بررسی اثرات تراکم بوته و کاربرد روی بر برخی ویژگی های زراعی 6 رقم کلزای پاییزه

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

محمد آقامحمدرضا ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
فرزاد پاک نژاد ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
امیر حسین شیرانی راد ³ (استاد هیأت علمی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران)
محمد رضا اردکانی ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
علی کاشانی ⁵ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/10/13 تاریخ پذیرش : 1398/05/07 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: عملکرد دانه, عملکرد روغن, اجزای عملکرد, ارقام کلزا,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی واکنش ارقام منتخب پاییزه کلزا به تراکم بوته و کاربرد روی، ‌آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1394-1393 و 1395-1394) در موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش عامل تراکم بوته در سه سطح شامل: 60،40 و 80 بوته در متر مربع و عامل روی شامل: محلول پاشی با آب خالص (شاهد) و محلول پاشی سولفات روی با غلظت 3 در هزار در مرحله خورجین دهی به صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و شش رقم کلزا شامل: GKH3705، GKH2624، GKH0224، GK-Gabriella ، Neptune و Elvisدرکرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج مقایسه میانگین اثر ساده محلول پاشی روی نشان داد که کاربرد روی سبب افزایش معنی دار عملکرد روغن به میزان 8/5 درصد شده است و همچنین با در نظر گرفتن هزینه های محلول پاشی و بهاء هر کیلوگرم کلزا، می توان گفت کاربرد روی باعث افزایش بهره وری اقتصادی به میزان 000/545/29 ریال در هکتار شده است. در این بررسی رقم جدید GK-Gabriella در تراکم 40 بوته در متر مربع ودر شرایط کاربرد روی با میانگین 6221 و 66/2629 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه را به ترتیب به خود اختصاص داده است. نتایج حاصل از اندازه گیری ویژگی های کمی و کیفی ارقام مورد مطالعه نشان داد که در تراکم بوته کمتر و در شرایط کاربرد روی می توان عملکرد دانه و روغن را بهبود بخشید.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate the reactions of advanced winter canola cultivars to the plant density with zinc application, In order to evaluate the reactions of advanced winter canola cultivars to the plant density with zinc application, an experiment was done within a factorial split-plot arrangement based on RCBD with 3 replications during two years (2015-2016 and 2016-2017) in the seed and plant improvement institute, Karaj, Iran. The experiment factors were plant density including 40, 60 and 80 plants/m2, zinc application including non-application and application zinc sulphat at concentration 0.3% in silique stage were considered main plots and six canola cultivars as subplots consisted of GKH3705، GKH2624، GKH0224، GK-Gabriella ، Neptune and Elvis. The results showed that the simple effect of zinc application increased of oil yield by 5.8% and also, considering the charge of zinc foliar application and rate of oil rapeseed can be said zinc application has increased the economic productivity by 29/545/000 Rials per hectare. In this research, GK-Gabriella cultivar in the 40 plants/m2 and zinc application condition with an average of 6221 and 2629/66 kg/ha, had the highest seed and oil yield respectively. The results of quantitative and qualitative traits of the cultivars in this study showed that the fewer plant density and in the application conditions, the desired seed and oil yield could be achieved.

منابع و مأخذ:

برادران، ر، مجیدی هروان، ا، درویش، ف و عزیزی، م.1385. بررسی روابط همبستگی و تجزیه ضرایب مسیر مابین عملکرد و اجزای عملکرد در کلزا (Brassica napus L.). علوم کشاورزی، سال 12، شماره 4، صفحه 819-811.

حسیبی، پیمان. 1386. بررسی فیزیولوژیکی اثر تنش سرما در مرحله گیاهچه ای ژنوتیپ های مختلف برنج. رساله دکتری تخصصی. دانشگاه شهید چمران اهواز. صفحه145.

عرب اول، م.، کامبوزیا، ج.، رضائی، ع. و ابراهیمی، م.ع. 1379. بررسی اثر تاریخ کاشت روی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد چند رقم کلزا در منطقه خوزستان. خلاصه مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه مازندران، بابلسر. صفحه 153.

