تطبیق داستان نوجوان درخت و بچه مردم با اسطوره مدوسا بر اساس نظریه اضطراب اختگی

محورهای موضوعی : اسطوره

امیرحسین زنجانبر ¹ (کارشناسی‌ارشد، ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/07/18 تاریخ پذیرش : 1400/09/17 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: فروید, داستان نوجوان, روان‌اسطوره‌شناسی, مدوسا, عقدۀ اودیپ,

چکیده مقاله :

فروید اسطوره ها را نیز همچون رؤیاها وجه نمادین شدۀ آرزوهای جنسیِ سرکوب شده و نتیجۀ اضطراب اختگی می داند و در همین راستا، خوانشی روان اسطوره شناختی از کهن الگوی سر مدوسا ارائه می دهد. او آثار هنری مختلف را بر اساس نظریۀ اضطراب اختگی واکاوی می کند و معتقد است: داستانِ روان شناختی، همچون سایکوبیوگرافی (شرح حال بیمار روان رنجور)، قابل خوانش روانکاوانه است. از آنجا که داستان کوتاه بچّۀ مردم و درخت، در تعریف داستان روان شناختی صدق می کند؛ لذا خوانش روانکاوانۀ درون مایۀ این داستان با خوانش روانکاوانۀ اسطورۀ مدوسا، مقایسه شده است. هدف از مقایسۀ مذکور نشان دادن آن است که هم اسطوره ها و هم داستان های کودک و نوجوان معاصر، چیزی جز فرافکنی روان اسطوره های درونی انسان نیستند. مقالۀ حاضر در پی پاسخ گویی به چگونگی بازنمایی اضطراب اختگی در داستان مذکور و اسطورۀ مدوسا است. در همین راستا، پژوهش پیش رو با روش تحلیلی ـ توصیفی نخست داستان مذکور را رمزگشایی، سپس با بازتفسیری فرویدی، درون مایۀ آن داستان را با ویژگی های روان اسطوره ای مدوسا مقایسه می کند. نتیجۀ پژوهش نشان می دهد که تصویرِ دورۀ روانی ـ جنسیِ فالیک (به عنوان یکی از چهار پندار خیالیِ نخستین) در طول تاریخ، از اسطوره های برساختۀ انسان های بدوی تا داستان های معاصر کودک و نوجوان، همواره بازنمودی مستمر داشته است.

چکیده انگلیسی:

Freud believes that myths, like dreams, are the symbolic representations of repressed sexual desires and the result of castration anxiety, and on this basis, he offers psychological-mythological reading of the archetype of " Medusa's head". He explains the works of art based on the theory of castration anxiety, and believes that psychological stories, like psycho-biographies, can be analyzed from psychoanalytic point of view. In the present article, the short story of The Tree and The Child of the People, by Abdolmajid Najafi, a psychological story, has been compared with the myth of Medusa, and a psychoanalytic reading of these two texts has been made. The purpose of this comparison is to show that both the myths and the contemporary child and adolescent stories are projections of human inner psyche. The article seeks to answer how castration anxiety is represented in the story of The Tree and The Child of the People and the myth of Medusa. The research, at first by using analytical-descriptive method, decodes the story, and then compares its theme with the psychological characteristics of Medusa from Freudian point of view. The results show that the theme of phallic stage, as one of the stages of psychosexual development, has always been present throughout history, from the myths made by primitive humans to the contemporary stories of children and adolescents.

منابع و مأخذ:

اسنودن، روت. 1397. خودآموز فروید. ترجمۀ نورالدین رحمانیان. تهران: آشیان.

بیگدلو، غزاله.1391. مداد بنفش. تصویرگر: پگاه کاظمی. تهران: علمی و فرهنگی.

زنجانبر، امیرحسین. 1400. «خوانشی نشانه‌شناختی از پیرنگ داستان کودکانۀ مداد بنفش با رویکرد نوشتار زنانه». ادبیات پارسی معاصر. دوره11. ش1. صص 137- 160.

طاهری، صدرالدین. 1394. «باژگونی مفهوم یک نماد: بررسی کهن‌الگوی مار در ایران و سرزمین‌های همجوار». هنرهای زیبا هنرهای تجسمی. دوره20. ش3. 25- 34.

عوض‌پور، بهروز؛ محمدی خبازان، سینا و سهند. 1399. روان‌اسطوره­شناسی‌های هنری. تهران: سخن.

فروید، زیگموند. 1398. سه رساله دربارۀ نظریۀ جنسی. ترجمۀ ابراهیم ملک‌اسماعیلی. تهران: نگاه.

فروید، زیگموند. 1399. کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی. ترجمۀ حسین پاینده. تهران: مروارید.

فروید، زیگموند. 1400. نظریۀ روان‌کاوی. ترجمۀ حسین پاینده. تهران: مروارید.

کارور، ریموند. 1387. «آشغال‌جمع‌کن‌ها» در مجموعۀ پاکت‌ها و چند داستان دیگر. ترجمۀ مصطفی مستور. تهران: رسش. 59- 67.

