بیماری هاری و وضعیت آن در ایران
محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی
محمّدقلی نادعلیان
1
(گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
حسن تاج بخش
2
(گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
محمدرضا مخبردزفولی
3
(گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
علی رضاخانی
4
(گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
سوسن سیمانی
5
(گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
محمود بلورچی
6
(گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: ایران, هاری, هاری حیوانی و انسانی,
چکیده مقاله :
هاری یکی از بیماری‌های عفونی، خطرناک، شدیداً کشنده و مشترک بین انسان و حیوان می‌باشد. این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و در ایران به شکل بومی یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می‌رود. اکثر حیوانات خونگرم نسبت به این بیماری حساس هستند. انتقال بیماری از راه گازگرفتن حیوانات مبتلا به انسان و حیوان انجام می‌گیرد. بزاق مبتلایان منبع سرشاری از ویروس هاری است. هاری در کشورهایی چون اسکاندیناوی، بریتانیا، ایرلند، اسکاتلند، استرالیا، نیوزلاند دیده نمی‌شود. این حالت بیشتر در ارتباط با وضعیت جغرافیایی این کشورها به ویژه محصور بودن آن‌ها به وسیله آب می‌باشد. اما در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا، اروپا و ایران هاری بومی است. انتقال دهندگان اصلی بیماری سگ، گوشتخواران وحشی(مخصوصاً گرگ) و هم چنین روباه هستند. هاری حدود 2300 سال قبل از میلاد شناخته شده است و به‌نظر می‌رسد سگ به عنوان ناقل اصلی باشد. دانشمندانی مانند ابوعلی‌سینا، سید اسماعیل جرجانی و .... بیماری هاری را توصیف و آن‌را شرح داده‌اند. لوئی پاستور درمان ضد هاری و واکسیناسیون را در سال 1885 میلادی ارائه داد. در سال 1299 شمسی انستیتو پاستور ایران بنا نهاده شد و امروزه بیش از 300 مرکز درمان ضد هاری در کشور به امر درمان هاری مشغول فعالیت می‌باشند. بیش از 000/100 نفر در سال به علت گزش حیوانات مشکوک به هار به ویژه سگ در ایران درمان ضد هاری می‌شوند. طبق گزارش انستیتو پاستور ایران در سال 1380 تعداد 421 نمونه مثبت بوده است که سه مورد انسانی است. سال 1381 تعداد 356 نمونه مثبت بوده است که 6 مورد آن انسانی، سال 1382 تعداد 319 نمونه مثبت بوده است که 10 مورد آن انسانی و 1383 تعداد 325 نمونه مثبت بوده است که 5 مورد انسانی است. می‌توان گفت به طور متوسط سالی 6 مورد هاری انسانی داشتیم که همگی منجر به مرگ شده است. با توجه به روند رو به افزایش حیوان گزیدگی و مبتلایان هاری در حیوان و انسان مسئولین امر اعم از سازمان دامپزشکی کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شهرداری، وزارت کشور و ... باید برنامه‌های کارا و عملی در ارتباط با واکسیناسیون سگ‌ها، اتلاف سگ‌های ولگرد و روش‌های مناسب جهت کنترل و واکسیناسیون وحوش حساس به بیماری را در دستور کار خود قرار داده و مسئله را جدی بگیرند تا این بیماری مشترک بین انسان و دام و معضل بهداشتی – اقتصادی را به حداقل برسانند.
Rabies is a dangerous infections disease which is highly fatal and zoonotic. The disease occurs in many countries of the world and in Iran, rabies is endemic and a major public health Problem. Most warm blooded animals are susceptible to rabies. It is transmitted by the bite of an infected animal to humans and other animals. The saliva of the sufferers is a rich source of rabies virus. Rabies is not seen in countries such as Scandinavia, Britain, Ireland, Scotland, Australia and New Zealand which is related to their geographical situation and being surrounded by water. But in countries like the United States of America, Canada, Europe and Iran the rabies is endemic. Dogs, wild carnivores especially wolves and foxes are the main transmitters of the disease. Rabies has been known approximately from the year 2300 BC with the dog considered as the main vector. Scientists like Avicenna and Sayyed Esmail Jorjani have described rabies. Louis Pasteur presented antirabies treatment and vaccinations in 1885. The Pasteur institute of Iran opened in 1920 and today there are more than 300 antirabies treatment centers in the country involved with the treatment rabies. More than 100000 persons each year in Iran are treated for rabies due to being bitten by animals especially dogs suspected of having rabies. According to the report of the Pasteur institute of Iran, 421 Positive cases of rabies of which 3 were human cases where recorded in the year 2001. These figures for 2002 to 2004 were 356 positive cases with 6 human cases, 314 positive cares with 10 human cases and 325 positive cases with 5 human cases respectively. On average, 6 human cases of rabies were recorded each year with all leading to death. Considering the increasing trend of animal bites and the number of animals and humans affected by rabies the responsible authorities including the National Veterinary Organization, Ministry of health, municipalities, Ministry of Interior and … must present effective and practical measures for vaccination of dogs, destruction of stray dogs and control and vaccination of susceptible wild animals to rabies and they should take the matter seriously to minimize this zoonotic disease and public health and economic problem.