بررسی اثرات فرهنگی اجتماعی توسعه ورزش در ایران با تأکید بر ورزش فوتبال

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

مجتبی باقری ¹ (دانشجوی دکتری جامعه شناسی ورزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
بهرام قدیمی ² (عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1396/08/27 تاریخ پذیرش : 1396/08/27 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: اجتماعی شدن, اوقات فراغت, خشونت, فوتبال, هویت,

چکیده مقاله :

این مقاله به ارتباط ورزش فوتبال با برخی پدیده های فرهنگی و مسائل اجتماعی در جامعۀ ایرانی می‌پردازد. هدف محقق، ارزیابی نقش، کارکرد و جایگاه این ورزش در جامعۀ مذکور است. از نظر روش شناختی، این بررسی مبتنی بر تحلیل نظری فواید ضروری ورزش فوتبال در جامعۀ ایرانی است. بدین سان دو روش کتابخانه ای و اسنادی راهگشای جمع آوری داده های تحقیق حاضر گشته اند. نتیجه آنکه جذب اقوام در جامعۀ ملی به واسطه ورزش فوتبال و شرکت دادن بانوان در حوزه های عمومی جامعه از کارکردهای هویت ساز آن است. این ورزش، محلی برای تجلی و ظهور رفتارها و خشونت هایی است که به‌طور معمول مجاز شمرده نمی‌شوند. فوتبال، ارزان، ساده، مهیج و تفریحی مفرح نزد مردم است. از این منظر، کارکردی آموزشی برای یاد دادن قواعد زندگی اجتماعی و شیوه های سازگاری با جامعه و مرزبندی های مرسوم یافته است.

چکیده انگلیسی:

This article deals with the relationship of the sport of soccer with other cultural phenomena and social problems in Iran society. The aim of the researcher is evaluating the role, function and place of soccer sport in the society of Iran. From the methodological point of view, the present research is based on the theoretical analysis of the necessary benefits of the sport of soccer within the Iranian society.  In this way, the two Libraries and document methods have been helpful in gathering data for the present research. The result is that the attraction of the tribes into the national society by soccer and the involvement of the women in the general fields of the society are among the functions of it which give identity. The sport is the place for the emergence and the appearance of behaviors and violence which are not normally allowed. Soccer is inexpensive, simple, exciting and exhilarating for people. From this perspective, soccer has an educational function for teaching the rules of the social life, the ways of adaptation in the society and the traditional boundaries.

منابع و مأخذ:

1. آزاد ارمکی، تقی (1381)، فوتبال: پارادوکس نوسازی، نامه علوم اجتماعی، ش 19، صص 18- 5.


2. آزاد ارمکی، تقی (1388) نظریه­های جامعه­شناسی، تهران: انتشارات سروش.


3. اباذری، یوسفعلی (1381)، نوربرت الیاس و فرآیند متمدن شدن، نامه علوم اجتماعی ش 19، صص 25- 19.


4. افسرکشمیری، بیژن(1381) نگاهی به خشونت فوتبال، نامه علوم اجتماعی، ش 19، صص 35- 27.


5. بلانچارد، کندال(1387) مردم­شناسی ورزش، ترجمۀ علیرضا حسن­زاده و حمیدرضا قربانی، تهران: نشر افکار.


6. باقری، مجتبی(1388) کارکردهای اجتماعی- فرهنگی ورزش فوتبال، پایان­نامه کارشناسی ارشد، گروه مردم­شناسی ، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.


7. ببی، ارل (1385)، روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه: رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت.


8. پارسا مهر، مهربان (1388)، جامعه­شناسی ورزش، یزد: انتشارات دانشگاه یزد.


9. تنهایی، ابوالحسن، و نکهت جواد (1391)، شیوۀ پایان­نامه­نویسی، نشر بهمن برنا.


10. جلالی فراهانی، مجید (1378)، دانستنی­های فوتبال، تهران: مؤسسه­ کتاب همراه.


11. خانیکی، هادی (1386)، هویت و گفتمان­های هویتی در ایران، مجموعه مقالات هویت در ایران، صص 21-3، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.


12. خدایی، ابراهیم(1391) هویت فرهنگی محلی، ملی و جهانی و ورزش فوتبال (مطالعه تطبیقی باشگاه­های پرسپولیس تهران و گهر درود لرستان) پایان­نامه کارشناسی ارشد، گروه مردم­شناسی ، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.


