• صفحه اصلی
  • اعتبارسنجی چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک علم و فناوری خراسان رضوی

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : jpm-1125866 بازدید : 204 صفحه: 209 - 241

10.71737/jpm.2024.1125866

نوع مقاله: پژوهشی

اعتبارسنجی چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک علم و فناوری خراسان رضوی

محورهای موضوعی : مدیریت بازرگانی

نیکا خواجه پورشیروان 1 , پرویز ساکتی 2 , کاوه تیمورنژاد 3

1 - دانشجوی دکتری گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین،ایران
2 - استادیارگروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - استادیارگروه مديريت دولتي،واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي،تهران ، ايران.

تاریخ دریافت : 1401/11/25 تاریخ پذیرش : 1402/02/09 تاریخ انتشار : 1403/04/13

کلید واژه: اکوسیستم کارآفریني, اعتبارسنجی چارچوب ارزیابی, پارک علم و فناوری خراسان, راهبرد, پیامد,

چکیده مقاله :

هدف اين مقاله اعتبار سنجي چارچوب اکوسیستم کارآفريني پارک های علم و فناوری کشور است.ضرورت این مقاله در بهبود زیرساخت¬ها و دستیابی به چشم انداز پارک، مدیریت و جهت دهی تعاملات میان بازیگران در راستای خلق ارزش پایدار و فرصت های کارآفرینی، مقیاس پذیری کسب و کارها می¬باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردي و با رویکرد توصیفی از نوع همبستگی و راهبرد ‌کیفی از نوع اکتشافی متوالی مي¬باشد. نمونه آماري در بخش کیفی به صورت هدفمند نظری از طريق مصاحبه با 15 نفر از خبرگان حوزه کارآفرینی و پارک¬های علم و فناوری در کشور انجام شد. در بخش کمی ‌‎نیز به صورت تصادفی ساده شامل 181 نفر از مدیران پارک و واحدهای فناور عضو و سایر بازیگران در این اکوسیستم است. سنجش پایایی و روایی پرسش نامه محقق ساخته با استفاده از آلفای کرانباخ و میانگین واریانس استخراجی به ترتیب بالای 0.845 و 0.604 بوده است. یافته ها نشان می‌‎دهد عوامل علّی (ویژگی ساختارهای محلی، سیاست های کارآفرینی و شاخص¬های کارآفرینی محلی) و عوامل زمینه¬ای (منابع مالی، انسانی، زیرساخت فیزیکی و ناملموس، ظرفیت سازی، ترویج، توانمندسازها)، عوامل مداخله گر (سازگاری، حذف تنش، تاب آوری)، به ترتیب 0.487، 0.541، 0.634 از تغییرات راهبردها (تعاملات داخل و خارج ازاکوسیستم)، را پیش بینی می‌‎کند. مقوله محوری 0.798 از تغییرات راهبردها راپیش بینی می‌‎کند. راهبردها نیز 0.782 از تغییرات پیامدها (خلق ثروت، نیروی کار، کسب وکارها) را پیش بینی می‌‎نماید. پیشنهاد مي¬شود پارک¬هاي علم و فناوري در ارزيابي¬هاي اکوسيستم کارآفريني خود را مقوله های فوق الذکر را مورد توجه قرار دهند.

چکیده انگلیسی:

This study mainly aims to validate the framework of the entrepreneurship ecosystem of science and technology parks in Iran. The purpose of this study is to improve the infrastructures and achieve the vision of the science and technology parks, managing and directing the interactions among different factors involved for creating sustainable value, entrepreneurial opportunities and business scalability. In terms of purpose, the current research is applied and has a descriptive approach of the correlational type, with a qualitative strategy of a sequential exploratory type. The statistical sample in the qualitative section was purposeful and theoretical in the form of interviews with 15 experts in the field of entrepreneurship and science and technology parks in Iran. In the quantitative part, 181 managers of parks and technology units, and other key people involved in this ecosystem participated. The reliability and validity of the researcher-made questionnaire was measured using Cronbach’s alpha and the average extracted variance were above 0.845 and 0.604, respectively. The findings show that causal factors (characteristics of local structures, entrepreneurship policies and local entrepreneurship indicators), contextual factors (financial, human resources, physical and intangible infrastructure, capacity building, promotion, enablers) and intervening factors (adaptability, tension removal, resilience) predict 0.487, 0.541 and 0.634 of changes in strategies (interactions within and outside the ecosystem), respectively. The axial category predicts 0.798 of changes in strategies. Strategies also predict 0.782 of changes in outcomes (wealth creation, workforce, and businesses). The science and technology parks are suggested to consider the aforementioned

منابع و مأخذ:


Abella, A. (2022). Evaluting the Enterprenurship Ecosystem in Stockton, California. Master Theses and Graduate Research, 1-114. doi:10.31979/etd.7j68-3xds
Ahmad, N., Haffman, A (2014). A Framework for Addressing and Measuring Entrepreneurship,2,1-36.https://OECD.org,doi:10.1515/zfw-2018-0014.
Akbari Samani, N., Badri, S. A., Rezvani, M. R., & Salmani, M. (2020). Performance Evaluation of Elements of Rural Tourism Entrepreneurship Ecosystem; Case Study: Tehran Province. Journal of Rural Research, 11(3), 556-575.[In Persian] doi:10.22059/jrur.2020.294235.1435
Albahari, A., Modrego, A., & Barge, A. (2019). Technology Parks versus Science Parks: Does the university make the difference? Technological Forecasting and Social Change, 116(2), pp. 13-28. doi:10.1016/j.techfore.2016.11.012
Amoroso, S., Link, A., & Wright, M. (2019). Science and Technology Parks and Regional Economic Development : An International Perspective, Springer International Publishing, doi:10.1007/978-3-030-30963-3.
Aparicio, S., Audretsch, D., & Urbano, D. (2016). Governmental Support for Entrepreneurship in Spain:An Institutional Approach. Revista Hacienda Pública Española 243(4),29-49.doi:10.7866/HPE-RPE.22.4.2
Bellavista, J., Sanz, L (2009). Science and technology parks: Habitats of innovation: Introduction to special section, Science and Public Policy 36(7):499-510.doi:10.3152/030234209X465543
Carayannis, E., Grigoroudis, E., Campbell, D., Meissner, D., and Stamati, D. (2018) The ecosystem as helix: an exploratory theory-building study of regional co-opetitive entrepreneurial ecosystems as quadruple/quintuple helix innovation models. R&D Management, 48(1), 148–162. doi:10.1111/radm.12300.
Cohen, B (2006). Sustainable valley entrepreneurial ecosystems. Business Strategy and the Environment 15(1),1 - 14, doi:10.1002/bse.428.
Corbin, J.,Ghezzi, A., & Strauss,A.(1990).Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques.Sage Publications,1-333. Inc.https://psycnet.apa.org/record/1990-98829-000. doi:10.4135/9781452230153
Entezari Y. (2019). Development requirements of university –based Entrepreneurship Ecosystems in Iran. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education. 25 (1), 1-25. [In Persian]
Germain, E., Klofsten,M., Löfsten, H., Mian, S. (2022) Science parks as key players in entrepreneurial ecosystems. Journal of R&D management, 65(5),48-66. doi:10.1111/radm.12536.
International Association of Science Parks and Areas of Innovation(2020)Online through.https://www.iasp.ws/our-industry/definitions/science-park
Isenberg, D. J. (2010). How to start an entrepreneurial revolution? Harvard Business Review, 88(6), 41–50. doi:10.1177/0003603X16676162
Keykha, A., Pourkarimi, j. (2021). Assessing entrepreneurial ecosystems through a strategic value network approach: evidence from the San Francisco Area. Journal of Small Business and Enterprise Development, 14(2), 301-320. .[In Pesian] doi:10.22059/JED.2021.320332.653621
Kordi, M., Yeilaghi, Z. (2020). Identifying factors affecting the success of the entrepreneurial ecosystem. New applied studies in management, economics and accounting, 9, 72-91. [In Persian]
Meisami, AM., Elyasi, Q., Mobini Dehkordi, A. (2017). Dimensions and components of technological entrepreneurship ecosystem in Iran, Organizational Culture Journal, 4(27), 419-444. [In Persian] doi:10.22104/JTDM.2018.2553.1866
Malpass, D. (2020). Doing business 2020, 1-149. https://archive. doingbusiness. org/en/reports/global-reports/doing business-reports.doi:10.1596/978-1-4648-1440-2.
Phan, A., Ghezzi, p (2005). Science Parks and Incubators: Observations, Synthesis and Future Research. Journal of Business Venturing 20(2),165-182. doi:10.1016/j.jbusvent.2003.12.001
Ramezaninejad, R., Boumand, M.R., Ahmadi, F. (2018). Entrepreneurial ecosystem: a new approach for the development of entrepreneurship in sports. Contemporary researches in sports management, 8(16), 40-29.[In Persian] doi:10.22084/SMMS.2019.17945.2288
Shojati A. (2016). Evaluation of social entrepreneurship ecosystem in Tehran. Master's thesis. Allameh Tabatabai University, Faculty of Management and Accounting.[In Pesian] doi:10.52547/jstpi.21020.18.70.12
Spigel, B. & Harrison, R. (2018). Toward a process theory of entrepreneurial ecosystems. Strategic Entrepreneurship Journal, 12 (1),151-168. doi:10.1002/sej.1268
Stam, E., & Spigel, B. (2015). Entrepreneurial ecosystems. In R. Blackburn, D. De Clercq, & J. Heinonen (Eds.), The SAGE handbook of small business and entrepreneurship (pp. 407– 422). London: SAGE.doi:10.4135/9781473984080
Acs, Z., Stam, E., Audretsch, D.B., and O'Connor, A. (2017) The lineages of the entrepreneurial ecosystem approach. Small Business Economics, 49(1), 1–10. doi:10.1007/s11187-017-9864-8
Torabi, H., Kheyrandish, M., Mohammadi Khiyare, M. (2020). Impact of Entrepreneurial Ecosystem on Entrepreneurial Activity: GEM based Analysis.Journal of Innovation and Value Creation,17,163-182.(In Persian)
Xie, Y., Zhang, Z. (2019). Construction and Measurement of University-based Entrepreneurial Ecosystem Evaluation Index System: A Case Study of Zhejiang University in China. Conference ASEE Annual Conference & Exposition. Tampa, Florida, 15-19 June. doi:10.18260/1-2-32541


متن کامل:
سنجي فرهنگ دانايي: مطالعه موردي

Vol.18, No.69, Summer 2024                                                          Journal of Productivity Management 

 

 

 

 

 

 

 

 

Validating the Entrepreneurship Ecosystem Evaluation Framework of Science and Technology Parks in Khorasan Razavi Province

 

Nika Khajepourshirvan1, Parviz Saketi*2, Kaveh Teymournejad3

 

(Received:2023.02.14; Accepted:2023.05.09)

 

 

Abstract

This study mainly aims to validate the framework of the entrepreneurship ecosystem of science and technology parks in Iran. The purpose of this study is to improve the infrastructures and achieve the vision of the science and technology parks, managing and directing the interactions among different factors involved for creating sustainable value, entrepreneurial opportunities and business scalability. In terms of purpose, the current research is applied and has a descriptive approach of the correlational type, with a qualitative strategy of a sequential exploratory type. The statistical sample in the qualitative section was purposeful and theoretical in the form of interviews with 15 experts in the field of entrepreneurship and science and technology parks in Iran. In the quantitative part, 181 managers of parks and technology units, and other key people involved in this ecosystem participated. The reliability and validity of the researcher-made questionnaire was measured using Cronbach’s alpha and the average extracted variance were above 0.845 and 0.604, respectively. The findings show that causal factors (characteristics of local structures, entrepreneurship policies and local entrepreneurship indicators), contextual factors (financial, human resources, physical and intangible infrastructure, capacity building, promotion, enablers) and intervening factors (adaptability, tension removal, resilience) predict 0.487, 0.541 and 0.634 of changes in strategies (interactions within and outside the ecosystem), respectively. The axial category predicts 0.798 of changes in strategies. Strategies also predict 0.782 of changes in outcomes (wealth creation, workforce, and businesses). The science and technology parks are suggested to consider the aforementioned categories in their entrepreneurship ecosystem evaluations.