کینودُز، ژان میشل. 1398. درآمدی بر زیگموند فروید. ترجمۀ مهرداد پارسا. تهران: شَوند.

نوئل، ژان بلمن. 1394. تحلیل روان‌کاوانۀ متون ادبی. ترجمۀ وحید نژادمحمد. تهران: افراز.

نجفی، عبدالمجید. 1399. «درخت و بچۀ مردم» از مجموعۀ سلامِ آقای همینگوی. تهران: سروش. صص 2- 7.

همیلتون، ادیت. 1376. سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمۀ عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.

English sources

Andersen, H. Ch. 2020. Storks. (J. Hershold; Trans.). Copenhagen: SAGA Egmond.

Bebina, M. & Jelena, A. G. 2017. "Female Power that Protects: Examples of the Aptropaic and Decortative Functions of the Medusa in Roman Visual Culture from the Territory of the Central Balkans". Starinar. (Issue. 67). Pp 167- 182.

https://doi.org/10.2298/STA1767167M

Cixous, H. 1976. The Laugh of the Medusa. Trans: Keith Cohen, and Paula Cohen. Signs: Journal of Women in Culture and Society. Vol. 1 (No. 4). Pp 875-893.

Dexter, M. R. 2010. "The Ferocious and the Erotic: Beautifule Medusa and the Neolithic and Snake". Journal of Feminist Studies in Reilgion. 26 (1). 25- 41. https://muse.jhu.edu/article/381897

Ekmekçi, Ç. 2019. Female body politics: “The Powerful Female Body” in mythological stories. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö5), 209-214. DOI: 10.29000/rumelide.606125

Freud, S. 1953- 1964. Complete Psychological Works. (Strachey, J. et al; Trans.). London: The Hogarth press and the Institute of Psychoanalysis. 24 vols.

Garber, M & Vickers, N. 2003. The Medusa Reader. NY: Routledge.

Grimal, P. 1996. The Dictionary of Classical Mythology. New Jersey: Wiley Blackwell.

Kerenyi, K. 1959.  The Heroes of the Greeks. London: Thames & Hudson.

Morford, M. P. O. & Lenardon, R. J. 2007. Classical Mythology. NY: Oxford University.

Ruthven, K. K. 2018. Myth. NY: Routledge.

Tāherī, S. 2016. The Inversion of a Symbol Concept. Honar-hā-ye Zībā Honar-hā-ye Tajassomī. 20 (3). Pp 25- 34.

Avazpour, Behrouz et al. (2020/1399SH). Ravān-ostūreh-šenāsī-hā-ye Honarī. Tehran: Sokhan.

Bigdeloo. Ghazale. (2013). Medād-e Banafš. Tehran: Elmi va Farhangi.

Carver, Raymond. 2008. "Āšqāl-ja′m-konhā" in Pākathā va Čand Dāstān-e Dīgar. Tr. by Mostafa Masour. Tehran: Rasesh. Pp. 59- 67.

Freud, Sigmund. (2019/1398SH). Se Resāle Darbāre-ye Nazarīye-ye Jensī (Three Essays on the Theory of Sexuality). Tr. Ebrahim Malek Esmaeili. Tehran: Negah.

_____________. (2020/1399SH). Kārbord-e Ravānkāvī dar Naqd-e Adabī. Tr. by Hossein Payandeh. Tehran: Morvarid.

_______________. (2021/1400). Nazarīye-ye Ravānkāvī. Tr. by Hossein Payandeh. Tehran: Morvarid.

Hamilton. E. (1997/1376SH). Seyrī dar Asātī-re Yān va Rom. Tr. by Abdolhossein Sharifian. Tehran: Asatir.

Najafi, Abdolhamid. (2020/1399SH). "Deraxt-o Bačče-ye Mardom". in Salāme Āqā-ye Hemingway. Tehran: Soroosh.

Noël, J. B. (2015/1394SH). Tahlīl-e Ravānkāvāne-ye Motūn-e Adabī (Psychanalyse et littérature). Tr. by Vahid Nezhad Mohhamad. Tehran: Afraz.

Quinodoz, J. M. (2017/1398SH). Darāmadī bar Sigmund Freud (Sigmund Freud an Introduction). Tr. by Mehrdad Parsa. Tehran: Shavand.

Snowden. R. (2018/1397SH). Xodāmūz-e Freud (Freud the Key Idies: Teach Yourself). Tr. by Nouroddin Rahmanian. Tehran: Ashian.

Taheri, Sadroddin. (2013/1394SH). “Bāžgūni-ye Mafhūm-e Yek Namād: Barresi-ye Kohan-olgū-ye Mār dar Īrān va Sarzamīnhā-ye Hamjavar”. Honarhā-ye Zībā Honarhā-ye Tajassomī. Year 20. No. 3. Pp. 25-34.

Zanjanabar, Amir Hossein. (2021/1400SH). “Xānešī Neānešenāxtī az Peyrang-e Dāstān-e Kūdakāne-ye Medad-e Banafš ba Rūykard-e Neveštār-e Zanāne”. Contemporary Persian Literature.Year 11. No. 1. Pp. 137- 160.