ارزیابی معیارهای کالبدی- فضایی در راستای افزایش سطح امنیت اجتماعی محله های شهری (نمونه موردی فازیک مهرشهر)
محورهای موضوعی : جامعه شناسی و سکونتگاههای انسانیداریوش اردلان 1 * , آرش وحید 2 , مرضیه ابراهیمی پور 3 , جلال سبزی 4
1 - استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین- مرکز شال، دانشگاه آزاد اسلامی، شال، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانش آموخته دکتری شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
4 - دانش آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: کالبدی- فضایی, امنیت اجتماعی, کرج, مهرشهر,
چکیده مقاله :
مقدمه: ادراك کالبدی تاثیر به سزایی درمطلوبیت یا عدم مطلوبیت فضای شهری به جای میگذارد. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش به شهروندان دارد. ظاهر محیطهای شهری و عوامل امنیت نیز به عنوان یک محرك، مردم و فعالیتهای آنها و استفاده کنندگان از فضا را تحت تاثیر قرار میدهد.
هدف: هدف از انجام این تحقیق تبیین معیارهای کالبدی- فضایی محله های شهری در راستای افزایش سطح امنیت اجتماعی در فازیک مهرشهر است.
روش‌شناسی تحقیق: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت جزء پژوهش‌هاي توصیفی با روش پیمايشی می باشد. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. برای تحلیل آماری در بخش آمار استنباطي پژوهش كليه تجزيه و تحليل‌ها، با استفاده از تكنيك معادلات ساختاری و نرم افزارهایLISREL و SPSS بر روی 390 پرسشنامه سالم انجام شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرفیایی پژوهش حاضر مهرشهر کرج می باشند.
یافته ها: تحقیقات نشان داد، میزان تاثیر مقیاس (42/0)، ازدحام (0.52)، فرم فضا (38/0)، المان اطلاعاتی (59/0)، آلودگی دیداری (28/0)، نور روشنایی (55/0)، آلودگی محیطی (61/0)، آلودگی صوتی (49/0)، کیفیت نفوذ پذیری (33/0)، دسترسی حمل و نقل عمومی (70/0)، کیفیت فعالیتها و کاربری زمین (52/0) و کیفیت سکونت (68/0) بر امنیت اجتماعی تاثیر دارند.
نتایج: سیاستها و اقدامات انجام گرفته در تحقیق، نشان داد اگرچه در تحقیقات شهرسازی، شهر از ابعاد گوناگون دسته بندی می شود، اما اقدامات یک بعد بر بعد دیگر شهر تاثیر گذار است و این خارج از اراده مدیران و برنامه ریزان شهری می باشد. پس با بررسی دقیق اثرات جانبی هر اقدام در حوزه شهرسازی می توان تاثیرات مثبت آنها را در ابعاد مختلف این سکونتگاه ها افزایش داد.
Introduction: Urban landscape as one of the elements shaping the urban space and part of the physical perception has a great impact on the desirability or desirability of urban space. Urban space has the most connection with people and living environment and therefore plays an important role in identifying and feeling calm to citizens. The appearance of urban environments and security factors as 'moving in', especially the people and its activities, affect the users of space.
Research Aim: The purpose of this study is to explain the physical-spatial criteria of urban neighborhoods in order to increase the level of social safety in Mehrshahr.
Methodology: The present study is descriptive research with a survey method in terms of applied purpose and in terms of nature. The method of data collection was a questionnaire. For statistical analysis in the inferential statistics section of the research, all analyzes were performed on 390 healthy questionnaires using structural equation technique and LISREL and SPSS software.
Studied Area: The geographical scope of the present study is Mehrshahr, Karaj.
Results: The results of data processing showed the effect of scale (0.42), congestion (0.52), space form (0.38), information element (0.59), visual pollution (0.28), light illumination (0.55), environmental pollution (0.61 Noise pollution (0.49), permeability quality (0.33), public transport access (0.70), quality of activities and land use (0.52) and quality of housing (0.68) affect safety and social security.
Conclusion: The policies and actions taken in the research showed that although in urban planning research, the city is classified from various dimensions, but the actions of one dimension affect the other dimension of the city and this is beyond the will of managers and urban planners. Ttherefore, by carefully examining the side effects of each action in the field of urban planning, their positive effects can be increased in different dimensions of these settlements.
ابی¬زاده، سامان. (1400). ارزیابی معیارهای موثر بر فعالیت زنان در فضای شهری (مطالعه موردی: پیاده‌راه اسفریس، اردبیل). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 16 (4): 667-681. dor/20.1001.1.25385968.1400.16.3.15.2
اردلان، داریوش؛ ابراهیمی¬پور، مرضیه و وحید، آرش. (1400). بررسی تاثیر طرح کارل فریش بر نحوه گسترش و شکل¬گیری ساختار شهر (مطالعه موردی: شهر همدان از سال 1300 خورشیدی تا کنون). مهندسی جغرافیایی سرزمین، 5 (9)، 88-104. doi: JGET-2010-1197(R2
اردلان، داریوش؛ داودپور، زهره و زیاری، کرامت الله. (1399). مقایسه دو نظریه حکمروایی شهری و تابآوری نهادی در نظام مدیریت شهری با روش تحلیل محتوا و ارائه مدل ارتقا یافته نمونه موردی:شهر قزوین. مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 15 (1): 133-150. https://sanad.iau.ir/Journal/jshsp/Article/1031383
پاکزاد، جهانشاه. ( 1385 ). مبانی نظري و فرایند طراحی شهري. وزارت مسکن و شهرسازي، معاونت شهرسازي و معماري.
