بررسی برخی ویژگی های رشدی جو و شنبلیه در کشت مخلوط تحت تاثیر کود نیتروژن در مرحله سنبله جو

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

شهناز طریفی ¹ , اسفندیار فاتح ² , امیر آینه بند ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1397/02/21 تاریخ پذیرش : 1397/10/06 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: ماده خشک, سرعت رشد محصول, شاخص رقابتی, مخلوط, لگوم غله,

چکیده مقاله :

به منظور مطالعه ی پتانسیل تولید و توان رقابتی گیاهان جو و شنبلیله در الگوی کشت مخلوط دانه ای و علوفه ای، تحت تأثیر الگوهای مختلف کاشت و نسبت های مختلف کودی و تراکمی گیاهان جوو شنبلیله، آزمایشی در زمستان 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. فاکتور اول کود نیتروژن در دو سطح (صفر و 40 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور دوم الگوهای مختلف کشت مخلوط در هشت سطح ( تک کشتی جو، تک کشتی شنبلیله، نسبت های جایگزینی دو : یک شنبلیله- جو، دو : دو، سه : یک، ،یک : سه، افزایشی 20% افزایش تراکم شنبلیله به جو و کشت مخلوط درهم ) بود. نتایج نشان داد در مرحله گل دهی جو، بیش‌ترین میزان وزن خشک کل مربوط به تیمار سه (جو) : یک (شنبلیله) با سطح کودی 40 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با تولید (84/1345 گرم در مترمربع) و کم‌ترین میزان وزن خشک مخلوط مربوط به تیمار کشت خالص شنبلیله بدون کود نیتروژن (شاهد) با تولید (6/482 گرم در مترمربع) می‌باشد. همچنین مشخص که تمامی نسبت‌های کشت مخلوط میزان ماده خشک بیش‌تری نسبت به کشت خالص تولید کرده بودند. که این نشان‌دهنده‌ی برتری کشت مخلوط نسبت به تک‌کشتی است. نسبت برابری زمین در تیمار سه (جو) : یک (شنبلیله) بیش‌تر از تیمارهای دیگر بود ( 5/1LER=) که نشان می‌دهد 50% درصد سطح زمین بیش‌تری برای سیستم کشت خالص نیاز است تا بتواند محصولی برابر با محصول سیستم مخلوط مذکور تولید نماید

چکیده انگلیسی:

In order to study the competition ability and production potential of barley (Hordeum vulgare) and fenugreek (Trigonella foenum- graecum) intercropping under nitrogen fertilizer in barley flowering stage a field experiment was conducted in experimental farm of Agricultural Faculty of Shahid Chamran University of Ahvaz at 2015-2016 growing season. Experimental design was randomized complete block as a factorial arrangement with three replications. The first factor was 8 planting patterns includes barley sole cropping, fenugreek sole cropping, fenugreek-barley intercropping ratios includes 2:1, 2:2, 3:1, 1:3, as replacement series, 100% barley+20% fenugreek as additive series and mixed intercropping. The second factor was two nitrogen fertilizer application includes control (no nitrogen fertilizer) and 40 kg/ha nitrogen fertilizer. The results of showed the highest total dry matter at barley flowering stage (1345.1 gr/m2) was obtained at 3:1 barley-fenugreek intercropping and the lowest one (482.6 gr/m2) was recorded at fenugreek sole cropping without nitrogen fertilizer. Also the results revealed that all intercropping treatments had the highest dry matter than sole cropping that it showed the intercropping had superiority than sole cropping. The highest Land Equivalent Ratio (LER=1.5) was obtained at 3:1 barley-fenugreek intercropping. So that it is concluded that at barley flowering stage the best treatment was 3:1barley-fenugreek intercropping with 40 kg/ha nitrogen fertilizer.

منابع و مأخذ:

احمدی، ا.، دباغ محمدی نسب، ع.، زهتاب سلماسی، س.، امینی، ر.، جان محمدی، ح. و نامی، ف. 1390. بررسی وضعیت نور درکشت خالص و مخلوط جو و ماشک گل خوشه‌ای و ارتباط آن با عملکرد علوفه، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 20 (2): 54-63.

