شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در نواحی نا کارآمد مراکز شهرها (نمونه موردی: منطقه یک اصفهان)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
1 - دانشگاه هنر اصفهان
2 - دانشگاه هنر اصفهان
کلید واژه: نواحی ناکارآمد, توسعه میانافزا, پهنههای مستعد توسعه, تحلیل‌گر مکانی,
چکیده مقاله :
بخش زیادی از مراکز شهرهای کشور ما را نواحی فرسوده و ناکارآمد تشکیل دادهاند. استفاده بهینه از این نواحی میتواند منجر به تجدید حیات مراکز شهرها شود. توسعه میانافزا که بخش اساسی انگاره رشد هوشمند شهری است، راهکاری عملی برای توسعه زمینهای خالی و متروکه داخل مناطق شهری است. چگونگی شناسایی پهنههای مستعد بارگذاری این نوع توسعه از جمله دغدغههای برنامهریزان در سالهای اخیر بودهاست. لذا هدف از این پژوهش تعیین معیارها و شاخصهای مناسب برای شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در نواحی مرکزی شهرها است. در پژوهش حاضر ابتدا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی معیارها و شاخصهای شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در مراکز شهرها مشخص شدهاند. این معیارها شامل سه معیار سطح برخورداری از امکانات و تسهیلات شهری، دسترسی به شبکههای حمل و نقل (شامل دو زیر معیار دسترسی به شبکههای ارتباطی و دسترسی به ایستگاههای حمل و نقل عمومی) و دسترسی به تأسیسات زیربنایی موجود ( شامل سه زیر معیار دسترسی به شبکههای آبرسانی، دسترسی به شبکههای جمعآوری فاضلاب و دسترسی به شبکههای انتقال گاز) است. سپس این معیارها در منطقه یک شهرداری اصفهان که دارای حدود 6/27 درصد نواحی فرسوده و حدود 9 درصد زمینهای رها شده شهری است، با روشهای تاپسیس، تحلیل سلسلهمراتبی و تحلیل مکانی و با بهکارگیری نرمافزارهای Arc GIS، Water Gem, EPANETو Sewer Cad، اولویتبندی و تلفیق شده و پهنههای دارای قابلیت توسعه تعیین گردیدند. شناسایی پهنههای مستعد توسعه در این منطقه میتواند فرصت مناسبی را برای توسعه زمینهای رها شده در درون خود ایجاد کند و از این طریق به توسعه نواحی فرسوده و ناکارآمد مرکزی و جلوگیری ازگسترش پراکنده شهر اصفهان، کمک نماید. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که، بخشهای شرقی، جنوبی و قسمتی از بخش مرکزی منطقه یک اصفهان که شامل محلات درب کوشک، عباسآباد، خلجا، صائب و شاهزادهابراهیم هستند، بیشترین پهنههای مستعد توسعه میانافزا را دارند.
منابع
اصغرپور، محمدجواد، (1383)، تصمیمگیریهای چند معیاره، دانشگاه تهران، 266-260.
اردشیری، مهیار، (1378)، مدیریت زمین در سیاستهای توسعه شهری، فصلنامه آبادی، شماره 33.
تیتیدژ، امید؛ جواد جاجیآبادیان و هومن لطیفی، (1387)، خودآموز Spatial Analyst ArcGIS 9.2، تهران، انتشارات علم معمار.
رفیعیان، مجتبی، حدیثه عسگری تفرشی و اسفندیار صدیقی، (1389)، کاربرد رویکرد توسعه حمل و نقل محور (TOD) در برنامهریزی کاربری زمینهای شهری نمونه موردی: ایستگاه مترو صادقیه، مجله مدرس علوم انسانی- برنامهریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، شماره3: 312-295.
رهنما، محمد رحیم و غلامرضا عباسزاده، (1387)، اصول مبانی و مدلهای سنجش فرم کالبدی شهر،مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
سعیدی رضوای، هادی و داوود کاظمی، (1390)، بازشناسی چارچوب توسعه درونزا در تناسب بانقد سیاستهای جاری توسعه مسکن (مسکن مهر) نمونه موردی: شهر نطنز، مجله پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 75، 132-113.
شریفیان، احسان، (1389)، توسعه میانافزا- بهرهگیری از ظرفیتهای درونی شهر، ماهنامه منظر،شماره 10: 50-47.
قدسی، نرگس، (1391)، ظرفیتسازی توسعه میان‌افزای زمینهای رهاشده شهری در بافتهای ناکارآمد شهری با رویکرد رشد هوشمند (نمونه موری: منطقه یک اصفهان)، نسترن، مهین، دانشگاه هنر اصفهان، گروه شهرسازی.
معاونت برنامهریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات، (1391)، آمارنامه شهر اصفهان، اصفهان: شهرداری اصفهان.
مهندسین مشاور باوند، (1382)، طرح توسعه اصفهان تاریخی-بازنگری در طرح تفصیلی مناطق 1و 3 اصفهان- جلد 1تا8 ، اصفهان: شهرداری اصفهان، معاونت شهرسازی و معماری.
Calthorpe, P., (1993), The Next American Metropolis: Ecology, Community, and the American Dream. New York Princeton Architectural Press.
Falconer & Frank,(1990), " Sufficiency of Infrastructure Capacity For Infill Development", journal of urban planning and Development,vol.116,No.3
EPA (Enviroment Protecting Agency), (1999), “Parking Alternative: Making Way for Urban Infill and Brownfield Redevelopment”, Wahington DC: Urban and Economic development division.
Hudnut, William H., III, (2001), Comment on J. Terrence Farris’s “The barriers to using urban infill development to achieve smart growth.” Housing Policy Debate 12, no. 1:31–40.
Kälberer, Achim.2005. The Future lies on Brownfields, Federal Environmental Agency, Dessau.
MRSC(Municipal research and Services Center),(1997), "Infill Development Strategies for Shaping Livable Neighbourhoods; Report No.38, Http://mrsc.org/Publications/infill_.pdf
RERC (Real Estate Research Corporation), (1982),"Infill Development Strategies"; Published Jointly by ULI-Urban Land Institute and American Planning Association, USA.
Wheeler, Stephen, (2002), Smart infill: Creating more livable communities in the Bay Area: A guide for Bay Area leaders. San Francisco, CA: Greenbelt Alliance. Spring. http://www.Greenbelt.org/downloads/resources/ reportsmartinfill.pdf
Wilson, Richard W., (1995), “Suburban parking requirements”. Journal of the American Planning Association 61(1). 29-42.