پوررمضان، عیسی و مهدوی، رضا. (1391). تحلیل سازمان فضایی فعالیت¬ها در استان گیلان. مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 7 (20)، 100-117. https://sanad.iau.ir/Journal/jshsp/Article/1032712
پورجعفر، محمدرضا و ادب خواه، مصطفی. (1383). بازشناسی هویت فرهنگی و تعلق اجتماعی در محله¬های شهر مورد مطالعه تجریش، همایش توسعه محله¬ای چشم انداز، توسعه شهر پایدار، تهران.
حسنی¬پور، حانیه؛ کاظمی، علی و ثقفی اصل، آرش. (1402). ارزیابی تأثیر مؤلفه نفوذپذیری بر ارتقای کیفیت در فضاهای باز عمومی با روش چیدمان فضا )مطالعه موردی: محله باقرآباد شهر رشت(، مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 18 (3)، 81-92.
dor: 20.1001.1.25385968.1402.18.3.7.8
حسنوند، اسماعیل و حسنوند، احسان. (1390). بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت اجتماعی جوانان (مطالعه موردی شهرستان سلسله). پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 4(4)، 57-80.
رزاقی اصل، سینا و الهام سوري. (1388). مفهوم تخریب گرایی در فضاهاي عمومی شهر، شهرسازي و معماري آبادي، 63: 104-109.
رسولی شورستان، جلیل (1397). بررسی و تحلیل عوامل کالبدی و اجتماعی بر احساس امنیت در فضای شهری گرگان. دانش انتظامی گلستان، 9 (35)، 56-33. http://journals.police.ir/article_20224.html.
زیاری، کرامت الله. (1388). برنامه¬ریزی کاربری اراضی در تهران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سالاری¬فر، مهیا و معصومی، مسیح الله. (1396). بررسي تأثير عوامل كالبدي - محيطي طراحي فضاهاي باز شهري برارتقائ امنيت اجتماعي سكونتگاه¬هاي غيررسمي شهر سبزوار. پژوهش و برنامه¬ريزي شهري، 8 (30)، 162-145.
https://sanad.iau.ir/fa/Article/1169742
صالحی، اسماعیل. (1387). ویژگی¬هاي محیطی فضاهاي شهري امن. تهران: مرکز مطالعات و شهرسازي و معماري.
عینی فر، علیرضا (1386). نقش غالب الگوهای عام اولیه در طراحی محله¬های مسكونی معاصر، هنرهای زیبا، 32 (32)، 39-50.
https://jhz.ut.ac.ir/article_18865.html
فلاحت، محمد صادق؛ جمشیدی، شهرام و رضایی، سیده الهام. (1393). دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه زنجان. پایان¬نامه¬ي کارشناسی ارشد رشته معماري.
قرایی، فریبا؛ رادجهانبانی، نفیسه و رشیدپور، نازیلا. (1389). بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری (نمونه موردی: مناطق 2 و 11 تهران). معماری و شهرسازی آرمان شهر، 3(4)، 32-17.
کرمونا، متیو. (1388). مکان¬هاي عمومی،فضاهاي شهري. مترجم: فریبا قرایی و همکاران، تهران: دانشگاه هنر.
ماندال، رابرت. (۱۳۷۹). چهره متغیر امنیت ملی. پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
مدنی پور، علی. (1379). طراحی فضای شهری. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامه¬ریزی شهری.
مدیری، آتوسا. (1385). جرم, خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر. رفاه اجتماعی، 6(22)، 28-18.
نصری لاکه، محمد؛ مولائی هشجین، نصرالله و پوررمضان، عیسی. (1401). آسیب شناسی نظام مدیریت نوین روستایی و توسعه روستایی (مطالعه موردی: ناحیه مرکزی گیلان). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 17 (3)، 665-677.
dor:20.1001.1.25385968.1401.17.3.10.4
نظم¬فر، حسین؛ علوی، سعیده؛ عشقی چهاربرج، علی. (1397). ارزیابی امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه موردی: پارکهای شهر تهران، برنامه ریزی و آمایش فضا، 22 (2)، 165-133. http://hsmsp.modares.ac.ir/article-۲۱-۱۵۳۳۲-fa.html
وبسایت موسسه لغت نامه دهخدا. (1399). واژه محله، بازیابی شده در 3 اسفند 1399 از https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary
Foster, S., Knuiman, M., Villanueva, K., Wood, L., Christian, H., & Giles-Corti, B. (2014). Does walkable neighbourhood design influence the association between objective crime and walking?. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11:100. https://doi.org/10.1186/s12966-014-0100-5
Mak, B.K.L., & Jim, C.Y. (2018). Examining fear-evoking factors in urban parks in Hong Kong. Landscape and Urban Planning, 171, 42-56. doi.org/10.1016/j.landurbplan.2017.11.012.
Rapoport, A. (2001). The Role of Neighborhoods in the Success of CitIes. Wse Symposium.
SID. https://sid.ir/paper/638410/en.
Sharma, P., & Chrisman, j. (2003). Succession Planning as Planned Behavior: Some Empirical Results. Family Cusiness Review, 16(1). https://doi.org/10.1111/j.1741-6248.2003.00001.x.