هدف شناسی و امکان شناسی توسعه اجتماعی در ایران

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

زهره شهبازی ¹ , مهدی مبارکی ² , نجمه سادات مصطفوی ³

1 - عضو هیات علمی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی، ایران، ( نویسنده مسئول ) [e-mail]
2 - عضو هیات علمی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی
3 - پژوهشگر گروه پژوهشی توسعه اجتماعی جهاد دانشگاهی واحد استان مرکزی، ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/01 تاریخ پذیرش : 1400/08/03 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: توسعه اجتماعی, برنامه‌های توسعه, هدف‌شناسی, امکان‌شناسی, کارگزاران بین‌المللی توسعه,

چکیده مقاله :

استدلال این مقاله این است که غلبه رویکرد پس ماندی به توسعه اجتماعی در ایران ناشی از ضعف در هستی شناسی، هدف شناسی و امکان شناسی و عدم اجماع نظری و تجربی در این حوزه است. بنابراین در صدد آن است ضمن بررسی ظرفیت ها و پتانسیل های موجود تحقق توسعه اجتماعی در اسناد بالادستی و قوانین کشور با هدف انجام بخشی از امکان شناسی توسعه اجتماعی جهت کمک به ترسیم دقیق هستی شناسی و هدف شناسی، این مفهوم و ابعاد آن را در مجامع بین المللی با استفاده از روش فراترکیب در الگوی نوبلت و هیر، ردیابی نمود. برای این منظور کلیه اسناد بالادستی توسعه در ایران و اسناد نهادهای بین المللی مطرح در این حوزه بررسی گردید. نتایج نشان داد با وجود مناقشات، پس از اعلام موضع درخصوص وضعیت اولیه، اهداف و مداخله در حوزه توسعه اجتماعی در ایران، می توان آن را از طریق ترکیب عقلانی و منطقی سیاست های رشد و سیاست های بازتوزیعی توسط دولت به دست آورد.

چکیده انگلیسی:

This paper argues that in Iran social development is put on a par with associated concepts like social policy, human development and fighting poverty and discrimination; and still residual approach is exercised to explore it. It seems that this fallibility is rooted in distorted perceptions of ontology, teleology and feasibility applied in social development and lack of unanimity on how to deal with them. This study tries to scrutinize true potentials of social development in large-scale plans and laws practiced in Iran to facilitate the feasibility of social development and delineate ontology and teleology of this concept. Doing so, congruencies with international approaches are clarified. Returning a unanimous verdict among scholars and policy-makers, guidelines to terminate social and structural regression are discussed.  

منابع و مأخذ:

اسماعیلی, ر. (1385). بررسی شاخص­های توسعه اجتماعی و سطح بندی آن در استان اصفهان. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 50-29  تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

اکبری, غ. (1378). وضعیت فعلی جامعه ایران با نظر به شاخص های توسعه اجتماعی .مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 50-68 تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

آزاد ارمکی, ت؛ مبارکی, م؛ شهبازی, ز. (1390). شناسایی و بررسی شاخص­های کاربردی توسعه اجتماعی (با تاکید بر روش دلفی). فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی و فرهنگی سال اول شماره یک 1-23.

بخارایی, ا. (1380). نگاه خرد و کلان به توسعه اجتماعی.  مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی .12-1 تهران: دفتر امور اجتماعی وزارت کشور.

پیران, پ. (1384). جهانی­سازی و توسعه اجتماعی. سیاست­ها و مدیریت برنامه­های رشد و توسعه در ایران. تهران: موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی

ریاحی, و. (1380). وضعیت فعلی شاخص های اجتماعی در روستاهای ایران. مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 175-214. تهران: ذفتر اجتماعی وزارت کشور.

زاهدی, م. (1384). توسعه و نابرابری. تهران: انتشارات اعلم.

شمعدانی حق, ع. (1380). ابعاد روش شناختی توسعه اجتماعی (شاخص­های کمی و کیفی) مجموعه مقالات همایش توسعه اجتماعی 249-270 تهران: دفتر امور اجتماعی وزارت کشور.

عبدالهی, م. (1384). مفهوم توسعه اجتماعی. همایش سیاست­ها و مدیریت برنامه های رشد و توسعه در ایران 195-207  تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی.

