بیان وحدت با شگردهای تمثیلی در مثنوی معنوی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

ماه نظری ¹

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1395/03/01 تاریخ پذیرش : 1395/06/19 تاریخ انتشار : 1395/10/01

کلید واژه: مثنوی, تمثیل, unity, وحدت, Masnavi, کثرت, acting, plurality,

چکیده مقاله :

ادبیات عرفانی دارای جایگاه خاصی است، بخصوص مثنوی معنوی شباهت به معجزه‌ای والا در هنر و ادبیات دارد. مولانا با بیانی زیبا وبه کارگیری تمثیل با شگردهای گوناگون درقالب تشبیه، استعاره، تلمیح، کهن الگوها و ... به تبین مفاهیم عرفانی وحدت وجود در مباحثی چون فنای ذات، صفات وفنای فی الله، با اهداف گوناگونی به نوعی به استدلال مفاهیم وحدت پرداخته است، تا ذهن را ازحکمی در مورد چیزی، به حکمی در مورد چیزی دیگر، به دلیل مشابهتی که میان آن دو مقوله خلق می کند، سیر دهد. وی معتقد است که این خاصیت صور و قالب های مادی وج سمانی است که مانع دیدن حقیقت می‌شوند زیرا در ماورای آنان چیزی جز وحدت وجود ندارد. تنها راه رسیدن به حقیقت وجودی جز از راه ِخود فراموشی و استغراق در حق دست نخواهد داد. مولوی، برای اثبات وحدت گوهر ارواح، از انواع تمثیلات تشبیهی چون سایه های کنگره در مقال نورکه مانع تابش نور حقیقت است گفتگو می کند. در نهایت به نظر مولوی مثنوی دکان وحدت است و هرچه غیر از خدا است ظاهری و ساختگی می‌داند.

چکیده انگلیسی:

mystical literature Has a special place, Masnavi is like a miracle.Rumi's beautiful expression and use of allegory with various tips in the form of similes, metaphors, allusions, ancient and patterns ... to express Mystical object. Sports themes such as destruction, annihilation in Allah's attributes, Unity is a form of reasoning concepts with different purposes, To the mind of the decisions about what, in a decision about something else, because of the similarity between it creates Dvmqvlh­ The garlic. He believes that this property is Vjsmany material forms and templates, Which prevents see the truth because behind them nothing but unity does not exist. The only way to get to the truth except through Vastghraq on the right will not forget. Rumi, to prove the unity of spirits, of metaphorical allegories such as shades of light barrier Congress Nvrkh article speaks the truth. Inally, the Masnavi unity shops or anything other than God knows He knows apparent and unreal.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم، (1383). ترجمه الهی قمشه‌ای.تهران: چاپخانه اعتماد.

1. ابن عربی، محیی الدّین، (بی تا)، فتوحات مکیّه، بیروت، دار صادر.


2. استعلامی، محمد (1369)، گزیده مثنوی، تهران: زوار.


3. استیوارت، جی.آی.ام (1372)، جیمزجویس، ترجمه منوچهر بدیعی، تهران: نشانه.


4. اکرمی، میر جلیل وهمتی، ذوالفقار، (1389) وحدت وجود و وحدت ادیان از نظر ابن عربی، فصلنامه تخصصی مولوی پژوهی، سال چهارم، شماره نهم.


5. پورنامداریان، تقی (1368)، رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی وفرهنگی.


6. جعفری، محمد تقی (1379)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران: چاپ خانه حیدری.


7. دوبوکور، مونیک (1376)، رمزهای زنده جان، ترجمه جلال، ستاری، تهران: مرکزی.


8. راشد محصّل، محمّد رضا (1382)، جلوه‌های جلال در شعر عطار، مجله دانشکده ادبیّات وعلوم انسانی دانشگاه بیرجند، شماره سوم.


9. زمانی، کریم (1382)، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطلاعات.


10. سبزواری، حاج ملأ هادی (1374)، شرح مثنوی حاج ملأ هادی سبزواری، ج 2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.


11. سجادی، سید جعفر، (1370)، فرهنگ لغات واصطلاحات وتعبیرات عرفانی، تهران: کتاخانه طهوری.


12. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1366). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.


13. عقدایی، تورج (1380). بدیع در شعر فارسی. زنجان: نیکان کتاب.


14. فروزانفر، بدیع الزمان، (1379)، شرح مثنوی شریف، ج 1، تهران: زوار.


15. قیس رازی، شمس (1388). المعجم فی معاییراشعار العجم. تصحیح محمّد قزوینی و ...، تهران: علمی.


16. کاکایی، قاسم (1381)، وحدت وجودبه روایت ابن عربی واکهارت، تهران: هرمس.


17. گراوند، علی، (1388)، بوطیقای قصه درغزلیات شمس، تهران: معین.


18. مولوی، جلال الّدین محمّد بن محمد، (1376)، مثنوی معنوی. تصححیح رینولد نیکلسون. تهران: بهزاد. چ نهم.


19. مولوی، جلال الّدین محمّد بن محمد (1378)، غزلیّات شمس، ج 1 تا 6، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران. چ سوم،


20. میر صادقی، جمال، (1388)، عناصر داستان، تهران: شفا.


21. نیکلسون، رینولد، (1374)، شرح مثنوی معنوی، شش دفتر، ترجمه و تعلیق حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.