تحلیل جامعه شناختی نقش فضا و معماری فرهنگسراها در توسعه پایدار فرهنگی( مطالعه موردی: فرهنگسراهای شهر تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

نیلوفر سودمند ¹ , فرهاد امام جمعه ² , عالیه شکربیگی ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی- جامعه شناسی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی، ایران، (نویسنده مسئول).
3 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، واحد زنجان، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی و استاد مدعو واحد تهران مرکز، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/04/21 تاریخ پذیرش : 1400/05/31 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: "توسعه فرهنگی", "فرهنگسرا", "فرهنگ", "فضا و مکان",

چکیده مقاله :

توسعه فرهنگی فرایندی است که طی آن، تغییراتی در حوزه ادراک، شناخت، ارزش، گرایش‌ها و کنش‌های مناسب توسعه در افراد جامعه پدید می‌آید، و تحقق در این امر منوط به مشارکت مردم در فعالیت‌های فرهنگی است که با احداث اماکن فرهنگی و هنری و ایجاد نمایشگاه‌های کالاهای فرهنگی و جشنواره‌های مختلف فرهنگی، جامه عمل می پوشد. امروزه فرهنگسراها با وجود امکانات زیرساختی، معماری و فضای مناسب کمتر متناسب با اهداف توسعه ای خود پیش می‌روند و خلاء‌هایی در حوزه برنامه ریزی توسعه ای دارند که قابل تامل و بررسی است. پژوهش حاضر از نظر نوع هدف، توسعه‌ای و کاربردی بوده و از نظر روش گردآوری داده‌ها، اکتشافی محسوب می‌شود. در این تحقیق به کمک روش تحقیق کیفی تئوری داده بنیاد و به کمک ابزار اسناد کتابخانه‌ای و مصاحبه نیمه ساختاریافته از 20 نفر از مسئولین فرهنگسراها و معاونان برنامه‌ریزی فرهنگسراهای شهر تهران، تلاش شده است تا مدلی پارادایمی برای تبیین ظرفیت فضا و معماری فرهنگسراهای شهر تهران در راستای توسعه پایدار فرهنگی ارائه دهیم. در این مطالعه به 3 جریان اصلی با عنوان رویدادها و عملکردهای آگاهانه در فرهنگسرا، فرهنگسرا به عنوان منشا و خاستگاه قدرت اجتماعی و ساختار فیزیکی- معماری فرهنگسرا دست یافته و با کدگذاری محوری به هسته مرکزی بحث به عنوان نقش و جایگاه فرهنگسراها در توسعه پایدار فرهنگی رسیدیم. شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر بررسی و بر این اساس راهبردهایی پیشنهاد شده است.

چکیده انگلیسی:

Cultural development is a process during which changes in the field of perception, cognition, value, tendencies and appropriate developmental actions occur in society, and the realization of this depends on people's participation in cultural activities by constructing cultural and artistic places and creating Cultural goods exhibitions and various cultural festivals take place. Today, cultural centers, despite the infrastructure, architecture and appropriate space, are less in line with their development goals and have gaps in the field of development planning that can be considered. The present study is developmental and applied in terms of purpose and is exploratory in terms of data collection method. In this research, with the help of data theory qualitative research method and with the help of library documentation tools and semi-structured interviews of 20 cultural center officials and cultural planning deputies of Tehran, a paradigm model has been tried to explain the space capacity and architecture of Tehran cultural centers. Present the direction of sustainable cultural development. In this study, 3 main streams with the title of events and conscious actions in the cultural center, cultural center as the source and origin of social power and physical structure-architecture of the cultural center and with central coding to the core of the discussion as the role and place of cultural centers in sustainable cultural development we arrived. Causal, contextual, interventionist conditions are examined and strategies are proposed accordingly.