نقش آموزش غیرحضوری در توسعه اقتصادی- اجتماعی در آموزش و پرورش ایران

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

منصوره اسکندری ¹ , مجید رادفر ^{2 *} , حمید رضا فاتحی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، واحد رودهن،دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
2 - دانشیار، گروه علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی ، رودهن، ایران
3 - استادیار، گروه علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی ، رودهن، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/11/10 تاریخ پذیرش : 1402/03/02 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: آموزش غیرحضوری, توسعه اقتصادی, توسعه اجتماعی,

چکیده مقاله :

اگر مؤسسات آموزشی می خواهند موفق باشند، بایستی مدل های آموزشی جدیدی که برای دانش آموزان کارآمد هستند را ایجاد کنند. آموزش از راه دور یا آموزش غیر حضوری یک سیستم هدایت شده یا فرآیندی است که یادگیرندگان را به منابع دور دست متصل می کند و می تواند به عنوان ابزاری برای یادگیری مکمل نیز بکار گرفته شود. هدف از انجام تحقیق حاضر این است که با شناسایی نقاط قوت و نقاط ضعف (SW) اقتصادی-اجتماعی آموزش غیرحضوری، به مدیران مدارس و مؤسسات آموزشی در اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای بهبود آموزش و ارتقاءی عملکرد آموزشی کمک شود. بدین منظور، از طریق نمونه گیری هدفمند، اطلاعات 15 نفر از معاونان توسعه مدیریت، معلمان، کارشناسان سنجش تحصیلی و اعضای انجمن های اولیاء و مربیان آموزش و پرورش منطقه 3 تهران، از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته گردآوری و تجزیه و تحلیل شد و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده، مدل نقاط قوت و نقاط ضعف اقتصادی-اجتماعی آموزش غیرحضوری طراحی گردید. یافته های این تحقیق کیفی نشان می دهند که بکارگیری صحیح آموزش غیرحضوری می تواند موجب ارتقاء جایگاه و اعتبار مدارس در سطح آموزش و پرورش، افزایش تعاملات درون مدرسه ای و ارتقاء رضایتمندی والدین، دانش آموزان و کادرآموزشی گردد.

چکیده انگلیسی:

اگر مؤسسات آموزشی می‏خواهند موفق باشند، بایستی مدل‏های آموزشی جدیدی که برای دانش آموزان کارآمد هستند را ایجاد کنند. آموزش از راه دور یا آموزش غیر حضوری یک سیستم هدایت شده یا فرآیندی است که یادگیرندگان را به منابع دور دست متصل می‏کند و می‏تواند به عنوان ابزاری برای یادگیری مکمل نیز بکار گرفته شود. هدف از انجام تحقیق حاضر این است که با شناسایی نقاط قوت و نقاط ضعف (SW) اقتصادی-اجتماعی آموزش غیرحضوری، به مدیران مدارس و مؤسسات آموزشی در اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای بهبود آموزش و ارتقاءی عملکرد آموزشی کمک شود. بدین منظور، از طریق نمونه گیری هدفمند، اطلاعات 15 نفر از معاونان توسعه مدیریت، معلمان، کارشناسان سنجش تحصیلی و اعضای انجمن‏های اولیاء و مربیان آموزش و پرورش منطقه 3 تهران، از طریق مصاحبه‏های نیمه ساختار یافته گردآوری و تجزیه و تحلیل شد و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده، مدل نقاط قوت و نقاط ضعف اقتصادی-اجتماعی آموزش غیرحضوری طراحی گردید. یافته‏های این تحقیق کیفی نشان می‏دهند که بکارگیری صحیح آموزش غیرحضوری می‏تواند موجب ارتقاء جایگاه و اعتبار مدارس در سطح آموزش و پرورش، افزایش تعاملات درون مدرسه‏ای و ارتقاء رضایتمندی والدین، دانش آموزان و کادرآموزشی گردد.

منابع و مأخذ:

احمدوند، کبری؛ تقی زاده قوام، زهرا، غلامی هره دشتی، سهیلا (1397). فرصت‏ها وچالش‏های فضای مجازی در عرصه ی تعلیم و تربیت، دهمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران فضای مجازی و فلسفه ی تربیت دانشگاه سیستان وبلوچستان.

انصاری، مریم؛ رحیمی، علیرضا؛ یارمحمدیان، محمدحسین؛ یعقوبی، مریم (1398). تحلیل استراتژیک (SWOT Analysis) درونی و بیرونی دانشکده ی مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، نشریه مدیریت سلامت، 36 (12)، 33-40.

جان قربان، کامران (1396). آموزش الکترونیکی در مدارس و ضرورت آن چیست، نشر نص.

