بررسی ردپای آب، آب مجازی و بهره‌وری مصرف آب سه گروه از محصولات پاییزه و بهاره، سبزیجات (گوجه فرنگی و سیب‌زمینی)، صنعتی (چغندرقند) و علوفه‌ای (ذرت علوفه-ای) در شهرستان اصفهان
محورهای موضوعی : منابع آبمجتبی مبارکی 1 , مرتضی مبارکی 2
1 - گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
2 - دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
کلید واژه: نیاز آبی, آب سبز, آب آبی, آب خاکستری, آب سفید,
چکیده مقاله :
یکی از راه‌کارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به‌منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می‌شود. در این تحقیق ابتدا نیاز آبی گیاهان چغندرقند، سیب‌زمینی، ذرت علوفه‌ای و گوجه‌فرنگی محاسبه سپس میانگین حجم آب مصرفی، آب مجازی، ردپای آب و بهره‌وری مصرف آب این محصولات برای دوره آماری 1396- 1389 به‌دست آورده شد. نتایج نشان داد در بین محصولات مورد مطالعه سیب‌زمینی با مقدار 91/2101 مترمکعب بر تن بالاترین ردپای آب و چغندرقند با میزان 68/1094 مترمکعب بر تن کمترین ردپای آب را دارا بودند. بیشترین مقدار آب مجازی مصرف شده مربوط به ذرت علوفه‌ای (39/0 مترمکعب برکیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به گوجه‌فرنگی (19/0 مترمکعب برکیلوگرم) بود. کمترین مقدار بهره‌وری مصرف آب (82/2 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) نیز متعلق به چغندرقند بود. همچنین در این مطالعه جزء دیگری از ردپای آب به نام ردپای آب سفید مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس آن بیشترین مقدار مربوط به سیب زمینی با مقدار (7/2006 متر مکعب بر کیلوگرم) و کمترین مقدار نیز مربوط به چغندرقند با مقدار (83/1003 متر مکعب بر کیلوگرم) بود. بنابراین مطابق نتایج به‌دست آمده می‌توان گفت محصول گوجه‌فرنگی با توجه به پایین بودن مقادیر آب مجازی و بالا بودن بهره‌وری مصرف آب آن نسبت به دیگر محصولات مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه برای کشت مناسب‌تر می‌باشد.
One of the practical solutions for water resources management is to estimate the plant's water needs and determine the amount of water consumed at different stages of crop production. In order to calculate the amount of water consumed by agricultural products in the growth stages, the virtual water index and water footprint are used. In this study, first the water requirement of sugar beet, potato, forage corn and tomato plants was calculated, then the average volume of water consumption, virtual water, water footprint and water use efficiency of these products for the statistical period 2010-2017 were obtained. The results showed that among the studied crops, potatoes with the amount of 2101.291 m3/ton had the highest water footprint and sugar beet with the amount of 1094.68 m3/ton had the lowest water footprint. The highest amount of virtual water consumed was related to fodder corn (0.39 m3/kg) and the lowest amount was related to tomatoes (0.19 m3/kg). The lowest water use efficiency (2.82 kg/m3/ha) also belonged to sugar beet. Also in this study, another component of water footprint called white water footprint was examined, according to which the highest amount was related to potatoes with the amount (2006.7 m3/kg) and the lowest amount was related to sugar beet with the amount of (1003/833 m3/kg). Therefore, according to the obtained results, it can be said that the tomato crop is more suitable for cultivation than other crops in the study area due to its low virtual water content and high water consumption efficiency.
_||_