نقش حضرت زینب (س) در مدیریت بحران سیاسی مذهبی دوران اسارت

محورهای موضوعی : مدیریت

ولی الله نقی پورفر ¹ (دانشگاه قم، گروه معارف اسلامی، قم، ایران.)
محمد علیزاده ² (موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم، گروه مدیریت رفتار سازمانی، قم، ایران.)
محمدجواد یاوری سرتختی ³ (موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم، گروه تاریخ تشیع، قم، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/02/02 تاریخ پذیرش : 1396/04/05 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: بحران سیاسی - مذهبی, مدیریت بحران, دوران اسارت, حضرت زینب(س),

چکیده مقاله :

مقاله حاضر با هدف تبیین نقش حضرت زینب (س) در نهضت عاشورا و مدیریت بحران‌های آن، درصدد است تا الگوی موفقیت یک زن مسلمان در عرصه های سیاسی اجتماعی را ارائه نماید. مطالعه موردی سیره حضرت زینب(س) به‌عنوان یک زن از خاندان رسالت در دوران اسارت، به‌دلیل خاص بودن واقعه و شکل‌گیری بحرانی جدید در پیش‌روی تاریخ تشیع، آن‌هم با محوریت سیاسی- مذهبی، از اهمیت خاصی برخوردار است و می‌تواند الگوی مناسبی برای زنان جامعه اسلامی باشد. در این راستا با مراجعه به منابع تاریخی معتبر، اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری گردید و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، داده‌های احصاء شده، تحلیل گردید. تشخیص درست بحران و زمینه‌های آن، باورهای زیربنای مدیریت بحران، ویژگی‌های شخصیتی مؤثر، و اقدامات مدیریتی قبل، حین، و بعد بحران، چهار مؤلفه مدیریت بحران در سیره حضرت (س) هستند که در این پژوهش یافته شد و نتیجه آن گردید که ایشان توانست این بحران‌ها را از طریق چهار مؤلفه فوق مدیریت، و آن را تبدیل به فرصت نماید و اندیشه سیاسی شیعه را گسترش دهد.

چکیده انگلیسی:

This article with the aim to explain the role of Her Excellency Zeinab (SA) in Ashura movement and its crisis management, attempted to introduce a model of success for Muslim woman in the social and political arena. The biography case study of Her Excellency Zeinab (SA) as a woman from the prophet family during the captivity, because of the uniqueness of the event and the formation of new crisis in advancing the history of Shi'ism, along with a focusing on political and religious aspect is very important and could be a model for Muslim women. In this regard, referring to reliable sources, the required information was collected and by using descriptive-analytical way the extracted data was analyzed. Diagnosis of the crisis and its fields, underlying beliefs of crisis management, impressive characteristic features and managerial actions before, during, and after the crisis, were the four components of crisis management in the life of Her Excellency Zeinab (SA) that in this research were found and the result was that she could manage this crisis through the above four components, and turn it into an opportunity to expand Shiite political thought.

منابع و مأخذ:

-  قرآن کریم

- ابن ابی طیفور، احمدبن أبی­طاهر. (بی­تا). بلاغات النساء. قم: شریف رضی.

- ابن اعثم کوفى، أحمد. (1411ق). الفتوح. تحقیق على شیرى، بیروت: دارالأضواء.

- ابن شهرآشوب، محمدبن علی. (1379ق). مناقب آل ابی­طالب(ع). قم: انتشارات علامه.

- ابن عبدربه اندلسی، احمدبن محمد. (1409ق). العقدالفرید. بیروت: دار احیاء التراث الفکر.

- ابن­نما، حلی. (1406ق). مثیرالأحزان. چاپ 3، قم: مدرسه امام مهدی.

- آهنچی، محمد. (1376). مدیریت سوانح: سوابق، مفاهیم، اصول و تئوری­ها. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران.

- بلاذری، احمدبن یحیی. (1417ق). انساب الاشراف. بیروت: دارالفکر.

- بهرام­پور، مهدی.، و بمانیان، محمدرضا. (1391). تبیین الگوی جانمایی پایگاه­های مدیریت بحران با استفاده از GIS. دو فصلنامه علمی – پژوهی مدیریت بحران، بهار و تابستان، شماره 1، ص 59-51.

- خوارزمی، موفق­بن احمد مکی. (1376ق). مقتل الحسین. نجف: مطبعه الزهراء.

- رضائیان، علی. (1380). مبانی سازمان و مدیریت. چاپ 3، تهران: سمت.

-سید ابن طاووس، علی بن موسی. (1348ش). اللهوف علی قتلی الطفوف. تهران: نشر جهان.

- سید ابن طاووس، علی بن موسی. (1414ق). الملهوف علی قتلی الطفوف. بی­جا: دارالاسوه و النشر.

- شیخ مفید، محمدبن محمد. (1413ق- ب). الامالی. قم: کنگره شیخ مفید.

- شیخ مفید، محمدبن محمد. (1413ق- ج). المسائل العکبریة. قم: کنگره شیخ مفید.

- شیخ مفید، محمدبن محمد. (1413ق- د). اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات. قم: کنگره شیخ مفید.

- شیخ مفید، محمدبن محمد. (1413ق-الف). الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد. قم: کنگره شیخ مفید.

- طبرسی، احمدبن علی. (1403ق). الإحتجاج على أهل اللجاج‏. مشهد: نشر مرتضی.

- طبری، محمدبن جریر. (1387ق). تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دار التراث، چ2.

- عبیدلی، ابوالحسین یحیی بن‌الحسن. (بی­تا). اخبار الزینبات. با مقدمه محمدجواد حسینی مرعشی. بی­جا.

-  قائمی، علی. (1376). زندگانی حضرت زینب سلام الله علیها (رسالتی از خون و قیام). تهران: انتشارت امیری، چ3.

- قمی، ابن قولویه. (1356ق). کامل الزیارات. نجف: دارالمرتضویه.

- قمی، شیخ عباس. (1421ق). نفس المهموم. نجف: المکتبه الحیدریه.

- کاشفى سبزوارى‏، ملاحسین. (1382ش). روضة الشهداء. قم: نوید اسلام، چ3.

- کلینی، محمدبن یعقوب. (1404ق). الکافی، تحقیق علی­اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الإسلامیة، چ4.

- مجتهدزاده، فهیمه. (1391). مدیریت بحران شهری. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

- مقرم، عبدالرزاق. (1426ق). مقتل الحسین علیه السلام. بیروت: مؤسسه الخرسان.

- وردی­نژاد، فریدون، بهرامی­رشتیانی، شهلا. (1388). مدیریت بحران و رسانه­ها. تهران: سمت.

- Devlin, Edward S. (2007). Crisis Management Planning and Execution. Auerbach Publications.

-  Madzharov, S. N. (2006). The challenges of the future and the increasing significance of crisis management. www.crisisnavigator.