تئوری زمینه‌ای: روشی برای مطالعه علمی و عملی توسعه و تغییر اجتماعی
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامشهر تهران
کلید واژه: توسعه, مطالعات توسعه, تئوری زمینه‌ای, تغییر, کدگذاری,
چکیده مقاله :
از دهه هفتاد میلادی به این سوی، در سنت توسعه و مطالعات آن تغییر و تحولاتی عظیم شکل گرفت. با آشکار شدن نقائص نظری و عملی مدلهای کلان رایج در سنت توسعه توجهات بیشتری بر متن و زمینه‌ای که توسعه در آن رخ می‌دهد متمرکز شد و بر خلاف قبل، تحقیقات کیفی نقش بارزی در مطالعات توسعه بر عهده گرفتند. یکی از مهم‌ترین روش‌های کیفی که مبتنی بر متن، مشارکت و استفاده از تجارب گروه‌هاست، تئوری زمینه ای است. این روش با مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌های خاص خود فرصتی برای تفکر نظری در باب داده‌های بدست آمده از متن را فراهم می‌کند. این موضوع و کمرنگ‌بودن این نوع از تحقیقات در جامعه علمی حاضر باعث عطف توجه مقاله به آن شده است. در این جا دو مرحله اصلی در تئوری زمینه‌ای یعنی جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها، با استفاده از مثال‌های عینی انجام گرفته در رشته مطالعات توسعه و تغییرات اجتماعی تشریح می‌شود. هدف اصلی این مقاله پیشنهاد استفاده از چنین روشی در تحقیقات توسعه‌ای و نشان دادن ادبیات و ترسیم مراحل عملی تئوری زمینه‌ای است. نتیجه نشان می‌دهدکه تئوری زمینه‌ای با نظریه‌سازی در امر توسعه از یک سو می‌تواند نقشی مهم در مطالعات توسعه ایفا کند و از سوی دیگر با پاسخ به چیستی کنشگران اجتماعی و ذینفعان از تغییر و توسعه، مؤلفه‌های آن، دلایل مقاومت یا پذیرش؛ چگونگی مشارکت آنان در فرایند تغییر و توسعه و سؤالاتی از این قبیل به کاهش هزینه در امر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها مدد رساند.
On the other hand, since the 1970s, there has been massive change in the tradition of development and studies. With the revealing of the theoretical and practical defects of the massive models in the development tradition, more attention was focused on the context and the context in which development occurs, and unlike in the past, qualitative research has played a significant role in development studies. One of the most important qualitative methods based on the text is the participation and use of group experiences, the theory is groundless. This method, with a set of techniques and methods, provides an opportunity for theoretical thinking about the data obtained from the text. This issue and the vagueness of this type of research in the present scientific community have caused the attention of the article to be. Here, two main steps in the theory theory, namely, data aggregation and analysis, are described using objective examples taken in the field of development studies and social change. The main purpose of this paper is to suggest the use of such a method in research development and the presentation of literature and the drawing of the practical steps of the theory of the ground. g.
_||_