عزیزی، م.، ا. سلطانی و ش. خوری خراسانی. 1385.کلزا، فیزیولوژی، زراعت، به نژادی و تکنولوژی زیستی (ترجمه). تالیف. دی کیمبر و مک گرگور. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، صفحه 230.

فانی اخلاق، ا، دانشیان، ج،1395. تأثیر کاربرد روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزای پاییزه در گیلان.مجله یافته های نوین کشاورزی،سال10، شماره3 صفحه 191-179.

ﻗﺎﺿﻴﺎن ﺗﻔﺮﻳﺸﻲ، ش. 1383. ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ و روی ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد، اﺟـﺰای ﻋﻤﻠﻜـﺮد وﻛﻴﻔﻴﺖ داﻧﻪ ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻛﻠـﺰا ﭘﺎﻳـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲارﺷﺪ از داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺎزﻧﺪران . شماره1، صفحه 857.

محبوبی، م.، یوسف ناصری، م.، صلاحی،م ومصنعی،ه.،1396. تأثیر سطوح مختلف گوگرد و روی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا رقم RGS در منطقه گنبد. مجله پژوهش های به زراعی، سال نهم،شماره 1، 38-19.

ﻣﺮﺷﺪی، آ.و ح.ﻧﻘﻴﺒﻲ.1383. ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺳـﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﻲ ﻣﺲ و روی ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺧﻮاص ﻛﻴﻔﻲ داﻧﻪ ﻛﻠﺰا . ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﻛﺸـﺎورزی و ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ، سال 11، شماره3: 15-22.

ﻣﻠﻜــﻮﺗﻲ، .ج .م و.م. تهرانی.1378. ﻧﻘــﺶرﻳــﺰ ﻣﻐﺬی ﻫﺎ در اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸــﺎورزی. ﭼــﺎپ ﺳــﻮم، اﻧﺘﺸــﺎرات داﻧﺸــﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴــﺖ ﻣﺪرس. شماره 89 ﺻﻔﺤﻪ398.

Alloway B.J. 2008. Zinc in soils and crop nutrition. Second edition. Published by IZA and IFA, Brussels, Belgium and Paris, France. 139 p.

Angadi, H. W. C., McConkey, B. G. and K. Gan. 2003. Yield adjustment by canola Grown at different plant population under semiarid conditions. J. Agro. Crop Science. 43: 1358-1366.

Anonymous. 2016. Iran Metrological Organization, Karaj station. Average temperature and precipitation data during 2014-2016 growing season.

 Araus, J. L., Slafer, G. A., Royo, C. and Serret, M. D. 2008. Breeding for yield potential and stress. Adaptation in cereals. Critical Reviews in Plant Sciences 27:377–412.

 Arnon, A. N. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23:112-121.

Baybordy A, Mamedov G. 2010. Evaluation of Application methods efficiency of zinc and iron for canola (Brassica napus L.). Not. Science Biology, 2(1):94-103.

 Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic biofortification. Plant and Soil. 302(1-2):1-17.

 Danesh-Shahraki, A., Kashani, A., Mesgarbashi, M., Nabipour, M., and Koohi-Dehkordi, M. 2008. The effect of plant densities and time of nitrogen application on some agronomic characteristic of rapeseed. Pajouhesh and Sazandegi 79: 10-17. (In Persian with English Summary).

Eilkaee, M., Emam, Y. 2003. The effect of plant density on yield and yield components of two winter rapeseed cultivar (Brassica napus L.). Iranian Agricultural Science. 34(3), 509-515. )In Persian with English Summary(.

 Grant, C.A., g. w. Clayton, and A.M. Johnston. 2003. Sulphur fertilizer and tillage effects on canola seed quality in the Black soil zone of western Canada. Canadian Journal of Plant Science 83:745-758.

Grant, G. A., and Baily. L.D. 1998. Fertility management in canola. Production. Canadian Joplin Science. 73:651-870.

Hassan, M. J., Zhang, G., WU, F., Wei, K., and Chen, Z. (2005) Zinc alleviates growth inhibition and oxidative stress caused by cadmium in rice. Journal of Plant Nutrition Soil Science 168: 255-261.

