دیدار سعدی از مولوی، در قونیّه* و حاصل این دیدار

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

جهان بخش نوروزی ¹

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد فیروزآباد

تاریخ دریافت : 1390/07/28 تاریخ پذیرش : 1390/10/20 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: زندگانی- سفر- دیدار- انتظار- آزردگی, living- Journey – visitation – expectation - disturbance,

چکیده مقاله :

راه پیمودة مولوی در زندگانی، با آنچه سعدی در حیات، پشتِ سر گذاشته، فرقِ فراوان دارد. سعدی در همه عمر، درویشانه زیست و درویش از دنیا رفت، حتّی مراحلِ مسلّمِ هستیِ او: تولّد، زناشویی، فرزندان، و سرانجام تاریخِ مرگِ او، روشن و مسلّم نیست، همه با شاید و باید و ممکن است چنین باشد، گزارش شده است. امّا در زندگانی مولوی، گوشة تاری نیست. در میانِ خانوادة خویش و مریدانِ مطیع و فرمانبرانِ فراوان، چنان که شایستة، شأن و مقامِ معنوی او بود، شاهانه زندگانی کرد و با عزّتی شایان و بدرقة چهل روز سوگ، در پایان، در جایگاهی مجلّل، آرام گرفت. سعدی با روی آوردن به بارگاهِ مردی شناسا و رهرو (عارف و سالک) راهی دراز پیمود، تا از خوانِ همّتِ او توشة عزّت یابد و از خرمنِ عزّتِ او، خوشة همّت چیند، امّا چون به آن خوان و خرمن و بوستانِ گل و سوسن رسید، ناچیده گل، دامنش از دست برفت. سعدی این رنجِ بُرده و گنجِ نایافته را، با کنایه و گلایه و پیدا و پنهان، در بوستان و در غزل های خود، نشان داده است. در این مقال ، عللِ این مَلال ، بررسی می شود.

چکیده انگلیسی:

The  life of Jalaloddin Mowlavi is very different From the life of Moslehoddin Saadi. During his life Saadi , lived like a dervish or had a characteric of a dervish. Even the various certain stages of his existence : Birth , Marriage, Children and the death are not clearly reported. All of them are by : per haps , it may be so, and it must be so.  In other words, the stages of his life are in a cloud of doubt and suspicion , but all corners of Mowlavi’s life are clear and certain. He lived with his family , Morids , Followers and obedient , as he deserved it . Saadi was a religious man and he trying to find the knowledge and mysticism in the religion , but Mowlavi is famous as the greatest gnostic , mystic , and way farer in Iran . Saadi and a group of travelers in the desert , with a gread interest and enthusiasm , refered to the court of Mowlavi in Ghoonieh , but he returned hopless and nearly annoyed and sore hearted. The aim of this article is to find or gess and examine the reasons and the causes of this problem or event .  

منابع و مأخذ:

1- اِتِه ، هرمان(1337) . تاریخ ادبیّات فارسی، ترجمه رضازاده عشقی، صص 159 تا 166، تهران، بی‌نا.

2- افلاکی، شمس الدّین احمد(1961 م). مناقب العارفین، ج دوم، با حواشی تحسینِ یازیجی، آنقره،  انجمنِ تاریخِ تُرک.

3- افلاکی، شمس الدّین احمد (1959 م). مناقب العارفین، ج اوّل ، با حواشی تحسینِ یازیجی، آنقره،  انجمنِ تاریخِ تُرک.

4- ــــــــــــــــــــــــــ (1375 ش). ج اول، تهران، دنیای کتاب، چ سوم.

5- اقبال آشتیانی، عبّاس(1346). تاریخِ مفصّل ایران، از صدر اسلام تا انقراضِ قاجاریّه، به کوشش محمّد دبیر سیاقی، انتشاراتِ خیّام.

6- انوری، حسن(1383)، کلیات سعدی، تهران، قطره.

7- جامی ، عبدالرّحمن، (بی‌تا)، نفحات الانس، تهران، کتاب فروشی محمودی ، ص 600 .

8- حسنلی، کاووس(1380)، فرهنگِ سعدی پژوهی ، تهران، چ حافظ.

9- دشتی ، علی (1338). قلمروِ سعدی ، تهران، انتشارات کیهان.

10-دولتشاهِ سمرقندی(1382)، تذکره الشّعرا، تهران، اساطیر.

11- سپهسالار، فریدون بن احمد(1325) ، رسالۀ سپه سالار، در مناقبِ حضرت خداوندگار ، تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال، همچنین محمّد افشین، 1385، تهران، سخن.

12- سعدی، مصلح الدّین(1346)، بوستان، تصحیح عبدالعظیمِ قریب، تهران، علمی، چ دوم.

13- ــــــــــــــــــــ(1369)، گلستان، تهران، ققنوس.

14- ــــــــــــــــــــ (1383)،  غزلیّات (کلیّات)، تصحیح حسنِ انوری ، تهران، قطره.

15- ــــــــــــــــــــ (1383)، قصاید (کلیّات)، تصحیح حسن انوری، تهران، قطره.

16- سلطان ولد، علاء الدّین محمّد(1355)، مثنوی ولدی، با مقدّمۀ جلال همایی، تهران، اقبال.

17- صفا، ذبیح ا...(1363)، تاریخ ادبیّات در ایران ، مجلّدِ 1/3 ، تهران، فردوسی.

18- فروزانفر،  بدیع الزّمان(1352)، کلیّاتِ دیوان شمس تبریزی، تهران، جاویدان.

19- ـــــــــــــــــــــ (1315)، زندگانیِ مولانا جلال الدّین محمّد، مشهور به مولوی، تهران، زوّار.

20- مُشیر سلیمی، علی اکبر(1337)، یادنامۀ مولوی، تهران، انتشاراتِ کمسیونِ ملّیِ یونسکو در ایران.

21- مفید، شیخ داور(1371)، تذکرۀ مرآت الفصاحه، تصحیح محمود طاووسی، شیراز، نوید.

22- مولوی، جلال الدّین محمّد(1925 م)، مثنوی معنوی، به اهتمام نیکلسون، لیدن، چ هلند.

23 ــــــــــــــــــــــــــ ، بی‌تا، مثنوی معنوی، تهران، امیرکبیر.

24- مولوی، جلال الدّین محمّد(1352)، دیوان شمس تبریزی، با مقدّمه فروزانفر.

25- نفیسی، سعید(1325)، رسالۀ فریدون بن احمدِ سپه سالار، در احوالِ مولانا جلال الدّین مولوی، تهران، اقبال.

26- سلطان ولد، ولدنامه (1315)، با مقدّمۀ جلال همایی، تهران، اقبال.

27- هدایت، رضاقلی خان (1316)، تذکرۀ ریاض العارفین، تهران، کتاب‌خانة مهدیّه، چ دوم.

28- ــــــــــــــــــــ ، بی‌تا،  تذکرۀ ریاض العارفین، به سعی و اهتمام ملّا محمود خوانساری، بی‌نا.