تعامل زبان و معنا در سوانح احمد غزالی بر پایه نظریه ارتباطی یاکوبسن

محورهای موضوعی : اسطوره

تورج عقدایی ¹ , فاطمه بیدا خویدی ²

1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
2 - - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

تاریخ دریافت : 1393/11/24 تاریخ پذیرش : 1394/03/18 تاریخ انتشار : 1394/05/01

کلید واژه: عرفان, زبان, غزالی, ارتباط,

چکیده مقاله :

زبان تنها ابزار انسان برای بیان دقیق جهان تجربی او است. هر کس جهان را به گونه‌ای خاص در‌می‌یابد و آن را با زبانی ویژه گزارش می‌کند. با توجه به این اصل می‌پنداریم که زبان در سوانح، بیانگر تجربیات منحصر به فرد احمد غزالی است. در این مقاله برای تعیین دقیق جایگاه پیام زیباشناختی متن سوانح، آن را با توجه به نظریه ارتباط یاکوبسن بررسی و تحلیل می‌کنیم تا نشان دهیم زبان در این کتاب، اگرچه برای ایجاد ارتباط به کار رفته است، در آن معنا و دریافت آن به تأخیر می‌افتد. از آن روی که ابزارهای زیبایی‌شناختی زبان، در به تأخیر انداختن معنا و دریافت آن مؤثرند، در بررسی نقش ادبی متن به برجسته‌ترین ابزارهای تبدیل زبان به ادبیات، نظیر حکایت، تمثیل، تشبیه، استعاره و تشخیص به اختصار اشارت رفته است.

چکیده انگلیسی:

Language is the only means of depicting the sense world. Everyone understands the world in his/her own way and describes it with a special language. In the same fashion, the language used in Sawāneh, written by Ahmad Ghazālī, expresses the unique experiences of him. Based on the Jakobson's communication theory, the present article tries to consider the aesthetic message of Sawāneh, and show that despite using language as a means for communication, the meaning expressed in the language and the understanding of it are delayed in the text. The meaning and understanding are delayed because the writer tries to employ aesthetic means of language. At the same time, for considering the literal content of the text we refer to anecdote, allegory, simile, personification and metaphor as the most important means used to change language to literature.

منابع و مأخذ:

 

استیس، و.ت. 1361. عرفان و فلسفه. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. چاپ دوم. تهران: سروش.

پین، مایکل (ویراستار). 1382. فرهنگ اندیشه‌های انتقادی. ترجمه پیام یزدان جو. چاپ اول. تهران: مرکز.

چناری، امیر. 1377. متناقض‌نمایی در شعر فارسی. چاپ اول. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

حق‌شناس، علی محمد. 1382. زبان و ادبیات فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته. چاپ اول. تهران: آگاه.

دومن، پل. 1383. «تمثیل و نماد»، مترجم میترا رکنی. فصلنامه ارغنون. ش 2.

دیچز، دیوید. 1366. شیوه‌های نقد ادبی. مترجمان محمدتقی صدقیانی و دکتر غلامحسین یوسفی. چاپ اول. تهران: علمی و فرهنگی.

شایگان، داریوش. 1371. هانری کربن. چاپ اول. تهران: آگه.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1392. زبان شعر در نثر صوفیه. چاپ اول. تهران: سخن.

صفوی، کوروش.1380. از زبان‌شناسی به ادبیات. ج1. چاپ دوم. تهران: سوره مهر.

عطار، فریدالدین. 1383. منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیفات محمد رضا شفیعی کدکنی. چاپ اول. تهران: سخن.

عقدایی، تورج. 1381. نقش خیال. چاپ اول. زنجان. نیکان کتاب.

غزالی، احمد. 1359، سوانح. تصحیح نصرالله پورجوادی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

فولادی، علی‌رضا، 1389. زبان عرفان. چاپ دوم. قم: نشر فراگفت.

کالر، جاناتان، 1382. نظریه‌ ادبی. مترجم فرزانه ظاهری. چاپ اول. تهران: مرکز.

معین، محمد. 1360. فرهنگ فارسی. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.

مقدادی، بهرام. 1378. فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. چاپ اول. تهران: فکر روز.

مکاریک، ایرناریما. 1384. دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر. مترجمان مهران مهاجر و محمد نبوی. چاپ اول. تهران: آگاه.

مولوی، جلال‌الدین محمد. 1386. مثنوی. چاپ شانزدهم. تهران: امیرکبیر.

موحد، محمدعلی. 1369. شمس تبریزی. چاپ سوم. تهران: طرح نو.

