–663.
El Frenn, Y., Akel, M., Hallit, S., & Obeid, S. (2022). Couple’s Satisfaction among Lebanese adults: validation of the Toronto Alexithymia Scale and Couple Satisfaction Index-4 scales, association with attachment styles and mediating role of alexithymia. BMC psychology, 10(1), 1-10.
Fadaei moghadam, M., Khoshakhlagh, H., & Rezaei Jamalooei, H. (2022). Comparison of the efficacy of schema-based couple therapy and McKay's cognitive approach on controlling emotions and conflict resolution styles inconflicting couples. Monthly Journal of Psychological Science, 21(113), 1037-1050.
Farhadi, A., Salehin, S., Aghayan, S., Keramat, A., & Talebi S. (2020). The Effectiveness of Reality Therapy Based on Choice Theory on Marital Intimacy and Sexual Satisfaction of Newly Married Women. Avicenna J Nurs Midwifery Care, 28 (2),, 83-92
Ghanbari, E., & Omidvar, B. (2021). Comparison of attachment styles, cognitive emotion regulation and perceived social support in people who approached a fortune teller and those who did not. Scientific Journal of Social Psychology, 9(59), 47-56.
Gibby, J. G., & Whiting, J. B. (2022). Insecurity, Control, and Abuse: What Attachment Theory Can Teach Us About Treating Intimate Partner Violence. Contemporary Family Therapy, 1(2), 1-13.
Gouin, J. P., & MacNeil, S. (2019). Attachment style and changes in systemic inflammation following migration to a new country among international students. Attachment & human development, 21(1), 38-56.
Gülüm, İ. V., & Soygüt, G. (2022). Limited reparenting as a corrective emotional experience in schema therapy: A preliminary task analysis. Psychotherapy research, 32(2), 263-276.
Hazan, C., & Shaver, P. R. (1990). Love and work: An attachment-theoretical perspective. Journal of Personality and social Psychology, 59(2), 270.
Jones, J. D., Fraley, R. C., Ehrlich, K. B., Stern, J. A., Lejuez, C. W., Shaver, P. R., & Cassidy, J. (2018). Stability of attachment style in adolescence: An empirical test of alternative developmental processes. Child development, 89(3), 871-880.
Kian, F., etemadi, O., & Bahrami, F. (2020). The Impact of Emotionally Focused Group Couple Therapy on the Couple Attachment and Marital Happiness. Knowledge & Research in Applied Psychology, 21(1), 72-83.
Kouchi, S., Mami, S., & Ahmadi, V. (2021). The mediating role of cognitive emotion regulation strategies and social self-efficacy in the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety in adolescent girls. Journal of Psychological Science, 20(102), 953-966.
Lu, F., Huang, X., Xu, E., Chung, C. N., & He, X. (2022). Instrumental love: Political marriage and family firm growth. Management and Organization Review, 18(2), 279-318.
Masumi Tabar, Z., Afshariniya, K., Amiri, H., & Hosseini, S. A. (2021). The effectiveness of emotional schema therapy on emotional regulation problems and marital satisfaction of maladaptive women of the first decade of life. Monthly Journal of Psychological Science, 19(95), 1497-1506.
Mirabi, M., Hafezi, F., Mehrabizadehonarmand, M., Naderi, F., & Ehteshamzadeh, P. (2021). The Comparison Effect of Emotion-Oriented Schema Therapy and Solution- Focused Brief Therapy (SFBT) on marital intimacy in Women with Marital Conflicts Referring to Psychological Centers. Women Studies, 12(35), 241-256.
Mokhles, H., Fattahi Andbil, A., & Shafiabady A. (2021). The Effectiveness “Solution -Focused Brief Therapy” on Marital Intimacy and Contingencies of Self-Worth in Divorce Applicant Couples. JHPM , 10 (2), 110-122
Mortazavi, M., Rasooli, R., Hoseinian, S., & Zareei, H. (2020). Effectiveness of the Prevention and Relationship Enhancement Program Based on Gottman & Glaser's Integrated Approach to Love, Respect, and Marital Intimacy. Journal of Applied Psychological Research, 11(1), 137-149.
Nasrzadeh, Zahra; and Sadaghati Fard, Mojtabi. (1400). Predicting marital satisfaction based on self-differentiation and intimacy of couples in married students. Journal of Analitical-Cognitive Psycholoy, 12(44), 55-47.
Overall, N. C., Pietromonaco, P. R., & Simpson, J. A. (2022). Buffering and spillover of adult attachment insecurity in couple and family relationships. Nature Reviews Psychology, 1(2), 101-111.
Phillips, K., Brockman, R., Bailey, P. E., & Kneebone, I. I. (2019). Young Schema Questionnaire–Short Form Version 3 (YSQ-S3): Preliminary validation in older adults. Aging & mental health, 23(1), 140-147.
Sehhat, N., Shafiabadi, A., & Aghaei, A. (2021). Effectiveness of the Treatment Through Self-Differentiation on the Couples’ Marital Intimacy and Adjustment. medical journal of mashhad university of medical sciences, 63(6), 2164-2174.
Sempértegui, G. A., Karreman, A., Arntz, A., & Bekker, M. H. (2013). Schema therapy for borderline personality disorder: A comprehensive review of its empirical foundations, effectiveness and implementation possibilities. Clinical psychology review, 33 (3), 426-447.
Sorokowski, P., Sorokowska, A., Karwowski, M., Groyecka, A., Aavik, T., Akello, G., ... & Sternberg, R. J. (2021). Universality of the triangular theory of love: adaptation and psychometric properties of the triangular love scale in 25 countries. The Journal of Sex Research, 58(1), 106-115.
Tolmacz, R., Bachner-Melman, R., Lev-Ari, L., & Almagor, K. (2022). Interparental conflict and relational attitudes within romantic relationships: The mediating role of attachment orientations. Journal of Social and Personal Relationships, 39(6), 1648-1668.
Young, J. E. (2005). Young Schema Questionnaire – Short Form 3 (YSQ-S3). New York, NY: Cognitive Therapy Center.
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy. New York: Guilford, 254.