نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در تبیین بزه‌دیدگی در فضای مجازی

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

عیسی خواجوند احمدی ¹ (عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی)
سارا ابراهیمی ² (عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی)

تاریخ دریافت : 1399/11/13 تاریخ پذیرش : 1399/12/22 تاریخ انتشار : 1386/10/01

کلید واژه: خودپنداره, بزه‌دیدگی در فضای مجازی, ارتباط والد-نوجوان, بزه‌دیدگی توسط همسالان,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، شناسایی رابطه خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و بزه‌دیدگی توسط همسالان با بزه‌دیدگی در فضای مجازی است که با استفاده از روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران بود که 326 نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی مجازی به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش به مقیاس‌های بزه‌دیدگی در فضای مجازی (بوئلگا و همکاران، 2019)، خودپنداره (گارسیا-گراو و همکاران، 2014)، ارتباط والد-نوجوان (پورسل، 2007) و بزه‌دیدگی توسط همسالان (جوزف و استاکتون، 2018) به‌صورت برخط پاسخ دادند. تحلیل داده‌های پژوهش از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و بزه‌دیدگی توسط همسالان پیش‌بینی‌کننده تجربه بزه‌دیدگی در فضای مجازی در میان دانش‌آموزان هستند که در این میان ارتباط بی‌دردسر والد-نوجوان و بزه‌دیدگی کلامی و دستکاری اجتماعی توسط همسالان به‌عنوان عامل خطر برای افزایش بزه‌دیدگی در فضای مجازی و خودپنداره اجتماعی و جسمانی و ارتباط باز والد-نوجوان به‌عنوان عوامل محافظ در برابر بزه‌دیدگی در فضای مجازی محسوب می‌شوند. این نتایج، اهمیت توجه به وضعیت حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی و خطرات ناشی از آن و تدبیر و کاربست راهکارهایی برای تقلیل عوامل منفی اثرگذار و مرتبط با بزه‌دیدگی در فضای مجازی و ایجاد و بهبود عوامل مثبت محافظ را توسط خانواده و نظام آموزش‌وپرورش مورد تأکید قرار می‌دهد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to identify the relationships between self-concept, parent-adolescent communication and peer-victimization with cyber-victimization which was done using a correlation method. The research population consisted of all adolescent girls 12 to 18 years old in Tehran, whom 326 adolescents were selected as samples with use of virtual snowball sampling. Participants in this study answered the online Cyber-Victimization Scale (Buelga et al., 2019), brief version of AF5 scale (García-Grau et al. 2014), Parent-Adolescent Communication Scale (Purcell, 2007) and Multidimensional Peer-Victimization Scale (Joseph & Stockton, 2018). Statistical analysis was performed using SPSS 22.0 and Pearson correlation analysis and multiple linear regression analysis (enter). Results indicated that self-concept, parent-adolescent communication and peer-victimization predict the experience of cyber-victimization among students, including problem-free communication and verbal victimization and social manipulation by peers as risk factors for increasing cyber-victimization; social & physical self-concept and open communication as protective factors against cyber-victimization. These findings underscore the importance of paying attention to the use of cyberspace by adolescents and its dangers and planning and doing the strategies to reduce the negative effective factors related to cyber-victimization and harms and create and improve positive protective factors by the family and the education system.