Key Words: entrepreneurship ecosystem, evaluation framework, validation, science and technology parks, strategy, outcome

 

 

 

1. Introduction

In Iran, science and technology parks, in accordance with their statutes, have been established as one of the effective social institutions in the development of technology, innovation, and knowledge-based economy, creation of technological jobs and wealth in society through promoting the culture of innovation and entrepreneurship, in line with supporting the establishment and development of small and medium- scaled technology companies, research and development units, and management of knowledge and technology among industries, research institutes and universities, private companies, and the market (International Association of Science Parks, 2012). In recent years, science and technology parks in the country have been recognized as one of the most significant structures for the implementation of innovation policies through the formation of entrepreneurial ecosystems for the development of the regional economics. Hence, designing an evaluation framework for the entrepreneurial ecosystems of the parks, can lead to an increase in the quality of the services provided to their beneficiaries in addition to determining the role and effectiveness of the parks on the development of the knowledge-based economy and increasing the GDP. Hence, the present research, aims to validate the proposed framework for evaluating the entrepreneurial ecosystem of science and technology parks through the structural equations of the partial least squares approach. Accordingly, the following research questions are raised:

What are the factors affecting the entrepreneurship ecosystem evaluation framework of Khorasan Science and Technology Parks?

What is the degree of fit of the framework from the experts’ viewpoints?

2. Problem Statement

In recent years, the concept of entrepreneurial ecosystem has become an important framework for technology policy-making in Iran since it shows how entrepreneurship was formed and what components it requires and what preconditions exist for the effective interaction among its different factors. Despite the key role of parks' entrepreneurial ecosystem in the country's policy documents in the development of entrepreneurship, there is no framework to evaluate their performance in order to create and lead the entrepreneurial ecosystem. The frameworks for evaluating existing entrepreneurial ecosystems are only at the national and regional levels, and there is not one at the level of innovation organizations such as science parks. Therefore, the role of parks in providing services to their beneficiaries and their effectiveness on the indices involved in the entrepreneurship development have not been evaluated in any of the previous studies. Although the Global Entrepreneurship Monitor, the Organization for Economic Cooperation and Development (in the form of a report for ease of doing business), the Iranian Statistics Center, and the Scientific Vice-President of the Presidency provide the national level of entrepreneurial activities in the form of extensive reports annually or alternately, in these reports, science and technology parks have not been considered as the executive arm of the government in entrepreneurship policies despite the given emphasis in the country strategy plan of the Islamic Republic of Iran and general policies of the resistance economy and general employment policies, and the law of leapfrogging production for technology and innovation. Therefore, among these studies, it is rare to find results based on which one can evaluate entrepreneurial activities by the parks due to the compatibility with the specific conditions of the region and the park, the values in it, the strategic plans and technological and entrepreneurial perspectives of the park, the economic, political, and political characteristics, and land survey documents affecting the park.

3. Literature review

Akbari Samani and Rezvani (2019) evaluated the entrepreneurial ecosystem of tourism in Tehran province. The results suggested that the most important indicators of rural tourism evaluation from the point of view of the statistical population included experts, rural business owners, and rural managers, including participation, investors, market access, support from the government, and education. Similarily, Shojaati (2017) investigated the social entrepreneurial ecosystem in Tehran. The results showed that the dimensions of the entrepreneurial ecosystem included finance, laws and regulations and policy making, support services and infrastructure, entrepreneurial culture, promotion of innovation, and human capital, with culture being the most effective factor on Tehran's social entrepreneurial ecosystem. In their study, Mian et al. (2022) identified the key role of the park in the entrepreneurial ecosystem, and found that the technology park plays two key roles, including park management in the entrepreneurial ecosystem, and facilitating and establishing continuous communication with external and future stakeholders. They suggest that these roles need to be considered by officials and policy makers. In another study, Kordi and Yeylaghi (2020) identified and evaluated the factors affecting the success of the entrepreneurial ecosystem with the focus on start-ups. The results showed that "government role", "human capital", "financing", "education", "entrepreneurial culture", and "sales and marketing" were the most effective components, respectively. Finally, Abella (2020) evaluated the entrepreneurship ecosystem in Stockton, California. The results indicated that the most important factors affecting the evaluation of the entrepreneurship ecosystem were culture, stakeholder interactions, the number of entrepreneurs, supporters of entrepreneurial activities, talents and infrastructure, innovative institutions and startups, financial resources, network, and services.

4. Methodology

The present research is considered to be applied in terms of purpose with an exploratory sequential mixed method (descriptive-analytical in the qualitative part and descriptive-correlation of modeling type based on structural equations in the quantitative part) and cross-sectional in terms of time. The qualitative data was collected through library studies and review of existing literature and theoretical models and field studies with semi-structured interviews with 15 entrepreneurship and technology park experts using snowball-type purposive sampling until theoretical saturation. The qualitative data was analyzed through the systematic grounded theory approach and by Atlasti 9 software to extract the dimensions and components of the framework for evaluating the entrepreneurial ecosystem. In the quantitative part, the statistical population included managers of parks and technology units and some managers of the park's entrepreneurial ecosystem in Razavi Khorasan province in 2021, of which 181 people were selected as the sample for the quantitative part by the simple random method. In this research, researcher-made questionnaires based on the codes obtained from the interviews were used in order to collect the data. The analysis in the quantitative part was carried out using the method of structural equations based on the partial square approach through Smartpls3 software to validate the framework obtained from the qualitative part. Examining the convergent validity and combined reliability and Cronbach's alpha in this research, the researchers estimated the reliability and validity of the researcher- made questionnaire using Cronbach's alpha and the combined reliability and the average variance extracted were found to be above 0.845 and 0.604, respectively. The results obtained from fitting the framework (comparative, parsimonious, and absolute) indicate the optimal fit of the model.

5. Result

This research aims to identify the dimensions and factors affecting the framework for evaluating the entrepreneurial ecosystem in Khorasan Science and Technology Parks and to validate the given framework. The results show that the designed framework has six selective codes, 23 axial codes, and 73 open codes. The causal factors including characteristics of local structures, entrepreneurship policies, and local entrepreneurship indicators and the contextual factors including financial and human resources, physical and intangible infrastructure, capacity building, promotion, enablers, and intervening factors including adaptability, elimination of tension, resilience, predict 0.487, 0.541, and 0.634 of changes in the strategies including interactions inside and outside the ecosystem, respectively. The axial category including patronage, exploitation of opportunities, intermediation, technological opportunity making predicts 0.798 of changes in strategies. Also, the strategies predict 0.782 of changes in the consequences including wealth creation, workforce, businesses.

6. Discussion

The framework for evaluating the entrepreneurial ecosystem and its validation suggests that the causal conditions affect the axial phenomenon and do not have a direct effect on other conditions such as contextual and intervening factors, strategies, and consequences, which means that the implementation of the axial phenomenon depends on the realization of factors related to the characteristic of local structures, entrepreneurship policies, and local entrepreneurship indicators. The contextual conditions also affect the axial phenomenon, but it has no direct effect on other factors such as causal and intervening factors and strategies. Therefore, in order to affect the axial phenomenon, the main factors of the contextual conditions, including financial and human resources, physical and intangible infrastructure, capacity building, promotion, and enablers should also be considered. The effect of the intervening conditions on the axial phenomenon depends on the occurrence or removal of resilience, coordination, and tension, which are specific results of this research. This factor expresses the level of durability and stability of the ecosystem during internal and external interactions among ecosystems. The effect of the axial phenomenon on the strategies and the lack of direct effect on the other categories of the framework means that achieving the greatest effect of the strategies should be determined by the axial phenomenon, that is, the occurrence of the indicators of intermediation, technological opportunity-making, patronage, and exploitation of opportunities shows the formation of a constructive interaction, which is one of the specific results of this research. The effectiveness of strategies on the consequences of the framework and the lack of direct effect on other main categories of the framework means that we will reach the consequences with the occurrence of the factors affecting the strategies, that is, interactions inside and outside the entrepreneurial ecosystem. It is also expected that the results of this research will lead to the simultaneous understanding of the role of creation and management of the entrepreneurial ecosystem by the park and attention to the factors affecting the evaluation of the ecosystem, such as the governance, ownership, and management factors.

 

 

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اعتبارسنجی چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک علم و فناوری خراسان رضوی

 

نیکا خواجه پور شیروان4، پرویز ساکتی*5،کاوه تیمورنژاد6

 

(دریافت: 25/11/1401-پذیرش نهایی: 19/02/1402)

 

 

چكيده

هدف اين مقاله اعتبار سنجي چارچوب اکوسیستم کارآفريني پارک های علم و فناوری کشور است.ضرورت این مقاله در  بهبود زیرساخت­ها و دستیابی به چشم انداز پارک، مدیریت و جهت دهی تعاملات میان بازیگران در راستای خلق ارزش پایدار و فرصت های کارآفرینی، مقیاس پذیری کسب و کارها می­باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردي و با رویکرد توصیفی از نوع همبستگی و راهبرد ‌کیفی از نوع اکتشافی متوالی مي­باشد. نمونه آماري در بخش کیفی به صورت هدفمند نظری از طريق مصاحبه با 15 نفر از خبرگان حوزه کارآفرینی و پارک­های علم و فناوری در کشور انجام شد. در بخش کمی ‌‎نیز به صورت تصادفی ساده شامل 181 نفر از مدیران پارک و واحدهای فناور عضو و سایر بازیگران در این اکوسیستم است. سنجش پایایی و روایی پرسش نامه محقق ساخته با استفاده از آلفای کرانباخ و میانگین واریانس استخراجی به ترتیب بالای 0.845 و 0.604 بوده است.   یافته ها نشان می‌‎دهد عوامل علّی (ویژگی ساختارهای محلی، سیاست های کارآفرینی و شاخص­های کارآفرینی محلی) و عوامل زمینه­ای (منابع مالی، انسانی، زیرساخت فیزیکی و ناملموس، ظرفیت سازی، ترویج، توانمندسازها)، عوامل مداخله گر (سازگاری، حذف تنش، تاب آوری)، به ترتیب 0.487، 0.541، 0.634 از تغییرات راهبردها (تعاملات داخل و خارج ازاکوسیستم)، را پیش بینی می‌‎کند. مقوله محوری 0.798 از تغییرات راهبردها راپیش بینی می‌‎کند. راهبردها نیز 0.782 از تغییرات پیامدها (خلق ثروت، نیروی کار، کسب وکارها) را پیش بینی می‌‎نماید. پیشنهاد مي­شود پارک­هاي علم و فناوري در ارزيابي­هاي اکوسيستم کارآفريني خود را مقوله های فوق الذکر را مورد توجه قرار دهند.