13. داوری اردکانی، رضا(1388) جهان ما چه نیازی به فوتبال دارد؟، نشریۀ فلسفه، شمارۀ 41، صص 8- 4.


14. دوران، بهزاد (1387)، هویت  اجتماعی: رویکردها و نظریه­ها، ‌تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.


15. دورتیه، ژان­ فرانسوا (1384) علوم انسانی گسترۀ شناخت­ها، ترجمه: مرتضی کتبی و همکاران، تهران: نشر نی.


16. رحمتی، محمد مهدی (1388)، جامعه­شناسی خشونت ورزشی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.


17. رفعت جاه، مریم (1387)، تأملی درهویت زن ایرانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


18. روح­الامینی، محمود (1385)، در گسترۀ فرهنگ، تهران: انتشارات اطلاعات.


19. ریتزر، جورج (1384) نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.


20. ریویر، کلود (1385) درآمدی بر انسان‌شناسی، ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.


21. ساریخانی، ناهید، بخشی، فریده و طاهری، مرضیه(1392) جامعه­شناسی ورزش زنان، تهران: انتشارات آوای ظهور.


22. شجیع، رضا(1394) رویکردها و نظریه­های نوین در جامعه­شناسی فوتبال، شرکت نشر نقد افکار.


23. شهابی، هوشنگ (1377) مروری بر تاریخ اجتماعی و سیاسی فوتبال در ایران، ایران نامه، سال هفدهم، ش 1، صص 113- 89.


24. صدر، حمیدرضا (1379)، روزی روزگاری فوتبال، تهران: نشر: آویژه.


25. عبداللهیان، حمید (1381)، فوتبال و کشف علائم تغییرات فرهنگی، نامه علوم اجتماعی، ش 19، صص 104-93.


26. عسکری­خانقاه، اصغر و حسن­زاده، علیرضا (1381)، فوتبال و فردیت فرهنگ­ها، نامه علوم اجتماعی، ش 19، صص 123- 105.


27. فاضلی، نعمت­اله (1386)،  بازنمایی فوتبال یا واقعیت؟، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 6، صص 109 -81.


28. فاضلی، نعمت­الله(1391) ورزش و سیاست هویت، پژوهش­نامۀ علوم سیاسی، سال هفتم، شمارۀ 2، صص 174- 151.


29. فکوهی، ناصر (1386) تاریخ اندیشه و نظریه­های انسان‌شناسی، تهران: نشر: نی.


30. فکوهی، ناصر (1389) فوتبال، ارتباطات، جهان­گرایی، ماهنامه آیین، ش 30 و 31، صص 32- 29  .


31. کرایب، یان (1389)، نظریه­های اجتماعی مدرن از پارسنز تا هابرماس، ترجمه: عباس مخبر، تهران: آگه


32. کمالی، افسانه(1389) بازگشت زنان به عرصه، ماهنامه آیین، ش 30 و 31، صص 46- 44 .


33. کوپر، سایمون (1389)، فوتبال علیه دشمن، ترجمه‌: عادل فردوسی پور، تهران: نشر چشمه.


34. گیدنز، آنتونی (1383)، جامعه­شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نشر: نی.


35. مالینوفسکی، برونیسلاو (1384)، نظریه­ای علمی درباره فرهنگ، ترجمه: عبدالحمید زرین قلم، تهران: نشر گام نو.


36. محسنی تبریزی، علیرضا (1383)، وندالیسم، تهران: انتشارات آن.


37. محسنی تبریزی، علیرضا (1381)، سیری در مفاهیم و نظریه­های خشونت، نامه علوم اجتماعی، ش 19، صص 153- 125.


38. مصفا، نسرین (1386)، هویت زن ایرانی، مجموعه مقالات هویت در ایران، صص 220-213، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.


39. نقیب­زاده، احمد (1386)، هویت ملی و عوامل بحران آن در ایران، مجموعه مقالات  هویت در ایران، صص 343-333، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.


40. هاشمی، سید ضیاء و جوادی یگانه، محمدرضا (1386)، فوتبال و هویت ملی، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم شماره 2، صص124- 107، تهران: مؤسسه مطالعات ملی.


41. هومن، حیدرعلی(1391) راهنمای عملی پژوهش کیفی، انتشارات سمت.


42.  Bromberger, Christian (1998) troisieme mi – temps pur le football iranien, le monde diplomatique.


43. Helmer, Diana and Thomas s.owens (2000) the history of soccer, New York: rosen publishing.


44. Hollander, zender (1980) the American Encyclopedia of soccer, New York: Everest House publishers.