تحلیل کارکرد رنگ در شعر حافظ
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
کاظم نظری‌بقا
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- ایران)
علی دهقان
2
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- ایران)
کلید واژه: حافظ, رنگ, طبیعت, Color, hafiz, aesthetics, nature, صدا, جمال شناسی,
چکیده مقاله :
هنرمندان از دیرباز با تأثیرات رنگ‌ها آشنا بوده اند و معماری و رنگ‌آمیزی کاشی های ایرانی این پیوند را تثبیت کرده است. اما در دوران معاصر کشفیات و دریافت‌های علمی نوع برداشت و سمبل های نهادینه شده را دچار تزلزل کرده و روان شناسی معاصر درک تازه ای از رنگ ها را ارائه می کند. این تفاوت‌ها گسترده و زیاد نیست، چرا که حس دریافت ذاتی و فطری انسان‌ها نمی‌تواند به راحتی دچار تحول شود. این فرایند را در سروده های شاعران فارسی زبان می توان به نیکی تحلیل کرد. رنگ و تحلیل آن در شعر خواجه حافظ کمتر مورد توجه واقع شده است. این مقاله نمادشناسی، جمال شناسی، روان شناسی، تأثیر اجتماعی رنگ ها، پیوند رنگ و صدا و طبیعت را در شعر حافظ بررسی کرده است. این بررسی نشان می دهد که حافظ در حوزه ی رنگ و طبیعت برخوردی ذهنی‌گرایانه با مفهوم طبیعت دارد او در ابیاتش به کمک معانی مختلف واژه ی رنگ و در سایه ی ایهام تناسب شبکه ی منسجمی از رنگ ها را درهم می تند. در حوزه ی نمادشناسی، رنگ فیروزه‌ای که نمادی مذهبی نیز هست، در شعر او برجسته می شود و همچنین تأثیرات سیاسی و اجتماعی و عرفانی رنگ سیاه هم از نگاه حافظ پوشیده نمی ماند.
Artistshavelongbeen familiarwith theeffects of colorsand Iranianarchitecture, and stainedtileshave fixedthis link. Butincontemporary era scientific discoveriesand findings haveshaken up the nature of institutionalized perceptionand symbols; and contemporarypsychologyprovidesa new understandingofcolors. These differencesare notextensive, because the sense of innate perception of human beings cannot easily be changed. This process can well be analyzed in the poems of Persian language poets. Color and its analysis have less been paid attention to in thepoetryof Khwaja Hafiz. The present paper has studied semiotics, aesthetics, psychology, social impact of colors, and the link among the color, the sound and the nature in the poetry of Hafiz. This study shows that in the field of color and nature Hafiz encounters with the concept of the nature subjectively. In his poems Hafiz weaves a coherent network of colors into each other with the help of different meanings of the word “color” and in the shadowed fitness opacity. In the field of semiotics, turquoise color, which is also are ligious symbol, is highlighted in his poems. And also, a social, political, and mystical effect of black color is not hidden from the eyes of Hafiz.