واژه­های کلیدی:

اکوسیستم کارآفریني، اعتبارسنجی چارچوب ارزیابی، پارک علم و فناوری خراسان، راهبرد، پیامد

 

مقدمه

در کشور ما پارک­هاي علم و فناوري مطابق اساس‌نامه آنها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی مؤثر در امر توسعۀ فناوری، نوآوري و اقتصاد دانش‌بنيان، خلق مشاغل فناورانه و ثروت در جامعه از طریق ترویج فرهنگ نوآوری و کارآفرینی بوده و در راستای حمایت از ایجاد و توسعۀ شرکت‌های کوچک و متوسط فناور، واحدهاي تحقيق و توسعه و مديريت جريان دانش و فناوري ميان صنايع، مؤسسات تحقيقاتي و دانشگاهها‌، شرکت هاي خصوصي و بازار ايجاد شده­اند (انجمن بین­المللی پارک های علم وفناوری7، 2012). آمارها نشان مي­دهد که تا انتهای سال ۱۴۰۰ در سراسر کشور ۴۹ پارک علم و فناوری، ۲ پردیس فناوری و نوآوری، ۲۳۴ مرکز رشد واحدهای فناوری و ۱۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان مستقر در پارک‌ها و مراکز رشد بوده که توانسته است برای ۶۵۰۰۰ فناور در پارک‌ها و مراکز رشد اشتغال آفرینی کنند. همچنین در سال­هاي اخير پارک‌های علم و فناوری در کشور به عنوان یکی از مهمترین ساختارهای اجراي سیاست‌های نوآوری از طريق شکل­دهي اکوسيستم­هاي کارآفريني برای توسعۀ اقتصاد منطقه‌ای شناخته شده­اند. آمارها در کشور مؤید این واقعیت است که پارک­ها در سال های اخیر به پلتفرم هایی برای ارائۀ خدمات توسعۀ اقتصاد مبتنی بر دانش تبدیل شده­اند، به‌طوری‌که نهادهایی همچون معاونت علمی‌‎ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی برای ارائۀ خدمات خود در ارتباط تنگاتنگ با پارک‌ها هستند. این مهم بدان جهت است که پارک‌ها درصد بالایی از شرکت­های دانش بنیان و فناور منطقه را در خود جای داده­اند وبه کانون‌هایی برای توسعۀ هر منطقه تبدیل شده­اند. از طرفی در کشور ما پارک­­های علم و فناوری با چالش‌های زیادی روبرو هستند که به نظرمي‌رسد اين موضوع در دو بخش درون‌پارکی و برون‌پارکی قابل بررسی می‌‎باشد. موضوعات درون‌پارکی عمدتا ناشی از نحوه مدیریت و توزیع منابع و حمایت­ها توسط مسئولان پارک می‌‎باشد. ولی چالش­های برون‌پارکی ناشی از مسائل مرتبط با سیاست­های دولت و حاکمیت در حوزه­های مرتبط با کارآفرینی و نوآوری می‌‎باشد. علیرغم رشد بودجه­های تخصیص یافته به پارک­ها و افزایش قوانین و سیاست­های اتخاذ شده دولت در بخش تسهیل شکل­گیری و رشد کسب و کارها و حمایت از کارآفرینان، این سؤال همچنان به عنوان یک ابهام باقی است که چرا این ساختارهای حمایت از کارآفرینان و نوآوران نتوانسته اند نقش خود را در توسعۀ اجتماعی، اقتصادی پایدار ایفا نمایند. در پاسخ به اين سوال بايد اذعان داشت که تجربه نشان داده است يکي از دلايل عدم توفيق پارک هاي علم و فناوري به عنوان اصلي ترين نهادهاي حامي و رشد دهندۀ شرکت‌هاي فناور و دانش‌بنيان و خلق فرصت­های کارآفرینانه از طریق تعامل میان بازیگران مختلف فقدان چارچوبي براي ارزيابي تأثیرگذاري فعاليت هاي کارآفرينانه آنان است. اگرچه في النفسه افزايش تعداد پارکها و تخصصی نمودن آنها کار بسيار خوبي است ولي در صورتي‌که اين پارک­ها نتوانند اکوسيستم کارآفرينانه خود را مديريت نموده و جريان­‌سازي دانش و فناوري را به جريان توسعۀ اقتصادي منطقه و کشور پيوند دهند، کارايي آنها در منطقه بيش از يک سازمان خدمات محور نخواهد بود. لذا هدف این تحقیق ارائه اعتبارسنجي چارچوب پيشنهادي ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک­های علم و فناوری می‌‎باشد.

مفهوم اکوسیستم کارآفرینی در سال های اخیر به یک چارچوب مهم برای سیاست­گذاری فناوری در کشور تبدیل شده است زیرا این مفهوم نشان می دهد که کارآفرینی چگونه شکل گرفته و نیازمند چه اجزایی بوده و چه پیش‌شرط­هایی برای تعامل اثربخش میان بازیگران مختلف وجود دارد که  شکل‌گیری شرکت‌های نوپا را تقویت کرده و زمینه رشد و توسعۀ آنها را فراهم می‌نماید. مدیریت و راهبری بازیگران مختلف در شکل­گیری اکوسیستم کارآفرینی، زیربنای مجموعه‌ای از رویکردهای نظری و روش‌شناسی برای فهم نقش پارک‌های علم و فناوری در اقتصادهای مبتنی بر دانش و اثربخشی سیاست­های اتخاذ شده توسط آنها در افزایش نرخ تجاری سازی فناوری از طریق پیوند مؤثر میان بازیگران است.

