اثر عصاره گیاه خارخاسک بر بافت‌شناسی و اندازه بیضه در موش صحرایی
محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکیرامین کفاشی الهی 1 , غفور موسوی 2 , سجاد حجازی 3 , میرهادی خیاط نوری 4 , سبحان کلانتری 5
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه علوم بالینی، تبریز، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه علوم بالینی، تبریز، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه علوم پایه، تبریز، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه علوم پایه، تبریز، ایران
5 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، دانش‌آموخته دامپزشکی، تبریز، ایران
چکیده مقاله :
خارخاسک (Tribulus tertestris) گیاه گل زا است که به طور سنتی به عنوان محرک میل جنسی استفاده می شود. مطالعات نشان داده اند که عصاره خارخاسک (TTE) غلظت خونی تستسترون را افزوده و آثار افزاینده میل جنسی ایجاد می نماید. هر چند این عصاره امروزه به عنوان یکی از مهم ترین اجزای تشکیل دهنده داروهای آفرودیازیک می باشد، ولی اطلاعات مشخصی در ارتباط با آثار هیستولوژیک آن بر بیضه در مصرف طولانی مدت وجود ندارد. هدف مطالعه حاضر تعیین اثرات تجویز خوراکی و طولانی مدت دوز معمول (mg/kg 10)و دوز (mg/kg 20) از عصاره خارخاسک بر وزن بدن، هیستولوژی و وزن بیضه، در موش های صحرایی بود تا بتوان آثار احتمالی منفی آن را در موارد مصرف افراطی دارو تخمین زد. بدین منظور 30 سر موش صحرایی نر بالغ نژاد Sprague Dawley به طور تصادفی انتخاب و به سه گروه تقسیم شدند که به ترتیب، شاهد (گروه C)، دز mg/kg10 عصاره (گروه A ) و دز mg/kg20 عصاره (گروه B) را یک بار در روز به مدت 8 هفته دریافت کردند. حیوانات در روز اول وزن کشی شدند و در روز آخر نیز بی هوش گردیده و مجددا ًَ وزن کشی شده و بیضه سمت چپ همه گروه ها به روش جراحی باز برداشته و وزن بیضه به همراه و بدون اپیدیدیم اندازه گیری شد. مقاطع هیستوپاتولوژی از بافت بیضه ها به روش رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین و تریکروماسون جهت مطالعات ریزبینی آماده شد. در برش های تهیه شده، قطر لوله های اسپرم ساز، ضخامت لایه اپیتلیالی، طول فضای بینابینی و ضخامت کپسول بیضه، مورد بررسی قرار گرفت. همه مراحل تحقیق به صورت کور انجام گردید. جهت تحلیل داده ها از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده گردید. مقدار 05/0p< برای تعیین سطح معنی دار بودن بین گروه ها در نظر گرفته شد. نتایج حاصله افزایش معنی داری را در وزن گروه A و کاهش معنی داری را در وزن موش های گروه B در مقایسه با گروه C نشان داد. توزین بیضه ها افزایش وزن معنی داری را در در گروه A نشان داد ولی تفاوت معنی داری مابین وزن بیضه گروه C با B برآورد نگردید. بررسی میکروسکوپیک گروه B حضور لوله های اسپرم ساز چروکیده و کاهش تعداد سلول های اسپرماتوگونی را مشخص نمود. اسپرماتوسیت اولیه و اسپرماتوزویید ها در مقایسه با گروه A و C تعداد کمتری داشتند و تخریب لوله های اسپرم ساز در گروه Bکاملاً واضح بود. عروق زیر کپسولی ضخیم و منتشر بوده و همه پارامترهای مذکور در دو گروه دیگر طبیعی بودند. نتایج نشان می دهند که مصرف افراطی عصاره خارخاسک به مدت 8 هفته می تواند به آثار تخریبی در سیستم تناسلی موش های صحرایی بیانجامد که می تواند مشکلات باروری برای جنس نر پیش آورد.
Tribulus terrestris (TT) is a flowering plant, traditionally being used as an aphrodisiac agent. Studies shown that TT extract increases testosterone levels and produces aphrodisiac effects. Nowadays is a major ingredient of most aphrodisiac drugs but there is no document about its testicular pathology in long term use. The purpose of our study was to identify the effects in rats of oral TT on body weight, testicular histopathology and weight at normal and double doses to presume its probable negative effects in human while using exaggerated for long period of time. 30 male mature SD rats were used, kept in individual cages, fed with standard ration and water ad libitum, divided into 3 groups (G); c, a and b received placebo and oral doses of 10 and 20 mg/kg of TT, SID for 8weeks .Rats were weighted at day 1, and At the end of the study, all were weighted, anaesthetized and the left testis excised. Testicular weigh with and without epididymis was recorded then histopathologic slides prepared with H&E and Masson trichrome, and focused on seminiferous tube diameter, epithelial layer thickness, interstitial space length, testicular capsule thickness. All stages of the experiment were conducted as blind. Data statistically analyzed by variance analysis (ANOVA) and Tukey test, at a significance level of 5% (p<0.05). Results showed a significant body weight gain in G-a and body weight loss in G-b. Testis weighting showed a significant increase in G-a, but there was no significant difference between G-c and b. Microscopic examination of G-b showed, shrunken seminiferous tubes and spermatogoni cells were lower in population. Primary spermatocyte and spermatozoids, in comparison with groups’ c and b, in lower concentration, destruction of seminiferous tubes group b. Sub cortical vessels were thickened and distributed. All parameters in other two groups were normal. Results indicate that exaggerated use of TTE over 8 weeks may result in destructive effects on male genital system in rats which may in turn induce male fertility problems. The use of TTE with caution is suggested. Further research to evaluate effects on fertility, sperm count, reproductive status is indicated.