غفاری و امیدی. (1387). کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی. تهران : شیرازه

فیروز آبادی, ا؛ حسینی, ر ؛ قاسمی, ر. (1389). مطالعه شاخص ها و رتبه توسعه اجتماعی در استان های کشور و رابطه آن با سرمایه اجتماعی . فصلنامه رفاه اجتماعی سال دهم 57-93.

قانعی راد, م. (1384). رویکرد توسعه اجتماعی به برنامه های فقرزدایی در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی سال پنجم شماره 18 1-34.

کلانتری, ع. (1393). توسعه اجتماعی، چشم انداز جهانی و وضعیت ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

گای, د. (1371). بررسی شاخص های انسانی و اجتماعی توسعه. گاهنامه روستا و توسعه جهادسازندگی شماره چهارم.

گریفین, ک. (1375). تحقق استراتژی توسعه انسانی. ترجمهغ. خواجه پور. تهران: موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی.

لشکری, م. (1377). شاخص های رفاه اجتماعی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 131-132.

مدنی, س. (1394). توسعه اجتماعی . تهران: انتشارات بازتاب.

میجلی, ج. (1398). توسعه اجتماعی نظریه و اقدام. (س. فیروز آبادی, و ح. دباغی, مترجم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

نظری, م. (1377). مشخصه­های تحول بازار نیروی کار در چهار دهه اخیر 1335-1357. اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره 131-2.

 

aspalter , c., & singh, s. (2008). debating social development : an introduction. In s. singh, & c. aspalter, debating social development (pp. 1-10). manchester: casa verde.

Davsi, G. (2004). A History of the Social Development Network in The World Bank, 1973 - 2002. Washington, DC: word bank.

EPORTER, S. S. (2015).

Esping- Andersen, G. (1992). The making of a social democratic welfare state. In m. k, & m. k, creating social democracy : acentury of the social democratic labor party in sweden (pp. 35-66). state university of pennsylvania press.

friedman. (1989). free to choose. londen: secker & warburg.

holister, C. (1977). social work skills for social development. social development issues 1, 9-16.

(2010). Indices of Social Development.

Miah, M. (2008). social development. In m. T, & d. I, encyclopedia of social work (pp. 38-41). new york: oxford university press.

Midgley. (1995). social development: the development perspective in social welfare. londen: sage.

Migdely. (2014). social development : theory & peractice. (فیروزآبادی، دباغی, Trans.) SAGE. poblication pub.

Myrdal, G. (1970). the challenge of world poverty. harmondsworth : panguin.

Noblit, G., & Hare, R. (1998). Meta ethnography : synthesizing qualitative studies. london: sage.

omer, s. (1979). social development . international social work 22, 11-26.

paiva, F. (1977). A conception of social development. social service review 51, 327-336.

pandey, R. (1981). Strategies for social development. In J. J, & p. r, social development : conceptual, methodological and policy (pp. 33-49). new york: ST martin press.

seers, D. (1969). The meaning of development. international development review 11(4), 1-6.

spergel, O. (1978). social development and social work. In s. s, social administration (pp. 24-35). new york: howorth press.

1. (June 2000). Achieving social development in a globalizing world., (pp. 26-30). Geneva-witzerland.

UNDP. (1990). human development report. oxford university press.

world bank. (1997).

 

 

 

1. Abdolahi, M. (2005). The concept of social development. In the Conference on Policies and management of growth and development programs in Iran in 2003 (pp 195-207). Iran. Tehran.


2. Akbari, Gh. (2001). The current situation of Iranian society in terms of social development indicators. In the first conference on social development (pp 50-68). Iran. Tehran.


3. Aspalter, ch., & Surendra, s. (2008). Debating social development: an introduction. In s. singh, & c. aspalter, debating social development (pp. 1-10). manchester: casa verde.


4. Azad Armaki, T., Mobaraki, M., & Shahbazi, Z. (2012). Investigation and Identification of Social Development Applied Indicators (Using the Delphi technique). scds 1 (1) :7-30.


5. Bokharaei, A. (2001). A micro and macro view of social development. In the first conference on social development (pp 1-12). Iran. Tehran.


6. Davsi, G. (2004). A History of the Social Development Network in The World Bank, 1973 - 2002. Washington, DC: word bank.