اکوسیستم­هایی که معمولاً پارک­های علمی‌‎در آنها فعالیت می‌‎کنند؛ شامل بازیگرانی چون دانشگاه، جامعه، شرکت‌های خصوصی و.. می‌‎باشند (کارایانیس و همکاران8، 2018). هدف اصلي ايجاد پارک های علم و فناوری، بازسازي صنعتي، توسعۀ منطقه‌اي، هم­افزايي و ايجاد‌ و توسعۀ اکوسيستم کارآفريني است (آموروسو و همکاران9، 2019). مطالعات نشان می‌دهد يک پارک علمي در واقع سيستمي است که از چهار جنبه قابل بررسي است همگرايي عاملي، تراکم صنعتي، اکولوژي صنعتي و هم‌افزايي (ژای و همکاران10، 2019). همگرايي عاملي اشاره به منابع ناهمگن در اختيار پارک­ها براي کسب مزيت رقابتي بلند مدت است؛ به عبارتي وقتي تنوع عناصر نوآورانه و کارآفرينانه به طور کامل در يک محيط معين همگرا شوند اثر تجمعي آنها سبب ايجاد يک مسير کارآفرينانه مي‌گردد. تراکم صنعتي نيز اشاره به خوشه‌هاي صنعتي داشته که اين خوشه‌ها در واقع شبکه‌هاي توزيع شده‌اي هستند که منجر به توزيع شايستگي‌ها و منابع در آنها مي‌گردد. اکولوژي صنعتي (بوم‌شناسی صنعتی) به جريان مواد و انرژي با هدف بهبود سيستم‌هاي اجتماعي و اقتصادي گفته مي­شود. هم­افزايي نيز اشاره به بيشتر بودن تأثیر فعاليت‌هاي کارآفرينانه از مجموع اين فعاليت‌ها است. پارک‌هاي علم و فناوري در واقع یک مرکز رشد هستند که باعث رشد اقتصادی وتوسعۀ اجتماعی مناطق مي­گردند و سبب شکل‌گيري فعاليت‌هاي کارآفرينانه مبتني بر فناوري و هدايت آنها در اين مناطق با شدت‌هاي مختلف و دسترسي به فرصت‌هاي کارآفريني مي‌شوند (آپاریسیو11، 2016). اگرچه هرساله دفتر دیده‌بان جهانی کارآفرینی  GEMبرآورد سالانۀ سطح ملی فعالیت‌های کارآفرینانه را در قالب گزارش­های مبسوطی ارائه می‌دهد ولی این گزارش‌ها مطابق با شرایط کشورها شخصی­سازی نشده­اند و بسیار کلی بوده و فقط بازتابی از نحوه عملکرد دولت­ها در توسعه و رشد فرآیند کارآفرینی می­باشد. لذا در این میان پژوهش­هایی که بتوان به نتایج آن به دلیل تطابق با شرایط خاص منطقه، ارزش های موجود در آن، برنامه های راهبردی و چشم اندازهای علم و فناوری موجود، خصوصیات و ویژگی­های اقتصادی، سیاسی، سیاستی و اسناد آمایش سرزمینی، فعالیت های کارآفرینی را ایجاد، توسعه و هدایت کرد بسیار نادر است. همچنین گزارش­های سهولت کسب و کار12 نیز بسیار کلی بوده و نمایی از فضای کسب و کار کشور را توصیف نموده و میزان آمادگی اجزای زیست‌بوم کارآفرینی کشور را منعکس می نماید که بر اساس ویژگی مناطق و استان‌های کشور قابل بهره برداری نیست. از طرفی گزارش سیاست کارآفرینی (پایش و بهیود فضای کارآفرینی) نیز که تعاملات پويا و نهادينه شده بین گرايش‌ها، توانايی‌ها و اشتیاق را هم در سطح فردی و هم نهادی که محرك کارآفرينی مولد هستند مورد توجه قرار داده است که در این­جا هم همان مشکل کلان‌نگری و عدم نگاه منطقه­ای باقی است. سایر گزارش‌ها از مرکز آمار ایران، معاونت علمي و فناوري رياست جمهوری، سازمان ملی کارآفرینی ایران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و گزارش‌های سالانه اشتغال و نظایر(که در بازه سال­های 78 تا 96 در دسترس است) نیز اگرچه به طور متناوب و گاهی سال‌ها منتشر نمی­شود و یا اگر منتشر می­شود قابل اتکا و بعضا دقیق نبوده، اما در همان اسنادی هم که منتشر می شود برای پارک­های علم و فناوری به عنوان بازوی اجرایی دولت در بخش سیاست­های فناورانه، با توجه به تأکیداتی که در سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران و سیاست های کلی ابلاغی اقتصاد مقاومتی  و سیاست های کلی اشتغال، قانون جهش تولید براي فناوري و نوآوري شده است، نقش قابل توجه­اي براي پارک هاي متصور نشده است.بررسی این گزارش­ها تا جایی­که در دسترس است نشان می­دهد که شاخص­های مورد توجه آنها نیز تقریبا همان شاخص­های گزارش دیده­بان جهانی کارآفرینی بوده و به شاخص هایی که تعیین کننده نقش و اهمیت پارک­های علم و فناوری به عنوان کنشگر فعال، تأثیرگذار و راهبر جریان فناوری و نوآوری میان ذی‌نفعان و بازیگران در اکوسیستم کارآفرینی می­باشد، اشاره نشده است. از طرفی مرور این آمارها حاکي از آن است که تنها درصد بسيار کمي از کسب و کارها در فرآيند رشد و توسعۀ خود از خدمات و حمايت هاي پارک­هاي علم و فناوري برخوردار مي گردند و هنوز پارک های فناوری آنطور که باید به جامعه مخاطب معرفی نشده­اند و یا اینکه مسئولین اهمیت این ساختارها را در رشد و توسعۀ اقتصاد دانش بنیان درک ننموده­اند. شاید یکی از این دلایل به زعم محقق نبود آمارهایی از تأثیرگذاری پارک­ها در اقتصاد منطقه­ای، تولید ناخالص داخلی، صادرات ملی و منطقه ای، مدیریت ارتباطات میان ذی‌نفعان داخلی و خارجی بوده که این امر ناشی از نادیده­انگاری شاخص­های تأثیرگذار پارکی بر اکوسیستم کارآفرینی می­باشد. شايد بتوان گفت يکي از انگيزه­هاي بررسي اکوسيستم کارآفريني پارک علم و فناوري خراسان رضوي، سابقه 14 ساله محقق در اکوسیستم کارآفرینی و فناوری پارک علم و فناوري اين استان و یکی از مشارکت کنندگان در تدوین برنامه استراتژیک اين پارک در فاصله سالهای 1393 تا 1398، تدوين مدل کسب و کار آن، تجربیاتی نیز به عنوان مسئول دفتر مالکیت فکری و انتقال فناوری و حضور در جلسات متعدد کارآفرینان، دانشگاهیان، سرمایه‌گذاران و سایر بازیگران این اکوسیستم و اتصال با ارگان­هایی چون معاونت علمی و فناوري ریاست جمهوری، مرکز مالکیت معنوی و صندوق­هاي مختلف سرمايه گذاري خطرپذير مانند صندوق نوآوری و شکوفایی داشته و از نزدیک با مسائل مبتلابه، بازیگران این اکوسیستم خصوصا واحدهای فناور، مدیران دستگاه های اجرایی و پارک در خصوصا مدل تعاملات فی‌مابین، اشتراک گذاری منابع و اطلاعات و ..آشنایی نسبتا کاملی دارد. از طرفی پارک علم و فناوری خراسان یکی از بزرگترین و اولین پارک‌های تاسیس شده در ایران در شهریور 1381با مصوبه شورای گسترش آموزش عالی با تکیه بر تجارب ارزشمند به دست آمده طی ۲۲ سال فعالیت تحقیقاتی در زمینه ایجاد و گسترش فناوری می­باشد که در طی فعالیت 20 ساله خود با پذيرش و پرورش 700 واحد فناور، 110 شرکت دانش‌بنيان، 85 درصد شاغلان ليسانس و بالاتر، 8500 اشتغال با متوسط سني زير سي سال و 150 عضو هيأت علمي شاغل يا مدير واحدهاي فناور، گام‌هاي مؤثري را درتوسعۀ اقتصاد مبتني بر دانش در منطقه برداشته و به اولین پارک توسعۀ یافته ایران تبدیل شود. اين پارک به مدد دارا بودن  3  پرديس تخصصي  و 6 مرکز رشد، شامل پرديس جامع، پرديس انرژي، پرديس فناوري اطلاعات و ارتباطات، مرکز رشد فناوري­هاي فرهنگي، مرکز رشد کشاورزي و مراکز رشد شهرستان شامل مراکز رشد تربت حيدريه، رشد نيشابور، رشد سبزوار، رشد گناباد و يک پرديس سلامت  به‌عنوان اولين پرديس مشترک حاصل همکاري پارک با آستان قدس رضوي به عنوان یکی از سه پارک تأثیر گذار در اکوسیستم کارآفرینی و نوآوری منطقه و کشور بوده که هم‌زمان نيز اين پارک مجری بسیاری از طرح های معاونت فناوری وزارت علوم از قبیل برگزیده در طرح گرنت فناوری، تدوین آئین نامه طرح گرنت مالکیت فکری و فناور برتر در سه سال پياپي از 1397 تا 1400 از شرکت هاي اين پارک انتخاب گرديد. همچنین عواملی چون وجود همزمان استارت‌آپ‌های مطرح کشور نظیر نشان، باد صیا و شرکت های بزرگ دارای صادرات میلیون دلاری، دومین پارک کشور از نظر دارا بودن بیشترین شرکت­های کوچک و متوسط فناور، سطح فناوری، تعداد شرکت­های دانش بینان مسئله محور، سطح قابل توجه اشتغال‌زایی فناوری استان، دارای بیشترین قرارداد در حوزه انرژی و نفت و گاز با وزارت نفت در حوزه کالاهای تحریمی، اولین پارک دارای مرکز رشد فرهنگی و زیارت، همجواری و ارتباط نزدیک با صنایع استان و گستردگی شبکه ارتباطی با سایر پارک‌ها، تعداد زیاد کسب و کارهای متقاضی ورود به این پارک، وفور بازیدکنندگان تخصصی و مسئولین رده بالای کشوری، تدوین برنامه توسعۀ بلند مدت در این پارک برای دستیابی به یکی از پارک های برتر در اکوسیستم کارآفرینی و نوآوری خاورمیانه در افق 1405 ودارا بودن شرکت­های مطرح در حوزه هوش مصنوعی در کشور (مرکز رشد برتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در بين پارک­هاي علم و فناوري کشور) دارا بودن بدنه کارشناسی و مدیریتی توانمند در بین سایر پارک­های فناوری و تجربه پارک‌داری (که این تجربه را در جلسات مختلفی که با وزارت علوم برگزار کرده است به سایر پارک‌ها نیز انتقال داده )، نرخ بالای مقیاس پذیری شرکت های این پارک در مقایسه با سایر پارک‌ها و میزان پایداری واحدهای فناوری این پارک دردوره پسارشد در محیط واقعی کسب و کار به گواهی آمارها، برگزار کننده بیش از 50 رویداد، نمایشگاه در سال و کسب رتبه بين برتر در بسیاری از جشنواره ها، حضور در نمایشگاه­های داخلی و بین المللی، بهره­گیری و دسترسی به شبکه گسترده کارگزاران توانمند جهت حل مشکلات واحدهای فناور خود و اعتبار و شهرت برند این پارک در میان متخصصین و سياست­گذاران حوزه فناوری و... عواملی هستند که لزوم ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی این پارک را در راستای سنجش تأثیرگذاری آن دوچندان می نماید. در واقع اهمیت بررسی اکوسیستم کارآفرینی این پارک شامل نقاط قوتی چون تعدد بازیگران ملی و منطقه­ای، تعدد ظرفیت­ها و پتانسیل­های این بازیگران، وجود فرصت های کارآفرینی متعدد با توجه به گستردگی شبکه‌سازی این پارک با ذی‌نفعان داخلی و خارجی، تعدد مسائل و چالش­های واحدهای فناور پارکی به دلیل تعداد زیاد آنها و سطوح مختلف فناوری، وجود صنایع سنتی در استان و ماموریت این پارک در برنامه افق 1405 برای رسوخ فناوری در صنایع سنتی، کنش‌گر فعال در سیاست‌گذاري فناوری در منطقه که توسط سایر بازیگران نیز پذیرفته شده است و دارای قدرت نفوذ و نقش‌آفرینی در حوزه فناوري در کشور و استان، دارا بودن شرکت‌های مطرح در حوزه صنایع فرهنگی به دلیل تعدد میراث فرهنگی و  خلق مدل های مشارکت با بازیگران (اولین پردیس مشترک با آستان قدس) از یک طرف و از سوی دیگر مسائلی نظیر نیاز به منابع مالی گسترده برای انجام ماموریت و چشم‌انداز خود، استان غنی به‌دلیل دارا بودن ظرفیت مهاجرپذیری و مشاغل در حوزه فرهنگی،    مزیت های رقابتی چون قطب صنایع غذایی و صنایع معدنی و انرژی، یکی از استان های مطرح در صادرات کشور، دارای تنوع نیروی انسانی از نظر تحصیلات و توانمندی، وجود دانشگاه مادر و کلیدی فردوسی، خصوصیات اقلمی متنوع این استان و انواع موضوعات چالش برانگیز نظیر آب و محیط زیست و..، اقتصاد زیارت و اقتصاد فرهنگ و نگاه ویژه دولت به این استان از لحاظ تصویب     بودجه­های خاص، وجود برخی بازیگران مهم چون آستان قدس وتعدد بازیگران مطرح با قابليت بهره­گيري از آنها در خلق فرصت­هاي کارآفريني و چالش مهم بیکاری بالا در این استان و... از عواملی هستند که در ایجاد اکوسیستم کارآفرینی نقش مؤثری دارند؛ به عبارتی تنوع ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها و تهدیدات و فرصت های مختلف این استان در کنار عوامل محیطی، مسئولیت این پارک را در ایجاد و توسعۀ کسب و کارها با هدف رفع مشکلات بازیگران و ذی‌نفعان مهم می نماید. لازم به ذکر است از دیدگاه سیاست نوآوری، پارک­ علم و فناوری خراسان رضوي عنصری مهم در راهبردهای اقتصادی منطقه و ابزار مناسب نوآوری و سياست­گذاري از طریق راهبردهای پژوهش و نوآوری برای تخصص گرایی هوشمند و نشر فناوری از راه کارآفرینی برای تقویت اقتصاد دانش بنیان منطقه محسوب می­گردد. به طور کلی قابليت اين پارک درترسيم یک رابطه دو طرفه مبتنی بر منفعت میان همه ذی‌نفعان و بازیگران، شبکه سازی و سازمان‌دهی نهادهاي استاني در راستای توسعۀ کارآفرینی در استان، همسوسازی و هم آفرینی میان بازیگران نيز يکي ديگر از عوامل ترغيب کننده پارک براي ايجادو مدیریت اکوسیستم کارآفرینی مي باشد. بدیهی است جهت دستيابي به اين مهم، پارک باید به طور مستمر فرآیندهای ایجاد کننده کارآفرینی را بازبینی کند تا بتواند میزان تأثیرگذاری خود در استان، منطقه و کشور را به عنوان یک پارک مطرح ارزیابی نماید؛ چرا که این پارک در طی فعالیت بیست ساله خود همواره در ایجاد مدل‌ها و الگوهای خلاقانه برای انجام ماموریت های خود پیشرو بوده و با درصد بالایی می­توان مطمئن بود که اجرایی نمودن فعالیت‌های منتهی به ایجاد و مدیریت اکوسیستم کارآفرینی اين پارک، آن را به الگویی برای سایر پارک­ها تبديل خواهد کرد. از عوامل دیگری که موجب می­شود تا این پارک ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی خود را در اولویت قرار دهد ایجاد توازن میان انتظار سیاست‌گذاران، واحدهای فناور و بازیگران و ذی‌نفعان بوده  به گونه­ای که خلق مدل­های برد-برد سه گانه دی‌نفعان ، بازیگران و واحدهای فناور با رهبری و مدیریت پارک می­تواند این پارک را در دستیابی به اهداف خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن یاری دهد.

مدل هاي سنجش اکوسيستم کارآفريني 

سنجش و ارزیابی اکوسیستم ها عمدتا بر اساس سنجه­های برون‌داد (میزان تأسیس بنگاه های جديد و خوداشتغالی های تولید شده)، سنجه های گرایش محور(گرایش های کارآفرینی را مدنظر قرار می­دهد) و سنجه های چارچوب محور (سنجش سیاسی و شرایط چارچوبی) مورد بررسی قرار می­گیرد. جدول 1 برخی از مهمترین ابعاد مورد بررسی در مدل­های ارزیابی  اکوسیستم کارآفرینی را نشان می دهد.

 

جدول 1- دسته بندي مدل هاي ارزيابي اکوسيستم کارآفريني

ساير Other (Quality of life/macro economic/business context )

(سطح کيفيت زندگي /شرايط کلان اقتصادي، ويژگي محيط کسب و کار و فرصت کارآفريني...)