 Javanmard, H., Shirani Rad, A., Bani Taba, A. and Naderi Darbaghshahi, M. 2009. Effect of planting pattern on yield and yield components of spring rapeseed in Esfahan. Proceedings of 10th Crop Science Congress of Iran. Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran.

Khajehpour, M. 2012. Industrial Plants Edit 5^th 564 pp Jahad-e-Daneshgahi industrial unit of Isfahan. Isfahan, Iran.

Khan, M.A., Fuller, M.P., and Baluch, F.S. 2008. Effect of Soil Applied Zinc Sulphate on Wheat (Triticum aestivum L.) Grown on a Calcareous Soil in Pakistan. Cereal Res. Communications., 36: 4. 571–582.

Leach, J.E., H.J. Stevenson, A.J. Rainbow and L.A.Mullen.1999. Effects of high plant populations on the growth and yield of winter oilseed rape (Brassica napus L.). International Journal of agriculture sciences. 132(2):173-180.

Malakouti, M. J. and Tehrani, M. M. 2001. Effects of Micronutrients on Yield and Quality of Agricultural Products 'Micro Nutrients with Macro Effects'. Second edn. Tarbiat Modares Univ.Press, 299-308.

Martin, R.J., and Deo, B. 2000. Effect of plant population on Calendula officinalis flower production. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 28(1): 37-44.

 Moeinian, M.R., Zargari, K., and Hassanpour, J. 2011. Effect of boron foliar spraying application on quality characteristics and growth parameters of wheat grain under drought stress. American-Eurasian J. Agri. Enviro. Sci., 10 (4): 593-599.

Niaounakis, M. and Halvadakis, C.P. 2006. Olive processing waste management: Literature review and patent survey pergamon press oxford, 10 (4):95-100.

Ozoni Davaji, A.2006. Effects of plant density and planting pattern on yield, yield components and growth indices of apetalous flowers and petalled rapeseed (Brassica napus L.). M. Sc. Thesis. Faculty of agriculture college, Guilan University. Iran. 133 p.

Rahman, I., Ahmad, H., Sirajuddin, I., Ahmad, I., Abbasi, F.M., Islam, M., Ghafoor, S., 2009. Evaluation of rapeseed genotypes for yield and oil quality under rainfed conditions of district Mansehra. African Journal of Biotechnology. 8 (24), 6844-6849.

Shahraki, M. 2011. Technical Instruction of Rapeseed Cultivation in Sistan and Balouchestan Province. Agriculture Department of Sistan and Balouchestan Province. Zahedan, Iran 57 pp. (In Persian)

Siavashi, K., R. Soleimani and M. J. Malakouti. 2004. Effect of zinc sulfate application times and methods on grain yield and protein content of chickpea in rainfed conditions. Iran. J. Soil Water. 18(1): 42-49. (In Persian with English summary).

Vetaas, O.R. and Gerytnes, J.A. 2002. Distribution of vascular plant species richness and endemic richness along the Himalayan elevation gradient in Nepal. Global Ecology and Biogeography, 11:291-301.

Wang, N and J. K. Duan. 2006. Effects of variety and crude protein content on nutrients and anti-nutrients in lentil. Food chemistry, 95: 493-502.

Xiao, X., Xu, X. and Yang, F. 2008. Adaptive responses to progressive drought stress in two Populus cathayana populations. Silva Fennica. 42: 705–719.

Yaghoubi, S., and Aghaalikhani, M. 2011. Effect of control durations and weeds natural population interference on yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.). Iranian Journal of Field Crops Research 9(4): 659-669. (In Persian with English Summary).

Zabarjadi, A.R., and Ghobadi, M. 2009. Response of yield and yield components of canola cultivars to different seeding rates in dryland conditions of Kermanshah province. Journal of Plant Production and Technology 9(1): 45-53. (In Persian with English Summary).

Zare, M., Zadehbagheri, M., and Azarpanah, A. 2013. Influence of potassium and boron on some traits in wheat (Triticum aestivum cv. Darab 2). Int. J. Biotechnol., 2: 141-153.