بازتاب ناسپاسی وکفران نعمت در تمثیل های عرفانی
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
مریم محمودی
1
(دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان - ایران)
حسن قربانی
2
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دهاقان - ایران)
کلید واژه: تمثیل, متون عرفانی, ناسپاسی وکفران نعمت, ژرف ساخت, استعارۀ گسترده, mystic texts, ingratitude for the blessings, deep structures, extensive metaphor,
چکیده مقاله :
تمثیل یکی از مهم ترین آرایه های بیانی و شیوه استدلال هنری و ذوقی است که هدف آن انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب است. تعریف ادبا دربارۀ تمثیل تا حدودی با هم متفاوت است؛ گروهی آن را تشبیه مرکب با وجه شبه مرکب دانسته اند، گروهی ضرب المثل را در گروه تمثیل قرارداده و عده ای اسلوب المعادله و بعضی، داستان های تمثیلی را تمثیل گفته اند، با همۀ اختلافات مذکور، نگارندگان، حکایات تمثیلی عرفانی دربارۀ ناسپاسی و شکر را مورد مداقّه قرارداده اند. ناسپاسی و ناشکری به معنی نادیدن لطف منعم از موضوعات علم اخلاق و عرفان است. عرفا برای ناسپاسی مراتب مختلفی قائلند. آنها در مذمت ناشکری و ناسپاسی از تمثیلات بهره جسته و با برشمردن عواقب و نتایج ناسپاسی و ناشکری بر اهمیت ترک آن تأکید نموده اند.
Allegory is one of the most important expressing arrays. Allegory is an inferential artistic and skillful style, with the aim of better transferring of concepts and meanings to the addressees. The definitions by the scholars about allegory are somewhat different with each other. Some consider it as complex metaphor with pseudo-complex form, some have placed idioms in the group of metaphors, and some have regarded styles and some others have considered metaphoric stories as allegories. Despite all the differences, authors have considered mystic allegoric narratives about thankfulness and ingratitude, with precision. Ingratitude indicates ignoring the blessings by the beneficent, and it has considerations that are divided into verbal gratitude for confessing the blessings, cordial thankfulness for God’s blessings and practical thanking regarding obedience to the beneficent. Thanking is analyzed in the rational domain and is one of the mystic aspects. To express reprehension of ingratitude, mystics have benefitted from allegories. The structures of the mentioned allegories have two upper and lower layers. In the lower layer, i.e. in the depth, the upper layer attains meaningful extensions, causing the inclusion to be increased. It is why that allegory is appropriately referred to as the extensive metaphor or the paraphrased symbol.
قرآن کریم.