ايده / دانش Idea/ Knowledge

صنعت / شرکت هاي کارآفرين Industrial / Enterprenurship company

فناوري technology

نوآوري و تحقيق و آموزش Innovation, research and Training

شبکهNetworking

مشتريان Customer

بازارMarket

نهادها Institutions

موسسات پزوهشي و دانشگاه ها Research Institutions and Universities

حمايتsupport

زير ساختInfrastructure

سياست /دولتpolicy and Government

سرمايه مالي و تامين مالي Financial Capital & Financing

فرهنگCulture

سرمايه انساني human capital

ابعادcharacter

محققينresearcher

اکوسيستم کارآفريني  Enterprenurship ecosystem

n 

 

 

 

 

n 

 

 

 

n 

 

 

n 

n 

n 

 

Cohen 2006

n 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

n 

n 

 

 

 

بانک جهاني  

World bank

 

 

 

 

n 

n 

n 

n 

 

n 

n 

n 

n 

n 

n 

n 

آيزنبرگ2010

Insberg

 

 

 

 

 

n 

 

 

n 

n 

n 

n 

n 

n 

n 

n 

استم 2015

Stam

 

 

n 

 

n 

n 

 

 

n 

 

 

n 

n 

n 

n 

n 

شاخص جهاني کارآفريني World Enterprenurship index

n 

 

 

 

n 

 

 

n 

 

 

n 

n 

 

n 

n 

n 

سازمان همکاري هاي اقتصادي و توسعۀ (OECD) 2014

Economic Cooperation and Development Organization

Table1-Categorization of Enterprenurship ecosystem evaluation models

 

اکوسیستم کارآفرینی:

سیر تکاملی رویکردهای کارآفرینی از رهیافت های اقتصادی (مکتب کلاسیک و..) و رویکردهای روان شناختی و رهیافت‌های جامعه شناسی آغاز شده و در سال هاي اخير تحت تأثیر کارآفريني سازماني قرار گرفته است. اکوسيستم کارآفريني به اکوسيستمي گفته مي­شود که افراد، سازمانها و جامعه را قادر مي­سازد که به طور مؤثري براي خلق ثروت و موفقيت به يکديگر ملحق شوند. ويژگي قابل توجه اکوسيستم کارآفرینی اين است که ذي‌نفعان و اجزايي­ که غالبا اهداف و انتظارات متفاوت دارند را پيوند مي­دهد (استم و همکاران13، 2017).

اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری به الگوهاي تعاملي میان موجوديت هاي دروني اکوسيستم و ساير بازيگران بيروني  گفته مي شود که  پارک از طريق رهبري فناورانه در يک رابطه برد-برد با ساير بازيگران، از دارايي‌هاي مادي و معنوي آنها براي رشد و توسعۀ شرکت هاي نوپا در طول چرخه عمر شرکت با هدف دستيابي به شاخص هاي، اقتصادي،اجتماعي و زيست محيطي  در راستاي تأثیرگذاري ملي و منطقه‌اي اقدام مي نمايد. جدول 2 برخی از مهمترین تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در ارتباط با ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی را نشان می­دهد 

 

جدول 2- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی

Tabel 2- Internal and external research background

نام محقق

عنوان تحقیق

نتایج

کيخا و همکاران (1400)

ترکیب پژوهی مؤلفه‌های اکوسیستم‌کارآفرینی دانشگاهی

نتايج در قالب مقوله هاي پداگوژی کارآفرینی، کارآفرینی تحقیقات دانشگاهی، حکمرانی در آموزش عالي، نیروی انسانی کارآفرین، تامين مالي کارآفرینی، قوانين، ظرفیت‌ سخت و نرم، فضاسازی رقابتی دسته‌بندی شدند.

اکبری سامانی و رضوانی (1399)

ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی گردشگری

نتایج نشان داد مهمترین شاخص‌های ارزیابی گردشگری روستایی شامل مشارکت، سرمایه‌گذار، دسترسی بازار، حمایت دولتی، آموزش می‌باشد.

کردی و ییلاقی (1399)

شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر موفقیت اکوسیستم کارآفرینی با محوریت استارت آپ‌ها

نتایج نشان داد، که  به ترتيب مؤلفه‌های "نقش دولت "، "سرمایه انسانی"، "تامین مالی"، " آموزش"، "فرهنگ کارآفرینی" و "فروش و بازاریابی" داراي بيشترين اثر می‌‌باشد

رمضانی نژاد و همکاران (1397)

اکوسیستم کارآفرینی: رویکردی جدید برای توسعۀ کارآفرینی در ورزش

نتايج نشان داد که ابعاد اکوسيستم ورزش داراي محورهای شش گانه سیاست, بازار و دولت؛ حمایت و پشتيباني و سرمایه انسانی و مالی می‌‎باشد.

ترابی (1397)

بررسی نقش اکوسیستم کارافرینی بر روند کارآفرینی در کشورهای منتخب دیده بان جهانی کارآفرینی

نتایج بیانگر آن است که عوامل اکوسیستم مانند و برنامه های دولت, مالیات, آموزش کارآفرینی در سطوح آموزشي, تحقیق وتوسعۀ, زیرساخت ها، پویایی بازار و محیط کسب وکار مناسب در کشورهای با ویژگی موانع ورود به بازار کم, تأثیر معني دار داشته است.

شجاعتی (1396)

ارزیابی وضعیت زیست بوم کارآفرینی  اجتماعی  تهران

ابعاد اکوسیستم کارآفرینی به دست آمده از این پژوهش عبارتنداز: مالی،قوانین و مقررات و سیاستگذاری،خدمات حمایتی و زیرساخت، فرهنگ کارآفرینانه، ترویج نوآوری و سرمایه انسانی.

میثمی‌‎و همکاران(1396)

ابعاد و مولفه های اکوسیستم کارآفرینی فناورانه در ایران

نتايج نشان مي دهد که دوازده بعد بازار، فرهنگ، کارآفرین فناور، استعدادها، آموزش و پژوهش، شبکه‌ها و تعاملات، پشتیبانی، سرمایه، حاکمیت، سازمانها، شرایط ویژه و زیرساخت مؤثر براکوسيستم کارآفريني فناورانه می‌‌باشد .

انتظاري (1396)

شناسـایی اجـزاي اکوسیستم کارآفرینی دانـش بنیـان

اجزاي اکوسيستم کارآفريني دانش‌بنيان شامل : ایجـاد دانشـگاه کارآفرینانـه، ایجـاد شـهرك صنعتی  و پارک علم  و فناوري دانش بنیان، نظام قانونی مناسـب، توسعۀ ارتبـاط دانشگاه و توسعۀ زیر ساختها، توسعۀ بـازار و رقابـت پـذیري، توسعۀ سرمایه انسانی، حمایتهاي مـالی، تولیـد دانـش و توانایی کارآفرینی دانش بنیـان، و فرصـت کـارآفرینی دانش بنیان می‌‌باشد

میان14 (2022)

نقش کلیدی پارک های علم و فناوری در اکوسیستم کارآفرینی

این مطالعه نشان دهنده همزمان نقش مديريتي پارک در اکوسيستم کارآفريني و ارتباط مداوم با ذی‌نفعان بیرونی و دورنی  را تاکيد مي‌نمايد.

آبلا15 (2022)

ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی در استوکتون، کالیفرنیا

نتایج نشان داد که مهمترین موارد تأثیر گذار بر ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی فرهنگ، تعاملات ذنیفعان، تعداد کارآفرینان، حامیان فعالیت‌های کارآفرینی، استعداد‌ها و زیر ساخت‌ها، موسسات و استارت اپ‌های نوآور، منابع مالی، شبکه و خدمات بوده است.

زی زانگ (2019)

ساخت و اندازه گیری شاخصهای ارزیابی اکوسیستم کارآفرین مستقر در دانشگاه

نتایج نشان داد که ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه دارای 4 شاخص سطح اول به عنوان تنوع زیست محیطی، همزیستی هم افزایی، تعامل شبکه و تکامل خود می‌‌باشد.

 

 

به دليل منحصربه‌فرد بودن اکوسيستم کارآفريني (آیزنبرگ، 2010) به منظور ارزیابی و سنجش آن درسطح تحلیل باید شناخت دقیقی از ویژگی‌ها و وضعیت اکوسيستم ها داشت. علیرغم وجود   مدل هاي مختلف ارزيابي اکوسيستم کارآفريني، اما موارد زير درارزیابی آنها مورد توجه قرار نگرفته است:

1-عمده این ارزیابی ها در سطح تحلیل ملی و منطقه‌ای بوده و تاکنون تحلیلی که در سطح سیستمی ‌‎در سازمان هایی از جنس پارک های علم و فناوری که ارائه دهندۀ خدمت به کارآفرینان و نوآوران هستند دیده نشده است.

2-عمده این ارزیابی ها بدون در نظر گرفتن شرایطی که اکوسیستم کارآفرینی (مثلا محدودیت بودجه ای و بحران هاي ملي منطقه اي،...) در آن واقع است صورت گرفته است.

3- عامل دیگر، نادیده گرفتن هدف ارزیابی در اکوسیستم می‌‎باشد؛ چرا که معمولا ارزیابی باید همراه با هدف یا اهدافی خاص باشد که در این تحقیق، ارزیابی با هدف بازنگری پارک­ها در خدمات و حمایت های خود به ذی‌نفعان و توجه به تأثیر گذاري پارک  بر شاخص­هاي مورد توجه در توسعۀ کارآفريني بوده؛ چرا که یکی از مهمترین وظایف  و مأموريت هاي پارک جریان‌سازی دانش و فناوری میان ذی‌نفعان خود با هدف توسعۀ اقتصادی و  اجتماعی منطقه و ذی‌نفعان می‌‎باشد؛ از اینرو همکاری پارک با ذی‌نفعان داخلی خود نه تنها برای شناسایی نیازهای آنان و توسعۀ اکوسیستم بوده، بلکه اتصال این ذی‌نفعان به سایر بازیگران در اکوسیستم کارآفرینی است که می‌‎تواند منابع حیاتی پارک‌های علمی‌‎برای دستیابی به اهداف مورد نظر، جذب استعداد ها، یافتن شرکای کلیدی جدید، اتحادهای استراتژیک با آنان باشد (فان و همکاران16، 2005؛ بلاویستا و سانز17، 2009؛ البحری و همکاران18، 2019). آنچه لزوم ایجاد و رشددهي اکوسسیستم کارآفرینی را برای پارک‌ها دو چندان می‌‎نماید، ماموریت ذاتی آنها در ایجاد و رشد کسب و کارها و همچنین تأثیرگذای اجتماعی و اقتصادی در منطقه از طریق همکاری با ذی‌نفعان برای غلبه بر محدودیت‌های سازمانی آنها و ترسیم روابط بلند مدت با همه ذی‌نفعان با هدف ایفای رسالت خویش و همچنین سوددهی به بازیگران اکوسیستم است.

 

نتایج تحقیقات پیشین نشان می‌‎دهد که علیرغم رشد اکوسیستم کارآفرینی در سال های اخیر خصوصا در مقیاس ملی و منطقه ای هنوز این اکوسیستم در ساختارهایی نظیر پارک‌های علم و فناوری که در کشور ما متولی ارائه خدمات به کارآفرینان هستند ارائه نشده است. در پژوهش های فعلی نیز عمدتاً بر نقش پارک به عنوان یک کنشگر اصلی در اکوسيستم کارآفريني تأکید شده است درصورتي‌که با توجه به مأموريت محوله پارک‌ها لازم است موضوع ايجادکنند­گي و توسعه دهندگي و مديريت اکوسيستم کارآفريني توسط پارک‌ها نيز مورد توجه قرار گيرد. لذا خلأ ابزاری در حوزه ارائه چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری به گونه ای که بتواند هم به مسئولان این پارک‌ها، سیاست‌گذاران  کمک نماید تا ضمن بازنگری در فعاليتها و وظايف خود در راستاي کمک به مقياس‌پذيري شرکت هاي دانش بينان و واحدهاي فناور، مسير دستيابي به شاخص‌هاي کارآفرينانه را به گونه‌اي ترسيم نمايند تا به اهداف مورد نظر مطابق با شرايط زمينه اي که اکوسيستم در آن واقع است با کيفيت و سرعت مطلوب برسد. هدف از تحقیق‌، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مؤثر در چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک علم و فناوری خراسان و تعیین برازش یا اعتبار چارچوب از دیدگاه خبرگان می­باشد.

