بحران هسته ای ایران و تأثیرات آن بر امنیت منطقه خاور میانه

محورهای موضوعی : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

صمد قائم پناه ^{1 *} , سیامک بهرامی ² , منیر دشتی ورمزانی ³

1 - استادیار روابط بین الملل در گروه علوم سیاسی،واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی،تاکستان، ایران( نویسنده مسئول).
2 - استادیار گرو علوم سیاسی واحد کرمانشاه،دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
3 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش مسائل ایران،گروه علوم سیاسی، واحد کرمانشاه،دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه،ایران.

تاریخ دریافت : 1403/09/04 تاریخ پذیرش : 1403/10/13 تاریخ انتشار : 1403/10/22

کلید واژه: بحران هسته ای , خاورمیانه , امنیت کشورهای منطقه , سلاح های هسته ای ,

چکیده مقاله :

بحران هسته‌ای ایران به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین مسائل امنیتی در خاورمیانه مطرح است که به‌طور مستقیم بر توازن قدرت و ثبات منطقه‌ای تأثیر می‌گذارد. ایران با تأکید بر حق خود در توسعه فناوری هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز، به گسترش برنامه هسته‌ای خود پرداخته است. این مسئله اما موجب نگرانی‌های عمیق کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی شده و منجر به تشدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی و افزایش سطح تنش‌ها شده است.

بحران هسته‌ای ایران تأثیرات گسترده‌ای بر امنیت خاورمیانه دارد؛ از جمله تسریع رقابت تسلیحاتی، افزایش همکاری‌های نظامی کشورهای منطقه با قدرت‌های فرامنطقه‌ای، و شکل‌گیری ائتلاف‌های امنیتی جدید. کشورهایی همچون عربستان سعودی و اسرائیل به دلیل نگرانی از افزایش نفوذ ایران، به تقویت توان نظامی خود پرداخته و به دنبال گسترش همکاری‌های استراتژیک با ایالات متحده و دیگر بازیگران غربی هستند.

این مقاله به تحلیل ابعاد مختلف این بحران پرداخته و پیامدهای احتمالی آن برای امنیت منطقه‌ای را بررسی می‌کند. در نتیجه‌گیری، بحران هسته‌ای ایران می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در خاورمیانه منجر شده و حتی رقابت‌های تسلیحاتی را تا سطح دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی گسترش دهد؛ وضعیتی که فراتر از مرزهای منطقه‌ای تأثیرگذار خواهد بود و پیامدهای آن بر امنیت جهانی نیز سایه می‌افکند.

چکیده انگلیسی:

The Iranian nuclear crisis is one of the most complex and important security issues in the Middle East, directly affecting the balance of power and regional stability. Iran, emphasizing its right to develop nuclear technology for peaceful purposes, has expanded its nuclear program. However, this issue has caused deep concerns among regional countries and global powers, and has led to the intensification of geopolitical competition and an increase in tensions.

The Iranian nuclear crisis has had far-reaching effects on Middle East security, including the acceleration of the arms race, increased military cooperation between regional countries and extra-regional powers, and the formation of new security alliances. Countries such as Saudi Arabia and Israel, concerned about Iran’s growing influence, are strengthening their military capabilities and seeking to expand strategic cooperation with the United States and other Western actors.