جباری، کامران؛ رهبر، طیبه (1395). نقش آموزش و پرورش در توسعه اقتصادی و اجتماعی، کنفرانس ملی دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامع روانشناسی ایران.

حاجی زاده، انور؛ عزیزی، قادر؛ کیهان، جواد (1400). تحلیل فرصت‏ها و چالش‏های آموزش مجازی در دوران کرونا: رهیافت توسعه آموزش مجازی در پسا کرونا. تدریس پژوهی، 9 (1)، 174-204.

حیدری، آرمان؛ رمضانی باصری، عباس (1394). بررسی رابطه استفاده از اینترنت، برنامه‏های شبکه‏های ماهواره ای و هویت دینی دانش آموزان، فصلنامه ی کاربردی مسائل تعلیم و تربیت اسلامی شماره 1، سال اول.

درویشی، فرزاد؛ محسنی، رضاعلی؛ مهاجری، اصغر (1400). رابطه توسعه اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی (مورد مطالعه: شهر تهران)، نشریه پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، دوره:14؛ شماره:3 (پیاپی 55)، صفحات :223-248.

زندوانیان، احمد؛ حیدری، مریم؛ باقری، ریحانه؛ عطار زاده، فاطمه. (1392). آسیب‏های فضای مجازی بین دانش آموزان دختر. مطالعات فرهنگ و ارتباطات سال 4، شماره 23.

سبحانی نژاد، مهدی؛ پور طهماسبی، سیاوش؛ تاجور، آذر (1392). بررسی چالش‏ها وکارکردهای فرهنگی و اجتماعی تلفن همراه و راهکارهای اصلاح، ماهنامه ی مهندسی و فرهنگی، شماره 31 و 32 .

سپهری، محمدباقر؛ فرنام، محمد؛ علایی، محسن (1398). بررسی کارکردها و پیامدهای شبکه‏های اجتماعی در ایران. مطالعات جامعه شناسی سال 11، شماره 44.

سراجی، فرهاد و عطاران، محمد (1397). یادگیری الکترونیکی، چاپ سوم. همدان:مرکز نشر دانشگاه بوعلی سینا.

شیانی، ملیحه؛ محمدی قره قانی، محمدعلی؛ زارع، حنان (1399). سرمایه اجتماعی کار و تولید، بهره وری و توسعه اقتصادی-اجتماعی، نشریه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره:9؛ شماره:1، صفحات:187-213.

طورانی، زهرا و رستمی، زهرا (1397). قابلیت های بستر فضای مجازی برای تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش، نهمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران،فضای مجازی و فلسفه تربیت.

فرید، سهیل؛ قاسمی، ابراهیم؛ عبادی، پویا؛ حاضری، هادی (1397). بررسی ابعاد تربیتی فضای مجازی در آموزش و پرورش، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی.

قربانی، علی؛ کریمیان؛ جلال (1399). مدیریت مخاطرات سلامت و امنیت دانش آموزان در دوران آموزش‏های از راه دور دیجیتال با مرور تجارب جهانی. شماره مسلسل: 533، کد گزارش: 99-102.

کریمیان، فاطمه و رحمت زهی، خدانظر (1397). بررسی تأثیر فضای مجازی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، یازدهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی،تهران، شرکت همایش همایشگران مهراشراق.

محمدی، علی؛ بلاغت، سید رضا (1397). آموزش فلسفه به کودکان از طریق فضای مجازی (چالش‏ها و راهکارها) همایش فلسفه و فضای مجازی، دانشگاه سیستان وبلوچستان مهر.

مصیبی اردکانی، ملیحه؛ و رضاپور میرصالح، یاسر، و بهجتی اردکانی، فاطمه. (1400). مشکلات و چالش‏های آموزش مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا در مقطع ابتدایی. آموزش پژوهی، 7 (27 ), 65-79.

مولائی قولنجی، یعقوب (1399). بررسی چالش‏ها و مشکلات تدریس فضای مجازی در ایام شیوع ویروس کرونا از دیدگاه معلمان، اولین کنفرانس ملی پژوهش‏های کاربردی در فرایندهای تعلیم و تربیت.

میرجلیلی، سیدحسین. (1399). نقد کتاب توسعه اقتصادی، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دوره 18، شماره 1، صص 275-299.

• Ananga, P. (2020). Pedagogical Considerations of E-Learning in Education for Development in the Face of COVID-19. International Journal of Technology in Education and Science, 4(4), 310-321.


• Barykin, S. Y., Kapustina, I. V., Kalinina, O. V., Dubolazov, V. A., Esquivel, C. A. N., Alyarovna, N. E., & Sharapaev, P. (2021). The sharing economy and digital logistics in retail chains: Opportunities and threats. Academy of Strategic Management Journal, 20, 1-14.


