تناسب قصص قرآن با اغراض سورهها (با محوریت داستان حضرت ابراهیم (ع))
محورهای موضوعی : نامه الهیاتفاطمه باصری 1 , مریم حاجی عبدالباقی 2
1 - دانشجوی دکنرای علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد تهران شمال
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
کلید واژه: تناسب, غرض سوره, قِصَص قرآن, هدفمندی سور, داستان ابراهیم (ع),
چکیده مقاله :
گرچه هدفمندی سوره ها با تدبر تصدیق می گردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفت ها و موافقت های بسیاری مواجه شده است. ازآنجاکه قصص قرآن در بطن سوره واقع گردیده، با اثبات هدفمندی هر سوره و ارتباط هدف اصلی سوره با قصص عنوان‌شده، نتایج مطلوبی حاصل می گردد. همچون پاسخ به چرایی تکرار و پراکندگی برخی از قصه ها در قرآن، علت ایجاز و یا تفصیل برخی از داستان ها و از همه مهم‌تر، پاسخی به شبهه مستشرقان و هم‌رأیان ایشان که تکرار را نتیجه غیر وحیانی بودن قرآن می دانند و درنهایت این مسئله را اثبات می نماید که ساختار قصه ها تابعی از اغراض سوره ها هستند. در این راستا، داستان حضرت ابراهیم (ع) در سور مختلف بررسی شد اما به جهت رعایت اختصار تنها در سور بقره، انعام، مریم، حجر و ممتحنه به تفصیل بیان شده است و ارتباط داستان و محور سوره در سایر سور در ضمن جدول ارائه گردیده است. با نظر به پژوهش صورت گرفته می توان گفت: قصه های قرآنی به‌عنوان بخش اعظمی از آیات قرآن، در راستای هدف و غرض سوره تکرار شده و بجای نقل منسجمِ داستان در یک سوره، تصاویر بُرش خورده از یک داستان به‌صورت پراکنده در راستای هدف مزبور در سوره ها مطرح‌شده‌اند.
گرچه هدفمندی سورهها با تدبر تصدیق میگردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفتها و موافقتهای بسیاری مواجه شده است. ازآنجاکه قصص قرآن در بطن سوره واقع گردیده، با اثبات هدفمندی هر سوره و ارتباط هدف اصلی سوره با قصص عنوان‌شده، نتایج مطلوبی حاصل میگردد. همچون پاسخ به چرایی تکرار و پراکندگی برخی از قصهها در قرآن، علت ایجاز و یا تفصیل برخی از داستانها و از همه مهم‌تر، پاسخی به شبهه مستشرقان و هم‌رأیان ایشان که تکرار را نتیجه غیر وحیانی بودن قرآن میدانند و درنهایت این مسئله را اثبات مینماید که ساختار قصهها تابعی از اغراض سورهها هستند. در این راستا، داستان حضرت ابراهیم (ع) در سور مختلف بررسی شد اما به جهت رعایت اختصار تنها در سور «بقره، انعام، مریم، حجر و ممتحنه» به تفصیل بیان شده است و ارتباط داستان و محور سوره در سایر سور در ضمن جدول ارائه گردیده است. با نظر به پژوهش صورت گرفته میتوان گفت: قصههای قرآنی به‌عنوان بخش اعظمی از آیات قرآن، در راستای هدف و غرض سوره تکرار شده و بجای نقل منسجمِ داستان در یک سوره، تصاویر بُرش خورده از یک داستان به‌صورت پراکنده در راستای هدف مزبور در سورهها مطرح‌شده‌اند.
_||_