نقش سرمایه اجتماعی زنان در انقلاب اسلامی یران

محورهای موضوعی : حقوق و علوم سیاسی

فریدون اکبرزاده ¹ , انوشه دربندی ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه علوم سیاسی، اهواز، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه علوم سیاسی، اهواز، ایران.

تاریخ دریافت : 1393/11/16 تاریخ پذیرش : 1394/01/19 تاریخ انتشار : 1394/04/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, انقلاب اسلامی, Islamic Revolution, Social capital,

چکیده مقاله :

در دنیای کنونی دولتی موفق و جامعه ای توسعه مند است که بتواند سرمایهاجتماعی تمام یگرو ههای اجتماعی، فرهنگی، نژادی و جنسیتی جامعه را برایدستیابی به اهداف خود بسیج کند. مبنای بسیج سرمایه اجتماعی نیز حقوق سیاسیو مشارکت گرو ههای اجتماعی در نظام سیاسی است. یکی از تأثیرگذارترین ومهم ترین گرو ههای اجتماعی ایران در آستانه انقلاب 1357 ، زنان هستند. هدفپژوهش حاضر این است تا با تأکید بر نقش زنان در تحولات سیاسی اجتماعیایران معاصر به ویژه انقلاب اسلامی، میزان سرمایه اجتماعی زنان و بهره مندیرهبران انقلاب از آن را به تصویر بکشد. به لحاظ روشی، روش توصیفی وتحلیلی و بهر هگیری از روش تحلیل ثانویه ملاک عمل است. ماهیت استبدادیحکومت پهلوی توجه و حضور زنان در عرصه سیاسی و اجتماعی را دستاویزدموکراسی صوری خود کرده و در نتیجه شاهد عدم مشارکت و عدم بکارگیریدرست نیروی زنان و ایجاد احساس عدم اعتماد و سرخوردگی در میان آنهانسبت به نظام سیاسی حاکم م یباشیم؛ این امر در کنار عامل تضاد غرب گراییو تجدد مفرط دولت با سنت حاکم بر جامعه، زنان را به مخالفان بالقوه استبدادپهلوی مبدل ساخت و منجر به حضور گسترده آنها در انقلاب اسلام یگردید.

چکیده انگلیسی:

In today world a government would be successful or a society would be ranked developed as far as they could establish the social capitals of all social, cultural, ethnic and sexual groups of the society to achieve their goals. Mobilization of social capitals is based on democratic rights and participating in political system by all social clusters. Women are one of the most important and effective social clusters in mid 1979 Iran revolution. This research was intended to portray the magnitude of women social capital and its utilization by the revolution leadership through emphasis on women role in socio-political changes in contemporary Iran, especially Islamic Revolution.  A descriptive and analytical method and taking advantage of secondary analysis was implemented. Pahlavi's regime authoritarian nature by mis-taking advantage of women interest and presence at social and political scenes in the pretending democracy resulted lack of participation and mis-utilizing the women power that consequently caused distrust and frustration among the women toward the ruling political system. In the other side the contradictions of westernization and government extreme modernity with the existing cultural traditions made women as potential opponents to Pahlavi autocracy and lead to their wide presence in Islamic revolution.  

منابع و مأخذ:

- آبراهامیان، یرواند. تاریخ ایران مدرن، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی(1389). تهران نشر نی.

- الوانی، سید مهدی، شیرانی، علیرضا(1385). سرمایه اجتماعی، مفاهیم، نظریه ها و کاربردها، اصفهان، انتشارات مانیع.

- افخمی، مهناز(1376). انقلاب مسالمت آمیز: مروری بر فعالیت ها و دستاوردهای سازمان زنان ایران (1343-1357)، ایران نامه، شماره59.

- اولیایی، علی اکبر(1387). سرمایه اجتماعی و انقلاب اسلامی، نشریه زمانه، سال هفتم، شماره77.

- بشیریه، حسین(1386). آموزش دانش سیاسی، تهران، نشر نگاه معاصر.

- بشیریه، حسین(1383). جامعه شناسی سیاسی، تهران نشر نی.

- پاتنام، روبرت (2000). دموکراسی و سنت های مدنی (تجربه ایتالیا و درس هایی برای کشورهای در حال گذار) ، ترجمه محمدتقی دلفروز(1380). تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات وزارت کشور.

- پناهی، محمدحسین (1387). انقلاب اسلامی و انقلاب در نظریه ها، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره42.