 

ساختار کلی چارچوب تحقیق در شکل (1) ارائه شده است.

شکل 1- چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری خراسان

Figure 1- evaluation framework of Science & Technology Parks of Khorasan Razavi Province

 

ابزار و روش 

پژوهش حاضر از روش آميخته متوالي استفاده نموده؛ چرا که محقق قصد تبیین یک پدیدۀ جدید و یا آزمون یک نظریه نوظهور برخاسته از مرحله کیفی دارد.( کرسول و پلائوکلارک،2011). شکل2 فرآیند انجام تحقیقات آمیخته متوالی را نشان می دهد.

img0 

شکل (2)- فرآیند تحقیق ترکیبی اکتشافی متوالی (کرسول و پلائوکلارک،2011)

Figure2- Sequential exploratory mixed research steps

 

 

پژوهش حاضر بر حسب هدف، کاربردي و در بخش کیفی، توصیفی- تحلیلی و در بخش کمی، ‌‎توصیفی- همبستگی از نوع مدل یابی بر اساس معادلات ساختاری و از بعد زماني مقطعي محسوب مي گردد. گردآوری داده های کیفی از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی ادبیات و مدل های نظری موجود و روش مطالعات میدانی با مصاحبه نيمه‌ساختار‌يافته با 15 نفر از خبرگان کارآفريني و پارک‌هاي فناوري به روش نمونه‌گيري هدفمند از نوع گلوله‌برفي تا زمان اشباع نظري انجام شد .در بخش کمی‌‎، جامعه آماری شامل مدیران پارک و واحدهای فناور و برخی مدیران بازيگران اين اکوسيستم در استان خراسان رضوی در سال 1400 بودند که از این میان 181 نفر به عنوان نمونه برای بخش کمی‌‎ به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند. در این پژوهش به منظور گردآوری داده­ها از پرسشنامه­های محقق ساخته بر اساس کدهای حاصل از مصاحبه استفاده شد.

گویه­های این پرسش نامه شامل دو قسمت است:

1)گویه­های عمومی: مبتني بر سؤالات اطلاعات کلی و جمعیت-شناختی مشارکت کنندگان بود.

2) پرسش‌نامۀ محقق ساخته عوامل چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی داراي گويه‌هاي تخصصي  شامل  65 گویه بسته و بر اساس طيف 5 گزينه‌اي ليکرت مي­باشد.

 

 

ويژگي جمعيت شناختي مصاحبه شوندگان:

60درصد نمونه آماری 15 نفره این پژوهش را آقایان با تعداد 9 نفر و 6 نفر زن(40درصد) تشکیل دادند. از نظر سن، 27درصد در رده سنی 30 تا 40 ، 45درصد در رده سنی 40 تا 50 سال و 28 درصد دیگر در رده سنی 50 به بالا قرار داشتند. 10 نفر از نمونه آماری دارای مدرک دکتری(66درصد) و 5 نفر دارای مدرک کارشناسی ارشد (34درصد) بود. همچنین 2 نفر(13درصد) دارای سابقه کاری 5 تا 10 سال، تعداد 9 نفر(60درصد) سابقه کاری 10 تا 20 سال و 4 نفر(27درصد) دارای سابقه کاری بالای 20 سال بودند. سعي شد تا در مصاحبه ها تنوع رشته تحصیلی وتجربۀ کاری و آشنايي با پارک‌های و  کارآفريني در نظر گرفته شود.

 

داده های کیفی:

داده های کیفی پژوهش از طریق فرایند کدگذاری مبتنی بر طرح سیستماتیک نظری داده ‌بنیادی استراس و کوربین19 (2006) تحلیل شدند که از طریق کد گذاری باز، محوری، انتخابی انجام شد. این بخش توسط نرم افزار Atlas/T-v9 انجام گرفت. 

داده های کمی:

در اين بخش برای تجزیه و تحلیل داده ها و برازش چارچوب پیشنهادی از نرم افزار Smartspls-v3 استفاده شد.

 

 

يافته‌ها

پس از انجام مصاحبه با خبرگان، مولفه­هاي پژوهش استخراج و برای تأیید در اختیار خبرگان قرار گرفت. دربخش آمار استنباطي ‌‎نیز از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از حداقل مربعات جزئی بهره برده شد. مؤلفه های استخراج شده و تأییدشده توسط خبرگان (بخش کیفی) در این پژوهش در جدول 3 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول3 -مولفه های پژوهش:

Tabel3-Research Components

برخي از نشانگرهای استخراج شده   از متن مصاحبه ها  (کدهای باز )

Open code

مفاهیم

concepts

مقوله های فرعی

Subcategory

مقوله اصلی

Main categories

کد گذاری محوری (پارادایم)Axial coding

پروژه تجاري سازي

دانشگاه

ويژگي هاي ساختاري مکان اکوسيستم

شرایط چارچوبی

شرایط علی  Causal conditions

نوآوری و شتابدهنده صنعتي

صنعت

حل چالش

پارک

موانع ورود

 

بازار

ريسک پذيري جمعيت

گرایش کارآفرینانه

شاخص کارآفريني مکان اکوسيستم

ميزان  فريلنسرينگ

نگرش کارآفرینانه

قوانين تسهيلگر

سياست کلان

سیاست هاي  کارآفرینی

بودجه کارآفريني

خط مشی نهادي

تدوين اسناد سياستي

نفوذ پذيري پارک

نرخ سرمايه گذاري

تامين مالي

مالی

شناسایی نیاز  و تامین منابع

شرایط زمینه‌ای contextual factors

نرخ تسهيلات

تسهيلات

تعداد سرمايه پذيري

سرمایه پذيري

شفافيت مالي کسب و کارها

بازار سرمايه

نرخ پذيرش کارگزاران

کارگزاران

انسانی

نرخ تامين نيروي متخصص

استعدادها

نرخ رشد فيزيکي

ملموس

زیر ساخت فیزیکی

رشد پهناي باند

فناوري

تقويت برند

مالکیتی وحقوقی

زیرساخت ناملموس

داشبورد مديريتي

مدیریتی

دارايي نامشهود

بانک اطلاعاتی

برنامه  راهبردي فناوري

فناوری و نوآوری

شناسايي مولفه هاي جديد

مدل کسب و کار

شناسايي فرصت هابي  فناورانه

کارآفرینی فناورانه

ظرفیت سازی

تنوع حمایتی

شبکه سازي تامين کنندگان

زنجیره تامین پایدار

رويدادها

شبکه سازی کارآفرينانه

فرصت­هاي اقيانوس آبي

ورود به بازار

مردمي سازي

جامعه پذيري

ترویج

پلتفرم

محتوا محوری

جابجایی نيروی انسانی

چرخش استعدادها

توانمندسازها

تدوين برنامه

پتانسيل سازمانی و فردی

انتقال تجربه

يادگيري و ياددهي

 

برخي از نشانگرهای استخراج شده   از متن مصاحبه ها  (کدهای باز )

Open code

مفاهیم

concepts

مقوله های فرعی

Subcategory

مقوله اصلی

Main categories

کد گذاری محوری (پارادایم)Axial coding

تعداد جلسات

تصميم مشارکتي

سازگاری

پایداری 

شرایط مداخله‌گر Intervening conditions

شناسایی نیازها و منابع

پیکیر بندی مجدد منابع و حمایت

چشم انداز مشترک

تقویت سرمایه اجتماعی ميان بازيگران

فضای داد و ستد

رابطه مبتنی بر سود طرفین

حذف تنش

مزيت رقابتي مشترک

تنوع سازی

شناسايي و پيش بيني

مدیریت ریسک

پروژه بهبود

بازآفرینی کارآفرینانه

پدافند غير عامل

ثبات اکوسيستمي

تاب آوری

بسته متغير حمايتي

افزونگی عملکرد

فرصت های موجود و آتي

دوسوتواني

خلق محصولات مشترک

همکاری انطباقی

تنوع مدل کسب و کار

انعطاف پذیری

استفاده منابع بازيگران

بازیابی

شناسایی و ارزيابي فرصت

شاخص های کیفی

فرصت سازی فناورانه

اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری

مقوله  محوری Axial category

کسب و کار جديد

شاخص کمی‌‎

حمايت از تجاری سازی

شاخص های کیفی

واسطه‌گری

پذيرش کارگزاران

شاخص کمی‌‎

نرخ رشد حمايت

شاخص های کیفی

حمایتگری

سرمایه جذب شده

شاخص کمی‌‎

سرمايه اجتماعي

شاخص های کیفی

بهره برداری از فرصت

نرخ بهم رساني

شاخص کمی‌‎

تأثیر در تولید ناخالص داخلی

ارزش آفرینی

خلق ثروت

عملکرد  در مکان اکوسيستم 

پیامدها outcome

بازارهاي جديد

دستاوردهای جدید

شدت تحقيق و توسعۀ

تحقیق و توسعۀ

نرخ گردش مالي

گردش مالی

نرخ رشد سهام

سهام

نرخ مالکیت

رشد نیروی انسانی

نیروی کار

نرخ جابجايي

مهاجرت کارآفرين

نرخ ماندگاري

کیفیت نیروی انسانی

نرخ بقای 

بقا

کسب و کارها

نرخ ترک مشتریان

ریزش  کسب و کارها

نرخ رشد

دانش‌بنياني

نرخ احيا

احيای کسب و کارها

نرخ مقیاس پذیری

مقیاس پذیری کسب و کارها

 

 

برخي از نشانگرهای استخراج شده   از متن مصاحبه ها  (کدهای باز )

Open code

مفاهیم

concepts

مقوله های فرعی

Subcategory

مقوله اصلی

Main categories

کد گذاری محوری (پارادایم)Axial coding

ميزان و ارزش دارايي مکمل، تعداد مسائل حل شده، نرخ اسپين آف ها، تعداد تعاملات اکوسيستم ها

تعاملات با بخش دولتی

داخل ‌‎

تعاملات و پیوندهاي اکوسيستمي 

راهبردها

Strategy

تعاملات با بخش خصوصی

تعاملات داخل اکوسيستم

شبکه سازي داخلي

تعاملات با بخش دولتی

خارج

 

تعاملات با بخش خصوصی

تعاملات اکوسيستم با اکوسيستم

نوآوري باز

 

 

بررسي روايي همگرا و پايايي ترکيبي و آلفاي کرانباخ:

بررسی روایی همگرا و پایایی ترکیبی و آلفای کرانباخ در این پژوهش نشان از تأیید آلفاي کرانباخ به دليل بزرگتر بودن ضريب آن از 0.7 و تأیید پايايي ترکيبي نیز به دليل بزرگتر بودن ضريب آن از 0.7 و روایی همگرا نیز به‌دلیل اینکه میانگین واریانس استخراجی بزرگتر از 0.5 بود، دارد. نتایج بررسی روایی همگرا و پایایی ترکیبی و آلفای کرانباخ مدل پژوهش در جدول 4 نشان داده شده است.