This article analyzes the various dimensions of this crisis and examines its possible consequences for regional security. In conclusion, the Iranian nuclear crisis could lead to further instability in the Middle East and even escalate the arms race to the point of acquiring weapons of mass destruction; a situation that would have an impact beyond regional borders and its consequences would also cast a shadow on global security.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع : کرونینگ، م. (۱۳۹۳). زمان حمله: تهدید هسته‌ای ایران. انتشارات سنت مارتین.1
2.آینهورن، ر. و سیدهو، د. پ. س. (۱۳۹۴). توافق هسته‌ای ایران: پیامدها برای امنیت و عدم شاعه در خاورمیانه. انتشارات مؤسسه بروکینگز. میرشیمر، ج. (۱۳۸۶). تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ. ترجمهٔ د. زارع. انتشارات دانشگاه تهران.3
والت، س. (۱۳۸۷). اصول واقع‌گرایی تهاجمی و امنیت منطقه‌ای. ترجمهٔ ع. امیری. انتشارات امیرکبیر.4
میرشیمر، ج. (۱۳۸۶). تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ. ترجمهٔ د. زارع. انتشارات دانشگاه تهران.5
6.آینهورن، ر. و سیدهو، د. پ. س. (۱۳۹۴). توافق هسته‌ای ایران: پیامدها برای امنیت و عدم اشاعه در خاورمیانه. انتشارات مؤسسه بروکینگز. والت، س. (۱۳۸۷). اصول واقع‌گرایی تهاجمی و امنیت منطقه‌ای. ترجمهٔ ع. امیری. انتشارات امیرکبیر.7
میرشیمر، ج. (۱۳۸۶). تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ. ترجمهٔ د. زارع. انتشارات دانشگاه تهران.8
والت، س. (۱۳۸۷). اصول واقع‌گرایی تهاجمی و امنیت منطقه‌ای. ترجمهٔ ع. امیری. انتشارات امیرکبیر.9
کاتزمن، ک. (۲۰۲۰). تحریم‌های ایران. سرویس پژوهشی کنگره ایالات متحده.10
فیتزپاتریک، م. (۲۰۱۹). بازارهای سیاه هسته‌ای: پاکستان، ای.کیو. خان و افزایش شبکه‌های تکثیر. روتلج.11
اسمال، ا. (۲۰۲۱). نقش چین در خاورمیانه: بین عمل‌گرایی و جاه‌طلبی.12
پیروزی، ن. (۲۰۲۰). اتحادیه اروپا و توافق هسته‌ای ایران: در جستجوی وحدت. موسسه مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا.13
کاتزمن، ک. (۲۰۲۰). تحریم‌های ایران. سرویس پژوهشی کنگره ایالات متحده.14
کوردزمن، آ. اچ. و اولین، ن. (۲۰۱۸). ایران و رقابت استراتژیک در خلیج فارس. مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی.15
پولاک، ک. (۲۰۱۹). جنگ ایران و عربستان: خاورمیانه جدید و آینده جنگ منطقه‌ای.16
17.فیتزپاتریک، م. (۲۰۱۹). بازارهای سیاه هسته‌ای: پاکستان، ای.کیو. خان و افزایش شبکه‌های تکثیر. روتلج اتزمن، ک. (۲۰۲۰). تحریم‌های ایران. سرویس پژوهشی کنگره ایالات متحده.18
فیتزپاتریک، م. (۲۰۱۹). بازارهای سیاه هسته‌ای: پاکستان، ای.کیو. خان و افزایش شبکه‌های تکثیر. روتلج.19
کوردزمن، آ. اچ. و اولین، ن. (۲۰۱۸). ایران و رقابت استراتژیک در خلیج فارس. مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی.20
پولاک، ک. (۲۰۱۹). جنگ ایران و عربستان: خاورمیانه جدید و آینده جنگ منطقه‌ای.21
کاتزمن، ک. (۲۰۲۰). تحریم‌های ایران. سرویس پژوهشی کنگره ایالات متحده.22
کوردزمن، آ. اچ. و اولین، ن. (۲۰۱۸). ایران و رقابت استراتژیک در خلیج فارس. مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی.23
فیتزپاتریک، م. (۲۰۱۹). بازارهای سیاه هسته‌ای: پاکستان، ای.کیو. خان و افزایش شبکه‌های تکثیر. روتلج.24
پولاک، ک. (۲۰۱۹). جنگ ایران و عربستان: خاورمیانه جدید و آینده جنگ منطقه ای 25.‌