تحلیل نابرابری فضاهای جغرافیایی توسعه بین مناطق روستایی مرکزی ایران

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

مسعود مهدوی حاجیلویی ¹ , یعقوب زارعی ² , مهدی رحمانیان کوشکی ³ , اسماء رخشانی ⁴

1 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران
2 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران
3 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران
4 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1392/12/04 تاریخ پذیرش : 1392/12/04 تاریخ انتشار : 1392/09/01

کلید واژه: نابرابری جغرافیایی, توسعه, مناطق روستایی مرکزی, ایران,

چکیده مقاله :

فضاهای نابرابر جغرافیایی که درصد وسیعی از سرزمین کشورهای در حال توسعه را به خود اختصاص داده است بی شک یکی از تبعات توسعه نابرابر و نامتوازن است که ریشه در توزیع ناعادلانه امکانات دارد. عدم برخورداری از فرصت های فضایی برابر می تواند منجر به شکافی عمیق بین استان ها، شهر ها و حتی مناطق روستایی کشور گردد که پیامد آن ظهور فقر ، مهاجرت های روستا- شهری و به دنبال آن حاشیه نشینی، افزایش جرم، فساد، فحشا و غیره خواهد بود. این پژوهش سعی دارد به تحلیل نابرابری فضاهای جغرافیایی در روستاهای مناطق مرکزی ایران با استفاده از مقالات علمی، کتب و اسناد مرتبط با مساله تحقیق با روشی توصیفی- تحلیلی بپردازد. استان های، تهران، قزوین، همدان، یزد و چهارمحال و بختیاری نمونه مورد مطالعه و اطلاعات مربوط به 83 دهستان که با روش تصادفی سیستماتیک انتخاب و جمع آوری گردیده اند، بعنوان جامعه آماری نمونه مورد بررسی قرار گرفته اند تا روند تغییراتی طی مقاطع 1365، 1375 و 1385 با استفاده از مدل ضریب جینی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. یافته های پ‍ژوهش حاکی از آن است که نابرابری فضاهای جغرافیایی در مقطع 65 در مناطق روستایی استان یزد با 42/0، در مقطع 75 در مناطق روستایی همدان با 36/0 و در سال 1385 در روستاهای استان قزوین با بیشترین ضریب نابرابری طی سه دهه برابر با 79/0 بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد از شاخص های مورد بررسی، بیشترین ضریب نابرابری در سال 1365 مربوط به شاخص های اجتماعی، در سال 75 به شاخص های ارتباطی و در سال 1385 بیشترین عدم تعادل در دسترسی به خدمات بهداشتی مشاهده گردیده است.