جدول 4- بررسی آلفاي کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا

Table4- review Cronbach's alpha, composite reliability and average variance extracted

محورهاي اصلي

ميانگين واريانس استخراجي AVE>0.5

آلفاي کرانباخ

Alpha>0.7

پايايي ترکيب

CR>0.7

شرایط زمینه‌ای

Contextual condition

0.648

0.895

0.899

شرایط مداخله‌گر

Intervening conditions

0.812

0.845

0.882

شرایط علی

Casual Conditions

0.751

0.857

0.980

راهبردها

Strategies

0.796

0.868

0.936

پیامدها

Outcome

0.827

0.856

0.816

پدیده‌محوری

Axial categories

0.604

0.954

0.727

 

بررسي روايي واگرا :

همچنین برای واکاوی روایی واگرا نیز از معیار فورنل و لانکر یا از ریشه دوم میانگین واریانس استفاده شد که مقادير همه­ همبستگي­هاي میان سازه‌ها با میزان ريشه دوم AVE هر سازه قیاس می‌‎گردد. در صورتي كه اين میزان بالاتر از همه همبستگی‌ها باشد معيار فورنل و لاركر تأمین شده است. بررسی روایی تشخیصی مدل پژوهش در جدول 5 نشان داده شده است. 

 

جدول 5: بررسی روایی تشخیصی  مدل پژوهش بر اساس معیار فورنل و لارکر

Table5- Review diagnostic validity of the research model based on Fornell and Larcker criteria

سازه‌ها

شرایط زمینه‌ای

Contextual condition

شرایط مداخله گر

Intervening conditions

شرایط علی

Casual Conditions

راهبردها

Strategies

پیامدها

outcome

پدیده‌محوری

Axial categories

شرایط زمینه‌ای

Contextual condition

0.804

---

---

---

---

---

شرایط مداخله‌گر

Intervening conditions

0.391

0.901

---

---

---

---

شرایط علی

Casual Conditions

0.257

0.325

0.751

---

---

---

راهبردها Strategies

0.268

0.261

0.486

0.892

---

---

پیامدها  Outcome

 

 

 

 

0.90

---

پدیده‌محوری

Axial categories

 

 

 

 

 

0.777

منبع : یافته های پژوهش 

 

مطابق جدول فوق، ریشه دوم میانگین واریانس متغیرهای مکنون در تحقیق حاضر که در قطر اصلی ماتریس می‌‎باشند از همبستگی میان آنها که در خانه های زیرین و چپ قطر اصلی قرار گرفته‌اند بیشتر است؛ لذا نتايج نشان می‌دهد هر سازه (متغیر مکنون) بیشترین همبستگی را تنها با سازه خود نشان می‌دهد و با دیگر سازه‌ها نیز کم‌ترین همبستگی را دارد؛ به عبارتی واگرایی چارچوب مطلوب می‌‎باشد.

 

برازش چارچوب :

همچنین نتایج حاصل از برازش چارچوب (تطبيقي و مقتصد و مطلق) در مجموع نشان‌دهنده برازش مطلوب مدل می­باشد شاخص های برازندگی مدل در جدول 6 نشان داده شده است.

جدول 6-  شاخص‌‏های برازندگی مدل

Table 6- Model’s Goodness of fit

شاخص‌‏ها

indicator

مقادیر تعیین شده

Set values

مقادیر

values

نسبت کاي اسکولار به درجه آزادي  CMIN/DF                         (Minimum Discrepancy Function by Degrees of Freedom)

کمتر از 3

Less than 3

2.18

ریشه میانگین مربعات خطای برآورد  RMSEA

Root Mean Square Error of Approximation

کمتر از 08/0

Less than 0.08

0.05

GFIنيکويي برازش

Goodness of fit index

بیشتر از 80/0

More than 0.80

0.86

نیکوئی برازش اصلاح شده

AGFI

Amended Goodness of fit index

بیشتر از 80/0

More than 0.80

0.84

NFI برازش هنجار شده بنتلر

Normalized fit index

بیشتر از 90/0

More than 0.90

0.98

IFI برازش افزایشی

incremental fit

بیشتر از 90/0

More than 0.90

0.93

ريشه ميانگين مربعات باقي مانده

RMR

Root mean square residual

هر قدر کوچک‌تر و نزدیک به صفر باشد، حاکی از برازش بهتر مدل می‌باشد

The smaller and close to zero, it indicator a better of model fit.

0.04

 

روایی سازه مدل نیز یعنی آیا پرسش‌ها برای اندازه‌گیری متغیرها درست گزینش شده‌اند يا خیر؟ برای این منظور از تحلیل عاملی تائیدی20 استفاده می­گردد؛ به این صورت که بار عاملی هر نشانگر با سازه خود دارای مقدار t معني‌دار در سطوح 05/0 و 01/0 درصد باشد. در این صورت این نشانگر از دقت ضروری برای اندازه گیری آن سازه یا صفت مکنون برخوردار می‌‎باشد (نانالی و برنسترین، 1994). مدل ساختاری چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری با برآورد مقادير معني‌داري مدل مسير اثر متغيرهاي تحقيق در شکل 3 نشان داده شده است.

 

img0 

شکل 3- مقادير معني‌داري مدل مسير اثر متغيرهاي تحقيق

Figure3- The Meaningful values the effect path model of research variables

 

برای واکاوی معنی داری ضریب مسیر یا همان بتا از شیوه بوتاسترپ21 استفاده شد که برای این منظور از سرگیری در دو حالت 200 و 600 نمونه استفاده شده است که نتایج نشان می‌دهد در هر دو حالت معنی‌دار بودن یا بی معنی بودن پارامتر، تغییری به وجود نیامده است و نتایج از اعتبار محکمی ‌‎برخوردار می‌‎باشند. ضریب‌های مسیر و معنی‌داری اثرات متغیرهای تحقیق در جدول 7 نشان داده شده است.

 

جدول 7- ضریب­های مسیر و معنی­داری اثرات متغیر­های تحقیق

Table 7- Path coefficients and Meaningful level the effects of research variables

از سازه Frome Structure

به سازه to the structure

ضریب مسیر

Path coefficient

مقدار  t

T value

Sig.معني داري

شرایط علی

Casual Conditions

پدیده‌محوری

Axial categories

0.478

13.46

0.001

شرایط زمینه‌ای

Contextual condition

پدیده‌محوری

Axial categories

0.541

9.82

0.001

شرایط مداخله گر

Intervening conditions

پدیده‌محوری

Axial categories

0.634

11.48

0.001

پدیده‌محوری

Axial categories

راهبردهاStrategies

0.794

10.53

0.001

راهبردهاStrategies

پیامدهاoutcomes

0.782

11.95

0.001

 

چگونگی تأثیرگذاری هرکدام از مولفه­های شناسایی شده در چارچوب ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی پارک­های علم و فناوری نشان می دهد که کلیۀ مؤلفه­ها در سطح 99% معنی دار       می­باشند. با توجه به نتایج جدول فوق، شرایط علی بر پدیده‌های محوری، شرایط زمینه‌ای بر پدیده‌محوری، شرایط مداخله‌گر بر پدیده‌محوری و پدیده‌محوری بر راهبردها و راهبردها بر پیامدها تأثیر معناداری دارد.

 

بحث و نتیجه گیری: 

هدف پژوهش، ارائه چارچوب ارزيابی اکوسیستم کارآفرینی پارک های علم و فناوری کشور و اعتبارسنجي آن می‌‌باشد؛ براي اين منظور ابتدا مؤلفه‌هاي مؤثر اين چارچوب بر اساس روش داده‌بنياد سيستماتيک شناسايي شد.(مطابق جدول3). نتایج بیانگر تأثیرات متفاوت مقوله های اصلی و فرعی در این پژوهش بودند. شرایط علی شامل ويژگي هاي ساختاري، شاخص کارآفريني مکاني اکوسيستم و سياست کارآفريني که با تحقیقات ترابی (1397) وتحقیقات شجاعتی (1396)، تحقیقات میثمی‌‎ و همکاران (1396)، میان (2022)، تحقیقات انتظاري و همکاران (1396) هم راستا است. 

طبق یافته ها شرایط علی بر پدیده‌محوری تأثیر داشته و برساير شرايط نظير زمینه‌ای، مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها تأثیر مستقیمی ‌‎ندارد؛ به  این معنا که اجرايي شدن پديده‌ محوري منوط به محقق شدن سه عامل اصلی این بعد مي­باشد. در تفسير ضریب مسیر از علي به پديده ‌محوري (0.487) مي توان گفت صرف وجود شرايط محيطي مناسب؛ اعم از دانشگاه ها، فرهنگ کارآفرینی عامل تحريک پارک به ايجاد اکوسيستم نيست بلکه تمايل پارک در استفاده از      ظرفیت­های مکاني مطرح می‌‌باشد. موضوع ويژگي پارک‌هاي علم و فناوري در شرايط علي در تحقيقات گذشته اشاره نشده بود و از نتايج اين تحقيق می‌‌باشد. شرایط زمینه‌ای شامل شناسایی منابع و تنوع حمایتی است که از نظر زیرساخت، منابع مالی، خدمات، فرهنگ کارآفرینی، سرمايه انساني با نتايج تحقيقات آبلا (2022)، کيخا و همکاران (1400) شجاعتی (1396) و کردي ييلاقي (1399) و رمضاني نژاد و همکاران (1397) و داوری و همکاران (1396) هم راستا می‌‎باشد؛ ولی توانمندسازها، زيرساخت ناملموس، ظرفيت سازي و ترويج (مطابق جدول 3) در تحقيقات پيشين مطرح نشده است و از نتايج اين تحقيق مي­باشد.

طبق نتایج پژوهش شرایط زمینه‌ای نیز بر پدیده‌محوری تأثیر گذار بوده است اما بر سایر عوامل نظیرعلی، مداخله‌گر و راهبردها به صورت مستقیم اثری ندارد؛ لذا به منظور تأثیرگذاری در پدیده‌ محوری باید عوامل اصلی شرایط زمینه‌ای نیز فراهم گردد. کوچک بودن ضريب مسير شرايط علي از زمينه­اي (0.541)، بدان معني است که یک پارک ابتدا بايد نیازها، منابع تأمین آنها وحمایت­ ها در راستای تأمین آنها را شناسایی کرده و سپس از ظرفيت هاي محيطي کمک بگيرد. اولویت منابع  و تنوع حمایتی با تحقیق  اکبری و سامانی (1399) و تحقيقات آبلا (2020) هم‌راستا است. اثر گذاري شرايط مداخله­گر بر پدیده‌محوری منوط به رخ دادن يا حذف اين شرايط مي­باشد. بزرگتر بودن  مسیر آن (0.634) ازشرایط علی و زمینه­اي نشانگر اولويت اجرا و تأثیرگذاري آن بر پديده محوري مي­باشد، موضوع شرایط مداخله‌گر(تاب آوری، هماهنگی و حذف تنش)، از نتايج اختصاصي اين تحقيق می‌‌باشد. اين عامل بيان کننده سطح دوام و پايداري اکوسيستم هنگام فعل و انفعالات داخلي و خارجي ميان اکوسيستم ها مي­باشد.

اثر گذاري پديده محوري بر راهبردها (0.789) و عدم تأثیر مستقيم بر ساير مقوله هاي چارچوب به این معنی است که رسیدن به بیشترین تأثیر از راهبردها باید توسط پديده‌محوري مشخص شود؛ يعني رخ دادن شاخص­هاي واسطه‌گری، فرصت سازی فناورانه، حمایت‌گری و بهره‌برداری از فرصت نشان دهنده شکل‌گيري يک تعامل سازنده می‌‎باشد که از نتايج اختصاصي اين تحقيق است.