میر صادقی (ذوالقدر)، میمنت. 1376. واژه‌نامه هنر شاعری. چاپ دوم. تهران: کتاب مهناز.

وبستر، راجرز. 1382. پیش‌درآمدی بر مطالعه‌ نظریه‌ ادبی. مترجم الهه دهنوی. چاپ اول. تهران: روزگار.

هاوکس، ترنس. 1377. استعاره. مترجم فرزانه طاهری. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.

 

References Aghdā’i, Touraj. (2002/1381SH). Naghsh-e khiyāl. 1st ed. Zanjān: NIkān Ketāb. Āshouri, Dāryoush. (1998/1377SH). Zabān va andisheh. 2nd ed. Tehran: Markaz. Chenāri, Amir. (1998/1377SH). Motanāghez nemā’I dar she’r-e Fārsi. 1st ed. Tehran: Nashr o Pazhouhesh-e Farzān-e Rouz. Culler, Janathan D. (2003/1382SH). Nazariyeh adabi (Literary Theory, A very short Introduction). Tr. by Farzāneh Tāheri. 1st ed. Tehran: Markaz. Daiches, David. (1987/1366SH). Shiveh-hā-ye naghd-e adabi (critical approaches to literature). Tr. by Mohammad Taghi Sedghiyāni and Dr. Gholām Hossein Yousefi. 1st ed. Tehran: 'Elmi o Farhangi. Doman, Paul. (2003/1382SH). Tamsil va namād (allegory and symbolism). Tr. by Mitrā Rokni. Arghanoun Quarterly Journal. No. 2. Foulādi, ’Ali Rezā. (2010/1389SH). Zabān-e ’Erfān. 2nd ed. Qom: Farā-goft. Ghazzāli, Ahmad. (1980/1359SH). Savāneh. Ed. by Nasr-ollāh PourJavādi. Tehran: Bonyād-e farhang-e Iran. Haghshenās, ’Ali Mohammad. (2003/1382SH). Zabān va adabiyat-e Fārsi dar gozargāh-e sonnat va moderniteh. 1st ed. Tehran: Āgāh. Hawkes, Terence. (1998/1377SH). Este’āreh (metaphor). Tr. by Farzāneh Tāheri. Tehran: Markaz. Makaryk, Irena Rima. (2005/1384SH). Dāneshnāmeh-ye nazariye-hāye adabi mo’āser (Encyclopedia: approaches, scholars, terms). Tr. by Mehran Mohājer va Mohammad Nabavi. 1st ed. Tehran: Āgah. Meghdādi, Bahrām. (1999/1378SH). Farhang-e estelāhāt-e naghd-e adabi. 1st ed. Tehran: Fekr-e Rouz. Mir-sādeghi, Meimanat. (1997/1376SH). Vāzheh-nāmeh-ye honar-e shā’eri. 2nd ed. Tehran: Ketāb-e Mahnāz. Mo’in, Mohammad. (1981/1360SH). Farhang-e Fārsi. 4th ed. Tehran: Amirkabir. Movahhed, Mohammad ’Ali. (1980/1379SH). Shams-e Tabrizi. 3rd ed. Tehran: Tarh-e Now. Mowlavi, Djālaloddin Mohammad. (2007/1386SH). Masnavi. 16th ed. Tehran: Amirkabir. Payne, Michael. (2003/1382SH). Farhang-e andisheh enteghādi (A dictionary of cultural and critical theory). Tr. by Payām Yazdānjou. 1st ed. Tehran: Markaz. 212 Safavi, Kourosh. (2001/1380SH). Az zabān shenāsi be adabiyāt. Vol. 1. 2nd ed. Tehran: Pazhouheshgāh-e Farhang va Honar Eslāmi. Shafi’i Kadkani, Mohammad Rezā. (2013/1392SH). Zabān-e she’r dar nasr-e soufiyeh. 1st ed. Tehran: Sokhan. Shāyegān, Dryoush. (1992/1371SH). Henri Corbin. 1st ed. Tehran: Āgah. Stace, Walter Trance. (1982/1361SH). ’Erfān o falsafeh (Mysticism and Philosophy). Tr. by Bahā-oddin Khorramshāhi. 2nd ed. Tehran: Soroush. Webster, Roger. (2003/1382SH). Pish-darāmadi bar nazariyeh-ye adabi.. (Studying literary theary: an introduction). Tr. by Elāheh Dehnavi. 1st ed. Tehran: Rouzegār. ꞌAtār Neishābouri, Sheikh Farid-oddin. (2004/1383SH). Manteqotteir. Ed. by Mohammad Rezā Shafiꞌi Kadkani. Tehran: Sokhan.