تنوع ژنتیکی و تجزیه علیت اجزای عملکرد انگور(Vitis vinifera L.) در شرایط مختلف محیطی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

ولی اله رسولی ¹ , عزت اله فرشادفر ² , جعفر احمدی ³

1 - - دانشجوی دکتری دانشگاه رازی کرمانشاه و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین
2 - استاد دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

تاریخ دریافت : 1393/11/06 تاریخ پذیرش : 1393/11/06 تاریخ انتشار : 1393/10/11

کلید واژه: تجزیه علیت, سهم ژنتیکی, عملکرد انگور,

چکیده مقاله :

اجزاء عملکرد و سهم ژنتیکی آنها در عملکرد نهایی، اهمیت زیادی در برنامه‌های پژوهشی به‌نژادی گیاهان زراعی و باغی دارد. به منظور تعیین سهم ژنتیکی اجزاء اصلی عملکرد در عملکرد نهایی، 20 رقم انگور با مبداء کشور روسیه (در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی) در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. طرح آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و سه بوته در هر واحد آزمایشی در ایستگاه‌های تحقیقات ارومیه و تاکستان اجرا گردید. تعداد خوشه در هر بوته، متوسط تعداد حبه در هر خوشه، متوسط وزن حبه و متوسط عملکرد انگور در هر بوته اندازه گیری شد. تجزیه واریانس مرکب، تجزیه واریانس لگاریتمی و اثر متقابل رقم و محیط به وسیله سه جزء ضربی که مرکب از سه جزء ژنوتیپی و سه جزء محیطی بود، برآورد گردید. نتایج نشان داد که صفت تعداد خوشه در بوته بیشترین سهم ژنتیکی را در عملکرد نهایی داشته و در محیط‌های مختلف، بیشترین تغییرات و حساسیت را از خود نشان می‌دهد. اثر مستقیم تعداد خوشه در بوته در عملکرد نهایی (61/0) بالاتر از اثرات مستقیم تعداد حبه در خوشه (48/0) و متوسط وزن حبه (3/0) در عملکرد بدست آمد. مقادیر ضریب علیت تعداد خوشه در بوتهبالاتر ازضرایب علیت تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بود که از نظر ظهور اجزاء عملکرد انگور به ترتیب تعداد خوشه در بوته، تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بدست آمد. اجزاء محیطی اثرات متقابل، نشان داد که قدر مطلق جزء محیطی تعداد خوشه در بودته از اجزاء محیطی تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بیشتر بود. این مطلب نشان دهنده حساسیت بالای تعداد خوشه در بوته، در محیط‌های مختلف بود.

چکیده انگلیسی:

Abstract Yield components and genetic contribution in final yield have important roles in crop plants breeding programs. For this purpose, 20 varieties of grapevines with Russia origin were evaluated in Urmia and Takestan research station (under full irrigation and drought stress). This research was performed in randomized complete block design with three replications and three plants in each plot in 2012. Number of cluster per plant, number of berry per cluster, berry weight and yield per plants were recorded. Compound and logarithmic analysis of variance, genotype and environmental interaction effects were estimated by multiplicative three environmental and genotypic elements. Results of path analysis indicated that the number of cluster per plant had the highest genetic contribution in final yield and the most sensitivity and variation in different environments. Direct effect of the number of cluster per plant in final yield (0.61) was higher than direct effect of the number of berry per cluster (0.48) and berry weight (0.30). Path coefficient of number of cluster per plant value was higher than path coefficient berry per cluster and berry weight.Therefore, the sequence of manifestation of yield components was number of cluster per plant, number of berry per cluster and berry weight, respectively. Environmental components of interaction effects indicated that absolute value of number of cluster per plant was higher than number of berry per cluster and berry weight. This indicated higher sensitivity of number of cluster per plant in different environments.