موضوع راهبردها که در برگيرنده تعاملات درون و برون اکوسيستم است با نتايج تحقيق زي زانگ (2019) و آبلا (202) هم راستا است. اثرگذاري راهبردها بر پیامدهای چارچوب (ضريب 0.782) و عدم تأثیر مستقيم بر سایر مقوله‌های اصلی چارچوب  بدین معنا است که با رخ دادن عوامل اثرگذار بر راهبردها و سپس عوامل اصلی راهبردها به پیامدها خواهیم رسید. این پیامدها با تحقیقات استم (2016)  و کيخا و همکاران (1400) هم‌راستا است. همچنين انتظار مي­رود نتايج اين تحقيق منجر به درک هم‌زمان نقش ايجادکنند­گي و مديريت اکوسيستم کارآفريني توسط پارک و توجه به عوامل مؤثر در ارزيابي اکوسيستم شامل عوامل حاکميتي، مالکيتي و مديريتي بازيگران گردد. ساير پيشنهادها به تفکيک به شرح زير می‌‌باشد ( اين نتايج مبتني بر شکل 2 مقادير معني‌داري مدل مسير اثر متغيرهاي تحقيق مي­باشد )

1- مسئولين پارک:

o       اولويت در شکل‌گيري شرايط زمينه‌اي به تريتب شامل فراهم‌سازي منابع مالی و انسانی و سپس ظرفيت سازي کسب و کارها و ترويج فرهنگ کارآفريني بايد مورد توجه پارک‌ها قرار گيرد.

o       پارک‌ها بايد از طريق تعاملات (درون و برون اکوسيستمي) رسيدن به پيامدها (خلق ثروت، کسب و کار، نيروي کار) را موجب شوند.

o       پارک براي افزايش تاب‌آوري اکوسيستم مي تواند از راهکارهایی نظیر انعطاف‌پذیری در مدل کسب و کار، ایجاد ثبات در اکوسیستم از طریق کاهش اثرپذیری آن از تهديدات (درون وبرون پارکي )، همکاری انطباقی از طریق مشارکت با سایر بازیگران برای تولید محصولات یا خدمات نوآورانه بهره جوید.

o       از دیگر مداخلات یا عوامل بازدارنده در اکوسیستم کارآفريني موضوع حرکت به سوي سازگاری هنگام تعاملات می‌‎باشد؛ اين سازگاري مي­تواند با مکانيزم‌هايي نظير ایجاد ساختارهای تصمیم‌گیری مشارکتی در اکوسیستم،  تقویت ارزش‌ها و باروهای جمعی و مدیریت تعارض‌ها در اکوسیستم توسط پارک صورت پذيرد.

o       با توجه به اينکه يکي از معيارهاي ارزيابي اکوسيستم کمک به  کسب و کارها در بهره برداري از فرصت مي­باشد پيشنهاد مي­شود راهکارهايي نظير به‌هم‌رساني کسب و کارها با مشتريان خود را از طريق برگزاري نشست هايا بازديدهاي تخصصي فراهم نمايند.

o       با توجه به آنکه در برآورده سازي شرايط علي، ويژگي ساختارهاي مربوط به مکان اکوسيستم کارآفريني از اولويت بالايي برخوردار است پيشنهاد مي­گردد، پارک‌ها بسته به ويژگي‌ها، مأموريت، اهداف، اولويت هاي خود زمينه استفاده از دانشگاه، صنعت و بازار مکاني اکوسيستم در راستاي حمايت و شکل‌گيري کسب و کارها فراهم نمايند.(استفاده حداکثري از ويژگي هاي محيط کسب و کار)

o       با توجه به آنکه سياستهاي کارآفريني يکي ديگر از شرايط علي مهم در ارزيابي اکوسيستم کارآفريني می‌‌باشد پارک بايد قادر باشد اثرگذاري خود بر نهادهاي مکان اکوسيستم را در زمينه سياست‌ها  کارآفريني افزايش دهد .

2-  مطالعات آتي:

o       پيشنهاد مي شود چارچوب ارزيابي اکوسيستم هاي کارآفريني در پارک هاي دانشگاهي مورد بررسي قرار گيرد  و از نتايج آن براي تکميل اين تحقيق استفاده گردد.

o       پيشنهاد مي­گردد چارچوب ارزيابي اکوسيستم کارآفريني تاب آور پارک  با توجه به نتايج اين تحقيق طراحي گردد.

 

تعارض منافع

نویسندگان هیچگونه تعارض منافع ندارند.

 

 

 


References 

Abella, A. (2022). Evaluting the Enterprenurship Ecosystem in Stockton, California. Master Theses and Graduate Research, 1-114. doi:10.31979/etd.7j68-3xds

Ahmad, N., Haffman, A (2014). A Framework for Addressing and Measuring Entrepreneurship,2,1-36.https://OECD.org,doi:10.1515/zfw-2018-0014.

Akbari Samani, N., Badri, S. A., Rezvani, M. R., & Salmani, M. (2020). Performance Evaluation of Elements of Rural Tourism Entrepreneurship Ecosystem; Case Study: Tehran Province. Journal of Rural Research, 11(3), 556-575.[In Persian] doi:10.22059/jrur.2020.294235.1435

Albahari, A., Modrego, A., & Barge, A. (2019). Technology Parks versus Science Parks: Does the university make the difference? Technological Forecasting and Social Change, 116(2), pp. 13-28. doi:10.1016/j.techfore.2016.11.012

Amoroso, S., Link, A., & Wright, M. (2019). Science and Technology Parks and Regional Economic Development : An International Perspective, Springer International Publishing, doi:10.1007/978-3-030-30963-3.

Aparicio, S., Audretsch, D., & Urbano, D. (2016). Governmental Support for Entrepreneurship in Spain:An Institutional Approach. Revista Hacienda Pública Española 243(4),29-49.doi:10.7866/HPE-RPE.22.4.2

Bellavista, J., Sanz, L (2009). Science and technology parks: Habitats of innovation: Introduction to special section, Science and Public Policy 36(7):499-510.doi:10.3152/030234209X465543

Carayannis, E., Grigoroudis, E., Campbell, D., Meissner, D., and Stamati, D. (2018) The ecosystem as helix: an exploratory theory-building study of regional co-opetitive entrepreneurial ecosystems as quadruple/quintuple helix innovation models. R&D Management, 48(1), 148–162. doi:10.1111/radm.12300.

Cohen, B (2006). Sustainable valley entrepreneurial ecosystems. Business Strategy and the Environment 15(1),1 - 14, doi:10.1002/bse.428.

Corbin, J.,Ghezzi, A., & Strauss,A.(1990).Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques.Sage Publications,1-333. Inc.https://psycnet.apa.org/record/1990-98829-000. doi:10.4135/9781452230153

Entezari Y. (2019). Development requirements of university –based Entrepreneurship Ecosystems in Iran. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education. 25 (1), 1-25. [In Persian]

Germain, E., Klofsten,M., Löfsten, H., Mian, S. (2022) Science parks as key players in entrepreneurial ecosystems. Journal of R&D management, 65(5),48-66. doi:10.1111/radm.12536.

International Association of Science Parks and Areas of Innovation(2020)Online through.https://www.iasp.ws/our-industry/definitions/science-park 

Isenberg, D. J. (2010). How to start an entrepreneurial revolution? Harvard Business Review, 88(6), 41–50. doi:10.1177/0003603X16676162

Keykha, A., Pourkarimi, j. (2021). Assessing entrepreneurial ecosystems through a strategic value network approach: evidence from the San Francisco Area. Journal of Small Business and Enterprise Development, 14(2), 301-320. .[In Pesian] doi:10.22059/JED.2021.320332.653621

Kordi, M., Yeilaghi, Z. (2020). Identifying factors affecting the success of the entrepreneurial ecosystem. New applied studies in management, economics and accounting, 9, 72-91. [In Persian]

Meisami, AM., Elyasi, Q., Mobini Dehkordi, A. (2017). Dimensions and components of technological entrepreneurship ecosystem in Iran, Organizational Culture Journal, 4(27), 419-444. [In Persian] doi:10.22104/JTDM.2018.2553.1866

Malpass, D. (2020). Doing business 2020, 1-149. https://archive. doingbusiness. org/en/reports/global-reports/doing business-reports.doi:10.1596/978-1-4648-1440-2.

Phan, A., Ghezzi, p (2005). Science Parks and Incubators: Observations, Synthesis and Future Research. Journal of Business Venturing 20(2),165-182. doi:10.1016/j.jbusvent.2003.12.001

Ramezaninejad, R., Boumand, M.R., Ahmadi, F. (2018). Entrepreneurial ecosystem: a new approach for the development of entrepreneurship in sports. Contemporary researches in sports management, 8(16), 40-29.[In Persian] doi:10.22084/SMMS.2019.17945.2288 

Shojati A. (2016). Evaluation of social entrepreneurship ecosystem in Tehran. Master's thesis. Allameh Tabatabai University, Faculty of Management and Accounting.[In Pesian] doi:10.52547/jstpi.21020.18.70.12

Spigel, B. & Harrison, R. (2018). Toward a process theory of entrepreneurial ecosystems. Strategic Entrepreneurship Journal, 12 (1),151-168. doi:10.1002/sej.1268

Stam, E., & Spigel, B. (2015). Entrepreneurial ecosystems. In R. Blackburn, D. De Clercq, & J. Heinonen (Eds.), The SAGE handbook of small business and entrepreneurship (pp. 407– 422). London: SAGE.doi:10.4135/9781473984080

Acs, Z., Stam, E., Audretsch, D.B., and O'Connor, A. (2017) The lineages of the entrepreneurial ecosystem approach. Small Business Economics, 49(1), 1–10. doi:10.1007/s11187-017-9864-8

Torabi, H., Kheyrandish, M., Mohammadi Khiyare, M. (2020). Impact of Entrepreneurial Ecosystem on Entrepreneurial Activity: GEM based Analysis.Journal of Innovation and Value Creation,17,163-182.(In Persian)

Xie, Y., Zhang, Z. (2019). Construction and Measurement of University-based Entrepreneurial Ecosystem Evaluation Index System: A Case Study of Zhejiang University in China. Conference ASEE Annual Conference & Exposition. Tampa, Florida, 15-19 June. doi:10.18260/1-2-32541

 

 

(209)

 

 

[1]  Ph.D Candidate, Department of Entrepreneurship, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Management and Educatinal Planing, University of Shiraz, Shiraz, Iran.

*.Corresponding author: p.saketi@saadi.shirazu.ac.ir.

3 Assistant Professor, Department of public Administration, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

[2]  

[3]  

[4] .دانشجوی دکتری گروه کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین،ایران

[5] .استادیارگروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. ( نویسنده مسؤول) p.saketi@saadi.shirazu.ac.ir

[6] .استادیارگروه مديريت دولتي،واحد تهران مرکزي، دانشگاه آزاد اسلامي،تهران ، ايران.

[7] .Intenational Assocation Science park

[8] . Carayannis et al

[9] . Amoroso et al

[10] . Xie et al

[11] . Aparicio

[12] . Doing Business

[13] .Stam et al

[14] .Mian

[15] .Abella

[16] .Phan et al.,

[17] .Bellavista and Sanz

[18] .Albahari et al.,

[19] .Strauss & Corbin

[20] .CFA

[21] .Bootstrapping


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]