اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید ذرت علوفه‌ای
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیمریم حاجی بابائی 1 , فرهاد عزیزی 2
1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران
2 - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، کرج، ایران
کلید واژه: عملکرد, ذرت, هیبرید, رژیم‌های آبیاری, شاخص‌های تحمل به خشکی,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد دانه و صفات موثر بر عملکرد چند هیبرید جدید ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1388 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری معمولی، تنش ملایم و تنش شدید و فاکتور فرعی نیز شامل 14 هیبرید ذرت بود. نتایج نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد ردیف دانه در بلال به رژیم‌های آبیاری واکنش نشان داده و اختلاف آنها در رژیم‌های مختلف آبیاری در سطح احتمال 1% معنی‌دار شد. اثر متقابل رژیم‌های آبیاری و هیبریدهای ذرت فقط در صفت طول بلال در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. هیبرید KSC700 دارای عملکرد دانه بالایی (12961 کیلوگرم در هکتار) بود که به عنوان برترین هیبرید شناسایی شد و هیبرید K47/2-2-1-2-2-1-1-1×K3544/1 دارای کمترین میزان عملکرد دانه بود که کاهش معنی‌دار عملکرد دانه در شرایط تنش کم‌آبی به علت کاهش تعداد کل دانه در بلال و وزن هزار دانه بود. با افزایش میزان تنش از تیمار آبیاری نرمال به تنش شدید عملکرد دانه به میزان 31% درصد کاهش یافت. با توجه به همبستگی صفات می‌توان نتیجه گرفت که صفات طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، وزن هزار دانه در تغییرات عملکرد دانه در شرایط کمبود رطوبت خاک می‌توانند تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشند. نتایج حاصل از بررسی همبستگی با توجه به شرایط نرمال و تنش ملایم شاخص‌های بهره‌وری متوسط، میانگین هندسی بهره‌وری و تحمل به تنش و با در نظر گرفتن شرایط نرمال و تنش شدید شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش را به عنوان بهترین شاخص‌ها برای تعیین ارقام متحمل به تنش کم‌آبی میان هیبریدهای مختلف ذرت معرفی نمود. هیبریدهای KSC700،KLM77029/8-1-2-3-2-3×MO17 و K47/2-2-1-4-1-1-1×MO17نیز توسط شاخص‌های مختلف به عنوان متحمل‌ترین هیبریدها به تنش کم‌آبی شناسایی گردیدند.
In order to study the effect of drought stress on grain yield and yield components on some forage corn hybrids, an experiment was conducted at the experimental field of Seed and Plant Improvement Institute of Karaj, in 2009. The experiment was carried out using split-plot in a randomized complete block design (RCBD) with three replications. Main plots consisted of three levels of irrigation regimes (irrigation after 70, 100 and 130 mm evaporation from evaporation pan class A) and sub-plots included 14 new corn hybrids. The results showed that different between hybrids were significant for 1000-kernel weight, number of kernel per row, number of kernel row per ear and ear length. No significance differences were observed between hybrids for kernel yield, total number of kernels per ear and ear diameter. Also, all of the traits except number of row per ear decreased under drought stress conditions. Interaction between irrigation regimes and hybrid were significant for ear length. Increasing in drought stress resulted in decreasing of kernel yield in 31%. Regarding to the correlation of traits can be concluded that the ear length, ear diameter, number of grain per row, number of row per ear, grain weight, grain yield could have a significant impact in with changing in soil moisture deficiency. In addition to significant correlation under normal and mild drought stress conditions MP, GMP, STI were determined as the best indices. Under normal and drought stress TOL and SSI were the best indices for introduce drought tolerant maize hybrids. Hybrids KSC700, KLM77029/8-1-2-3-2-3×MO17 and K47/2-2-1-4-1-1-1×MO17 also identified as tolerant hybrids under drought stress conditions.