تمثیل، محمل اندیشه‌های تعلیمی صائب
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
فاطمه جهانشاهی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
قدمعلی سرامی
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران)
کلید واژه: تمثیل, غزل, صائب, image, sonnet, Allegory, اندیشه‌های تعلیمی, تصویر آفرینی, Saeb e Tabrizi, Educate,
چکیده مقاله :
تمثیل قالب و صنعتی است که برای تبیین معنی و در خدمت ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و تمثیل ابزاری است برای تجسم بخشیدن و به تصویر کشیدن مفاهیم انتزاعی تا هرچه کوبنده‌تر و دلنشین‌تر مضامین تعلیمی در جان خواننده بنشیند و لذا در بیان مفاهیم تعلیمی مذاهب، نقش بسزایی دارد. تمثیل از دیر‌باز با مفاهیم و اقسام و ویژگی‌های گوناگون که برای آن برشمرده‌اند، از زمان رودکی در شعر فارسی حضور داشته است و در قرن ششم و هفتم در آثار سنایی، عطار و مولانا و ... دیده می‌شود اما در دوران صفویه، بخصوص در اشعار صائب بیش از تمام ادوار از آن بهره گرفته شده است، صائب با شگرد تمثیل و تصویر‌سازی‌های دقیق و خیال‌انگیر توانسته مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، حکمی، فلسفی، عرفانی و ... را هر چه زیباتر و حیرت‌انگیز‌تر تعلیم دهد و در جان مخاطب حکاکی کند، در این مقاله به سبب وفور تمثیل‌ها و مفاهیم تعلیمی فقط به ارائه برخی مضامین تعلیمی در غزلیات صائب می‌پردازیم تا افق تازه‌ای که وی با تصویرآفرینی و تمثیل با برانگیختن احساس در خواننده به نمایش گذارده، بیان نماییم.
Allegory is a format to express a meaning in didactic literature. We benefit from Allegory to visualize and imagery of subjective concepts, then we can show educational themes more pleasant and stronger to the readers. Allegory with concepts, properties and types exists as old as roudaki’s living time in Persian poetry and we can see it in Sanayi, Attar and Molavi lyrics. But Saeb e Tabrizi use Allegory in his lyrics more than anyone else in Safavie era. Saeb with exact illustration and imagination showed moral, philosophical and mystical concepts more exciting to his readers. Because of many educational concepts and allegory in sonnets of Saeb, We just talk about some of educational concepts in his sonnets to show you a new way of imaginary allegory to satisfy your feelings.
قرآن کریم.
_||_