- توسلی، غلام عباس، موسوی، مرضیه(1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه های سرمایه اجتماعی، فصلنامه مهندسی فرهنگی، سال چهارم، شماره 37و38.

- چلبی، مسعود(1375). جامعه شناسی نظم، تهران، نشر نی.

- حافظیان، محمدحسین(1380). زنان و انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات اندیشه برتر.

- خاندوزی، سید احسان(1384). پیوند متقابل سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، راهبرد یاس، شماره3.

- خسرو پناه، محمدحسین(1382). صدیقه دولت آبادی زبان گویای زنان، فصلنامه گفتگو، شماره38.

- خوشچهره، محمد و دیگران(1387). میزگرد علمی سرمایه اجتماعی و توسعه، نشریه راهبرد یاس، شماره16.

- خواجه نوری، بیژن، زاهد، سید سعید(1382). بررسی و تحلیل اجمالی نقش اجتماعی زنان در تاریخ ایران، مجله فرهنگ، شماره48.

- دانایی فر، حسن، تقی زاده، رضا(1389). تبیین اعتماد سیاسی در کشورهای نفتی، پژوهش های مدیریت، سال سوم، شماره10.

- ردادی، محسن(1387). سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی، نشریه راهبرد یاس، شماره16.

- رنجبر، حسین(1383). بررسی جنبش های اجتماعی زنان از مشروطه تا کنون، مجموعه مقالات همایش مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی،  تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

- سعیدی، گلناز(1385). انجمن های زنان در دوران مشروطه، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره227-230.

- عاملی رضایی، مریم(1388). تحول فرهنگ گفتاری به نوشتاری زنان (از عصر ناصری تا مشروطه).، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره14.

- عیوضی، محمد، فتحی، یوسف(1392). نسبت مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در اندیشه امام خمینی، فصلنامه راهبرد، شماره66.

- غفاری، غلام رضا(1384). سنجش سرمایه اجتماعی، مجموعه مقالات نخستین سمپوزیوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

- غفاری، غلام رضا، نیازی، محسن(1386). جامعه شناسی مشارکت، تهران، نشر نزدیک.

- غفوری، محمد، جعفری، روح الله(1387). سرمایه اجتماعی، جامعه مدنی و دموکراسی رابطه متقابل یا یک سویه، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره2.

- فوران،جان. مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال های پس از انقلاب اسلامی).، ترجمه احمد تدین(1387). تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.

- فوران، جان و دیگران(2003). نظریه پردازی انقلاب ها، ترجمه فرهنگ ارشاد(1382). تهران، نشر نی.

- فوکویاما، فرانسیس(1992). پایان نظم و آخرین انسان، ترجمه غلام عباس توسلی(1379). تهران، نشر جامعه ایرانیان.

- فوکویاما، فرانسیس(2005). سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، در سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، به کوشش کیان تاج بخش، ترجمه افشین خاکباز(1384). تهران، نشر شیرازه.

- قره باغیان، مرتضی(1376). فرهنگ اقتصاد و بازرگانی،  تهران، نشر خدمات فرهنگی رسا.

- کار، مهرانگیز(1380). مشارکت سیاسی زنان، موانع و امکانات، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.

- کار، مهرانگیز.  (1376). حقوق سیاسی زنان ایران، تهران، روشنگران.

- کولایی، الهه(1382). زنان در عرصه عمومی، مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره61.

- گیدنز، آنتونی(1984). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی(1380). تهران، نشر مرکز.

- محسنی تبریزی، علیرضا(1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی، تهران، نامه پژوهش، شماره1.

- متین، مهناز، مهاجر، ناصر(1389). خیزش زنان ایران در اسفند 1357، دفتر دوم: همیستگی جهانی؛ آلمان، کلن، نشر قطره.

- ناهید، عبدالحسین(1372). نقش زنان در توسعه، تهران، نشر روشنگران.

- ورسلی، پیتر. نظم اجتماعی در نظریه های جامعه شناسی، ترجمه سعید معیدفر(1378). تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.

- World Bank.org/powerty/scapital/bank Lhtm.

- http://www. gundung.com/literature/contemporary authors.htm.1.

- Putnam, R.D, (2000). Bowling Alone, The Collapesand Revival Of American.

- Mclean, Iain, McMillan, Alistair,(2009).  Social Capital in the concise Oxford Dictionary of politics, Oxford, Oxford University Press.

- Tohidi, Nayere, (1994). Gender and Islamic Fundamentalism, feminist politics, NewYork, Bloomington.