اصغری میدانی، ج. و غفاری، ع. 1382. مقایسه عملکردهای کمی و کیفی ماشک و جو درکشت های خالص و مخلوط آن‌ها در شرایط دیم. چکیده مقالات اولین همایش ملی گیاهان علوفه‌ای کشور. انتشار دفتر خدمات فنّاوری آموزشی – نشر آموزش کشاورزی. 19ص.

آینه بند، ا. 1393. اکولوژی بوم نظام‌های کشاورزی. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. ص 291.

اسکندری، ا. و قنبری، ا. 1390. ارزیابی میزان رقابت و مکملی اجزای کشت مخلوط ذرت و لوبیا چشم‌بلبلی در مصرف عناصر غذایی. دانش کشاورزی و تولید پایدار. 21(2): 67-75.

پور امیر، ف.، کوچکی، ع.، محلاتی، م.، و قربانی، ر. 1389. ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد درکشت مخلوط کنجد و نخود در سری‌های جایگزینی. مجله علوم زراعی. 8 (2): 757-767.

جوانمرد، ع.، 1388. ارزیابی کمی و کیفی علوفه درکشت مخلوط ذرت با چند لگوم درکشت دوگانه. پایان‌نامه دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.

دارایی مفرد، ع،. 1386. ارزیابی کشت مخلوط و تک‌کشتی جو و ماشک در شرایط تداخل و کنترل علف‌های هرز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه لرستان.

دورودیان، ح. ر.، و فاتح، ا.1391. بررسی الگوهای مختلف کشت مخلوط بادام زمینی و هیبرید های ذرت در منطقه آستانه اشرفیه. مجله تولیدات گیاهی. 35 (3): 69-80.

صفری قلعه، س. 1389. ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط ذرت و سویا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.33-37.

محسن‌آبادی،.ر.، جهان ساز، م.ر.، چائی چی، م.ر.، و رحیمیان مشهدی، ح. 1387. ارزیابی کشت مخلوط جو-ماشک تحت تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن. مجله علوم زراعی. 10: 23-31.

مظاهری، د. 1377. زراعت مخلوط. انتشارات دانشگاه تهران، 262ص.

مظاهری، د. 1373. کشت مخلوط به‌عنوان یک‌راه افزایشی و پایداری محصول. مجموعه مقالات کلیدی سومین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تبریز، 12-17 شهریورماه. ص 238-248.

نخزری مقدم، ع.، چائی چی، م.، مظاهری، د.، رحیمیان مشهدی، ح.، مجنون حسینی، ن.، و نوری نیا، ع. 1388. اثر کشت مخلوط ذرت و ماش سبز بر عملکرد و نسبت برابری زمین و برخی ویژگی‌های کیفی علوفه. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. 9(4): 151-159.

نریمانی، ف. مامقانی، ر. حسیبی، پ. 1392. بررسی روند تغییرات عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک درکشت مخلوط جو و ماشک برگ‌پهن در شرایط آب و هوایی اهواز. مجله نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی). 98: 89-97.

Gill, S., Abid, M., and Azam, F. 2009. Mixed cropping effects on growth of wheat (Triticum aestivum L.) and chickpea (Cicer arietinum L.). Pakistan Journal of Botany 41: 1029-1036.

Kurdali, F., N. E. Sharabi and A. Arsalan. 1996. Rain fed vetch- barley mixed cropping in the Syrian semi- arid conditions. Agronomy Research. 7(1): 21-32.

Lithourgidis, A.S., Dahima, K.V. Vasilakoglou I.B. and Yiakoulaki. M.D. 2007. Mixtures of cereals and common vetch for forage production and their competition with weed. In: Proceeding of 10 Conference genetics and Plant Breeding Society of Greece. Athens.

Stout, W.L., Weaver, S.R. and Elwinger, G.F. 1997. Effects of early season nitrogen on grasss-clover swards in the northeastern USA. Agronomy Journal. 93: 1000-1008.

Yilmaz S, Atak M and Erayman M, 2008. Identification of advantages of maize-legume intercropping over solitary cropping through competition indices in the east Mediterranean region. Turkish Journal of Agriculture & Forestry, 32: 111-119.