7. Esping- Andersen, G. (1992). The making of a social democratic welfare state. In m. k, & m. k, creating social democracy: acentury of the social democratic labor party in sweden (pp. 35-66). state university of pennsylvania press.


8. Firouzabadi, S., Hosseini, S., & Ghasemi, R. (2010). Study of indicators and rank of social development in the provinces of the country and its relationship with social capital. refahj 10 (37), 57-93.


9. Friedman, M., & Friedman, R. (1989). Free to Choose: A Personal Statement. Londen: secker & warburg.


10. Ghaffari, Gh., & Omidi, R. (2011). Quality of life, index of social development. Iran, Tehran: Shirazeh.


11. Ghanei rad, M A. (2005). Social Development Approach to Poverty Reduction Programs (With a Glance to Forth Development Plan). refahj 5 (18), 223-262.


12. Griffin, K., & McConnell, T. (1996). Implementing a human development strategy. Translated by Gholamreza Khajehpour. Iran, Tehran: Higher Social Security Research Institute.


13. Guy, D., Hopkins, M., & McGrannhand, D. (1998). Study of human and social indicators of development. Rural and Development (4).


14. Hollister, D.C. (1977). Social Work Skills for Social Development. Social Development Issues 1(1), 9-19.


15. (2010). The Indices of Social Development (ISD). International Institute of Social Studies.


16. Ismaili, R. (2006). Investigation of social development indicators and its leveling in the cities of Isfahan province. PhD Thesis in Sociology. University of Esfahan.


17. Kalantari, ‌A., Roshanfekr, P., & Moghdamsalimi, F. (2015). Social Development: Global Perspective and the Situation in Iran. Iran, Tehran: Tehran University.


18. Lashkari, M. (1998). Social welfare indicators. Political-Economic Information Nos. 131 – 132, 214-224.


19. Madani Ghahfarkhi, S., & Roshanfekr, P. (2015). Social development: conceptualization and measurement. Iran, Tehran: Baztaab.


20. Miah, M. (2008). Social development. In T. Mizrahi & L.E.Davis (Editors), Encyclopedia of social work (Vol 4, pp. 38-41). Washington, DC.


21. Midgley, J.O. (1999). Social Development: The Developmental Perspective in Social Welfare. londen: SAGE Publications Ltd.


22. Midgley, J.O. (2019). Social development: theory and practice. Translated by Seyed Ahmad Firoozabadi, Hamideh Dabbaghi. Iran, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Co.


23. Myrdal, G. (1970). The challenge of world poverty. harmondsworth: panguin.


24. Nazari, M. (1998). Characteristics of labor market evolution in the last four decades. Political-Economic Information Nos. 131 – 132, 158-171.


25. Noblit, G., & Hare, R. (1998). Meta ethnography: synthesizing qualitative studies. londen: SAGE Publications Ltd.


26. Omer, S. (1979). Social Development. International Social Work, 22(3), 11–26.


27. Paiva, F. (1977). A conception of social development. social service review (51), 327-336.


28. Pandey, R. S. (1981). Strategies for social development: An analytic approach. In J. F. Jones & R. S. Pandey (Eds.), Social development: Conceptual, methodological, and policy issues (pp. 33-49). New York: St. Martin's Press


29. Piran, P. (2005). Globalization and social development. In the Conference on Policies and management of growth and development programs in Iran in 2003 (pp 101-121). Iran. Tehran.


30. Porter, M., Stern, S., & Green, M. (2015). Social Progress Index 2015: Executive Summary.Washington, DC.


31. Riahi, V. (2001). Current status of social indicators in rural Iran. In the first conference on social development (pp 175-214). Iran. Tehran.


32. Seers, D. (1969). The meaning of development. International development review 11(4), 1-6.


33. Shamadani Haq, A. (2001). Methodological dimensions of social development (quantitative and qualitative indicators). In the first conference on social development (pp 249-270). Iran. Tehran.


34. spergel, O. (1978). Social development and social work. In s. s, social administration (pp. 24-35). new york: howorth press.


35. (June 2000). Achieving social development in a globalizing world. (pp. 26-30). Geneva-witzerland.


36. (1990). Human development report. oxford university press.


37. World Bank. (1997). Social development and results on the ground. Task Group Report, Paper number 22, May, 1, 1997.


38. Zahedi, M. (2018). Development and inequality. Iran, Tehran: Maziar.