بررسی جامعهشناختی ورود زیست فناوری‌های باروری به مقوله مادری
محورهای موضوعی : جامعه شناسیامیرمسعود امیرمظاهری 1 , منصوره شریفی 2
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، گروه جامعهشناسی؛ تهران- ایران (نویسنده مسئول).
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
کلید واژه: ناباروری, زیست‌فناوری, مادری, تکنولوژیهای نوین کمک باروری, درمان‌های شخص سوم,
چکیده مقاله :
تجربه مادری در زنان نابارور، تجربه ای یکپارچه نیست و می توان آن را به سه گونه مادری اجتماعی، بیولوژیک و ژنتیک تقسیم بندی کرد که در هریک از روش های درمان ناباروری، ابعاد یکپارچه این تجربه، مخدوش می گردد. این مقاله به ابعاد اجتماعی ورود زیست فناوری های کمک باروری به مقوله مادری می پردازد. بدین ترتیب، درمان هایی که در آن شخص سوم به فرآیند درمان وارد می شوند، واجد ابعاد اجتماعی پیچیده تری نسبت به درمان های بدون نیاز به شخص سوم است. در این مقاله به بررسی زیست فناوری های باروری به مثابه تجربه درد، بسط و تحلیل موضوعِ واسطه گری در اهدا و دلایل و انگیزه های اهدا و تبعات اجتماعی آن پرداخته شده است. در پایان این مقاله نتیجه می گیرد که در درمان های ناباروری چه با منشا زنانه و چه مردانه، علاوه بر آن که بارِ اصلی تبعات جسمانی درمان بر عهده زنان است، بار اجتماعی ورود زیست فناوری ها به مقوله درمان نیز بیشتر زنان را متاثر می سازد. بنابراین آن چه پدیده زنانه بودن مادری قلمداد می شود، در درمان های ناباروری نیزنمود دارد. بااین وجود باتوجه به کنترلِ بیشتر مردان بر منابعاقتصادی خانواده، در بسیاری موارد، تصمیم گیری نهایی در خصوص آغاز یا تداوم فرآیند درمان از طریق زیست فناوری های باروری، با مردان است.
Motherhood experience is not unified in infertile women and it can be divided to three types of social motherhood, biological motherhood and genetic motherhood. In each of infertility treatments, the unified dimensions of this experience are flawed. This study examines the help of fertility biotechnologies in maternal issue. Thus treatments in which the third person enters to the treatment process, have more complex social dimensions than treatments without the need for the third person. In this study, "fertility biotechnologies as the pain experience" was examined, and "donation intermediary" and "reasons and motivations of donation and its social consequences" were extended and analyzed. The study concludes that in the treatment of infertility whether with feminine or masculine origins, not only the main burden of physical side effects is for women, but also, the social burden of biotechnologies in treatment is affected women. So, what is considered as the motherhood phenomenon is also viewed in infertility treatments. However, due to the men's greater control over the economic resources of the family, in many cases, the final decision on starting or continuing the treatment process through fertility biotechnologies, is made by men.
ایزدیار، ن. (1390). بررسی جامعهشناختی تجربه زیسته گیرندگان تخمک اهدایی مراجعه کننده به پژوهشگاه رویان در سال 1389. پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران.
شریفینویس، م. (1391). ابعاد جامعهشناختی ورود تکنولوژیهای ناباروری(ART) به مقولهی مادری. پایاننامه کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
آرامش، ک. (1386). بررسی اخلاقی رابطهی پولی در رحم جایگزین. مجموعه مقالات: رحم جایگزین. تهران: انتشارات سمت. چاپ اول.
قاضیطباطبایی، م؛ و دیگری. (1387). رحم جایگزین- تاملی ساختگرایانه بر پزشکی شدن مادری. فصلنامه باروری و ناباروری. تابستان 1387، صص 144-164.
گرمارودی، ش. (1386). بازاندیشی خویشاوندی، سخنی دربارهی رحم جایگزین در ایران. مجموعه مقالات: رحم جایگزین، تهران: انتشارات سمت. چاپ اول.
برک، ا، ج. (1386). بیماریهای زنان برک و نواک. ترجمه: بهرام قاضیجهانی و دیگران. جلد دوم، تهران: انتشارات گلبان.
تانگ، ر. (1387). درآمدی بر نظریههای فمینیستی. ترجمه: منیژه نجمعراقی. تهران: نشر نی. چاپ اول.