بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان گرایش دانشجویان نسبت به امور معروف در مراکز دانشگاهی استان آذربایجان‌شرقی
محورهای موضوعی : جامعه شناسیعلی هاشمیان‌فر 1 , مهرداد محمدیان 2
1 - عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان، گروه علوم اجتماعی؛ اصفهان- ایران.
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی خسروشاه.
کلید واژه: سرمایه اجتماعی, ارزش, قانون, پایگاه اجتماعی, نظارت اجتماعی, امر به معروف و نهی از منکر, تمایلات دینی, سازمان‌های غیر دولتی,
چکیده مقاله :
در این مطالعه فریضه امر به معروف و نهی از منکر در مراکز دانشگاهی و عوامل اجتماعی موثر بر میزان گرایش دانشجویان به امور معروف مورد شناسایی قرار گرفت. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای اجتماعی با گرایش دانشجویان به معروفات، تعداد 420 نفر از دانشجویان استان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. انتخاب دانشجویان به صورت تصادفی از دانشگاه‌های دولتی، آزاداسلامی و پیام نور سه شهر تبریز، مراغه وهریس انجام گرفت که در رشته‌های مختلفی به تحصیل مشغول بودند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. بعد از انجام مصاحبه و گردآوری اطلاعات، جهت تحلیل‌های آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات نشان داد که میزان گرایش دانشجویان به امور معروف تنها اندکی از حد متوسط بیشتر می‌باشد، و نیز میزان گرایش دانشجویان دانشگاه‌های پیام‌نور در مقایسه با دانشگاه آزاد و دولتی و دانشجویان رشته‌های انسانی در مقایسه با رشته‌های فنی- مهندسی و علوم پایه بیشتر است. هم چنین تحلیل‌ها نشان دادکه بین تمایلات مذهبی دانشجو و خانواده او، عملکرد تشکل‌های مردمی، عملکرد مدیران، اساتید وکارکنان دانشگاه‌ها، گروه دوستان، الزامات قانونی، نوع دانشگاه و رشته تحصیلی، وبخشی از ابعاد پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده دانشجو با گرایش به امور معروف و دوری از منکرات رابطه وجود دارد.
In this research the obligation of enjoining righteousness and forbidding evil in academic centers, and the effective social factors on university students’ tendency toward righteousness were identified. For surveying the relationship between identified variables and students' tendency toward righteousness, 420 students of province were selected as the statistical sample. They were selected randomly from the state, Azad and Payamnoor universities of Tabriz, Maraghe and Heris who were studying in different majors. The required information was gathered by a researcher –made questionnaire. After interviewing and gathering the data, the SPSS software was used for statistical analysis. The results of analysis show that, the students' tendency rate toward righteousness is slightly more than the average. Also, the tendency rate of Payamnoor students was more than students of Azad and state universities, and also, the tendency rate of students of human sciences was more than the students of technical-engineering and basic sciences. Moreover, the analysis show that, there is a relationship between the religious tendencies of students, their family, the performance of public organizations, the performance of executives, professors and university staff, friend or civil groups, lawful necessities, kind of university and educational field, dimensions of social-economic base of students' family, and tendency toward enjoining righteousness and forbidding evil.
امام خمینی (ره)، ر. (1378). امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی [تبیان: دفتر بیست و یکم]. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ چهارم.
امام خمینی (ره)، ر. (1378). کلمات قصار، پندها و حکمتها. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ پنجم.
امام خمینی (ره)، ر. (1371). رساله نوین جلد چهارم. تدوین: ع، بی‌آزار شیرازی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. چاپ چهارم.
بیرو، آلن. (1373). فرهنگ علوم اجتماعی. مترجم: ب، ساروخانی. تهران: انتشارات کیهان. چاپ سوم.
پاتنام، ر. (1380). دموکراسی و سنتهای مدنی. مترجم: م، ت، دلفروز. تهران: روزنامه سلام. چاپ اول.
حسینی بهشتی، م. (1379). بایدها و نبایدها. تهران: انتشارات بقعه. چاپ اول.
رفیع پور، فرامرز. (1364). جامعه روستایی و نیازهای آن: پژوهشی در32روستای برگزیده استان یزد. تهران : شرکت سهامی انتشار. چاپ اول.
رفیعپور، ف. (1372). سنجش گرایش روستاییان نسبت به جهاد سازندگی. تهران: نشر مرکز تحقیقات و بررسی مسایل روستایی. چاپ اول.
روزبه، م، ح. (1383). نظارت همگانی و امر به معروف و نهی از منکر. تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. چاپ اول.
روشه، گ. (1374). مقدمه‌ای بر جامعهشناسی عمومی [جلد اول: کنش‌اجتماعی]. مترجم: ه، زنجانیزاده. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی. چاپ سوم.
ریتزر، ج. (1377). نظریه جامعهشناسی در دوران معاصر. مترجم: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ سوم.
ساروخانی، ب. (1378). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی. چاپ دوم.
علیخواه، ف. (1376). هابرماس علوم اجتماعی. تهران، مجله راهبرد شماره چهل و یک. چاپ اول.
فؤادیان، ر. (1375). سیری در فریضه امر به معروف و نهی از منکر. ناشر: مؤسسه مطبوعاتی دارالکتاب (جزایری). چاپ اول.
قرآن کریم. (1378). مترجم: م، الهی قمشهای. قم: موسسه چاپ و نشر الهادی. چاپ اول.
قرائتی، م. (1384). امر به معروف و نهی از منکر. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. چاپ پانزدهم.
قرائتی، م. (1384). ده درس پیرامون امر به معروف و نهی از منکر. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. چاپ چهارم.
قربانیلاهیجی، ز. (1379). فریضه امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن و سنت. قم: نشر سایه. چاپ اول.
کوک، م. (1384). امر به معروف و نهی از منکر در اندیشه اسلامی (جلد اول و دوم). مترجم: ا، نمایی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. چاپ اول.
گولد، ج؛ و دیگری. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی. ویراستار: م، ج، زاهدی (مازندرانی). تهران: انتشارات مازیار. چاپ اول.
مدنی بجستانی، م. (1377). دو فریضه برتر در سیره معصومین. ناشر: نشر معروف. چاپ سوم.
مطهری، م. (1361). حماسه حسینی. انتشارات صدرا. چاپ اول.
مطهری، م. (1361). ده گفتار. انتشارات صدرا. چاپ اول.
مطهری، م. (1362). تأثیر عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت امام حسین (ع). قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ اول.