• Burns, E., & Groove, W. (2014). Research method. Ergonomics, 32(3), 237-248.


• Cummins, S., Peltier, J. W., & Dixon, A. (2016). Omni-channel research framework in the context of personal selling and sales management: A review and research extensions. Journal of Research in Interactive Marketing, 10(1), 2-16.


• Dubois, H., Verkasalo, E., & Claessens, H. (2020). Potential of birch (Betula pendula Roth and B. pubescens Ehrh.) for forestry and forest-based industry sector within the changing climatic and socio-economic context of Western Europe. Forests, 11(3), 336.


• Guo, L., Huang, J., & Zhang, Y. (2019). Education development in China: Education return, quality, and equity. Sustainability, 11(13), 3750.


• Heynen, A. P., Lant, P. A., Smart, S., Sridharan, S., & Greig, C. (2019). Off-grid opportunities and threats in the wake of India’s electrification push. Energy, Sustainability and Society, 9(1), 1-10.


• Huang, Y. C., Backman, S. J., Backman, K. F., McGuire, F. A., & Moore, D. (2019). An investigation of motivation and experience in virtual learning environments: a self-determination theory. Education and Information Technologies, 24(1), 591-611.


• Hung, J., & Ramsden, M. (2021). The application of human capital theory and educational signalling theory to explain parental influences on the Chinese population’s social mobility opportunities. Social Sciences, 10(10), 362.


• Karaca, Y., & İlkim, M. (2021). Investigation of the attitudes distance education of the faculty of sport science students in the Covid-19 period. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(4), 114-129.


• Kennedy, D. M. (2020). Dimensions of distance: A comparison of classroom education and distance education. Nurse Education Today, 22(5), 409-416.


• Kostiukevych, R., Mishchuk, H., Zhidebekkyzy, A., Nakonieczny, J., & Akimov, O. (2020). The impact of European integration processes on the investment potential and institutional maturity of rural communities. Economics & Sociology, (13, 3), 46-63.


• Laverty, A. A., Millett, C., Majeed, A., & Vamos, E. P. (2020). COVID-19 presents opportunities and threats to transport and health. Journal of the Royal Society of Medicine, 113(7), 251-254.


• Liyanagunawardena, T. R., & Aboshady, O. A. (2018). Massive open online courses: a resource for health education in developing countries. Global health promotion, 25(3), 74-76.


• Mseleku, Z. (2020). A literature review of E-learning and E-teaching in the era of Covid-19 pandemic. SAGE, 57(52), 6.


• Pascoe, M. C., Hetrick, S. E., & Parker, A. G. (2020). The impact of stress on students in secondary school and higher education. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 104-112.


• Renzaho, A. M. (2020). The need for the right socio-economic and cultural fit in the COVID-19 response in sub-Saharan Africa: examining demographic, economic political, health, and socio-cultural differentials in COVID-19 morbidity and mortality. International journal of environmental research and public health, 17(10), 3445.


• Safonov, M., S. Usov, S., & V. Arkhipov, S. (2021, July). E-Learning Application Effectiveness in Higher Education. General Research Based on SWOT Analysis. In 2021 5th International Conference on Education and Multimedia Technology (pp. 207-212).


• Sahoo, K. K., Muduli, K. K., Luhach, A. K., & Poonia, R. C. (2021). Pandemic COVID-19: An empirical analysis of impact on Indian higher education system. Journal of Statistics and Management Systems, 24(2), 341-355.


• Sahu, P. (2020). Closure of universities due to coronavirus disease 2019 (COVID-19): impact on education and mental health of students and academic staff. Cureus, 12(4).


• Schleicher, A. (2020). The Impact of COVID-19 on Education: Insights from" Education at a Glance 2020". OECD Publishing.


• Shaturaev, J. (2021). Indonesia: superior policies and management for better education (Community development through Education). Архив научных исследований, 1(1).


• Shersad, F., & Salam, S. (2020). Managing Risks of E-learning During COVID-19. International Journal of Innovation and Research in Educational Sciences, 7(4), 2349-5219.


• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Procedures and techniques for developing grounded theory, Sage.


• Talidong, K. J. B., & Toquero, C. M. D. (2021). Facing COVID-19 through emergency online education anchored in Khan’s framework: Case of Philippine teachers in Xi’an, China. European Journal of Interactive Multimedia and Education, 2(1), e02104.


• Whittaker, D. H., Sturgeon, T., Okita, T., & Zhu, T. (2020). Compressed development: time and timing in economic and social development. Oxford University Press.


• Yang, C. L. (2020). Exploring the Possibilities of Online Learning Experiences. Teachers College, Columbia University.