نقش واسط مهارت تفکر سطح بالای ریاضی در رابطه بین مهارت تفکر سطح پایین ریاضی در امور مالی و توانمندی کارکنان مالی مبتنی بر نظریه اصلاح شده بلوم

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

سیده زهرا ابوالحسنی کومله ¹ (گروه ریاضی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران (نویسنده مسئول))
احمد شاهورانی ² (گروه ریاضی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران)
فریدون رهنمای رودپشتی ³ (گروه مالی و حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات تهران)
فرهاد حسین زاده لطفی ⁴ (گروه ریاضی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1396/01/29 تاریخ پذیرش : 1396/05/23 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: مهارت تفکر سطح بالای ریاضی, ریاضیات محیط کار, بانکداری, توانمندی کارکنان مالی,

چکیده مقاله :

در این مقاله، اهمیت نقش میانجی مهارت‌های تفکر سطح بالای ریاضی در مالی در رابطه‌ی بین مهارت تفکر سطح پایین ریاضی در مالی و توانمندی کارکنان مالی، از دیدگاه کارکنان شاغل در بانک‌های ایران بررسی شد. پس از مروری بر نقش مهارت تفکر ریاضی در امور مالی از دیدگاه صاحبنظران، نگرش کارکنان مرتبط مالی از طریق یک پرسشنامه‌ی محقق ساخته، بررسی شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی می‌باشد. به‌منظور تحلیل آماری داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد از دیدگاه شرکت کنندگان، مهارت تفکر سطح پایین ریاضی در امور مالی به‌صورت مستقیم، اثر مثبت و بدون معنی و به‌صورت غیرمستقیم، اثر مثبت و معنی‌داری بر توانمندی کارکنان مالی در صنعت بانکداری دارد، درحالی که مهارت تفکر سطح بالای ریاضی در امور مالی تأثیر مستقیم و معنی‌داری بر توانمندی آنان دارد. نیز تأثیر کلی مهارت تفکر سطح پایین ریاضی، به‌واسطه مهارت تفکر سطح بالای ریاضی در امور مالی، به‌شدت افزایش یافت. یافته‌های این پژوهش نشان داد کارکنان معتقدند مهارت تفکر سطح بالای ریاضی در امور مالی نسبت به مهارت تفکر سطح پایین ریاضی در امور مالی، تأثیرگذارتر است. در انتها، پیشنهادهای آموزشی به مسئولین آموزش عالی و دست‌اندرکاران صنعت بانکداری ارائه شد.

چکیده انگلیسی:

In this paper, the importance of the mediator role of higher order mathematical thinking skills in financial affairs in relationship between lower order mathematical thinking skills in finance and empowering financial employees was investigated from employees' viewpoint in Iranian banks. After reviewing the skills, the employees’ attitudes were examined by a researcher-made questionnaire. The research method is descriptive-correlative. In order to data analysis and hypotheses testing, structural equation modeling was used. The results showed that from the perspective of participants, lower order mathematical thinking skills in finance, has directly a positive and nonsignificant effect, and indirectly a positive and significant effect on professional skills of financial staff in banking; while higher order mathematical thinking skills in financial affairs has a direct and significant effect on the skills. Due to higher order mathematical thinking skills in finance, overall effect of lower order mathematical thinking skills in finance has greatly increased.The results showed the participants believe that the higher order mathematical thinking skills in finance are more effective than the lower order mathematical thinking skills in finance. According to the importance of higher order math thinking, we suggest some recommendation to bankers and educators.  

منابع و مأخذ:

*       ابوالحسنی کومله، سیده زهرا و ابوالحسنی کومله، سیده مریم(1393)، رتبه بندی شعب بانک صنعت و معدن با مدل اندرسون -پترسون و ارائه پیشنهاد در راستای رتبه بندی دقیق تر، ششمین کنفرانس بین المللی تحلیل پوششی داده ها.

*       ابوالحسنی کومله، سیده زهرا ، شنایی، سید نجیب الله، اکرم داودی فرخد و ابوالحسنی کومله، سیده مریم(1395)، ارزیابی عملکرد مالی در یک بانک توسعه‌ای با تکنیک تحلیل پوششی داده ها (مطالعه موردی)، دومین همایش بانکهای توسعه ای.

*       ابوالحسنی کومله، سیده­زهرا، رهنمای ­رودپشتی، فریدون، شاهورانی، احمد و حسین­زاده لطفی، فرهاد (1396)، مدیریت ترازنامه مبتنی بر الگوی مسائل کلامی ریاضی در یک بانک توسعه­ای،  مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 34.

*       امانی، علی و دوانی، غلامحسین(1392)، نگره ها/ حسابداری و حسابرسی در چهارراه علوم، حسابدار رسمی، دوره جدید، شماره 34.

*       بهمند، محمد و بهمنی، محمد، 1386، بانکداری داخلی1( تجهیز منابع پولی)، موسسه عالی بانکداری، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران.

*       پورزرندی، محمدابراهیم، البرزی، محمود، حسین زاده لطفی، فرهاد و شهریاری، مجید(1392)، طراحی مدل ریاضی به منظور پیش بینی و بهینه سازی ساختار دارایی ها و بدهی ها در سیستم بانکی، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره پانزدهم.

*       حسین زاده لطفی، فرهاد، دیواندری، علی، جهانشاهلو، غلامرضا، نیکومرام، هاشم و برنکی طالقانی، ولی الله(1385)، ارزیابی سرپرستی های بانک ملت ایران در مقاطع زمانی مختلف، کاربردی از تحلیل پوششی داده ها، مجله ریاضیات کاربردی واحد لاهیجان، سال سوم، شماره8.

*       رحیمی، زهرا( 1395)، طراحی الگوی تدریس مبتنی بر راه حل های چندگانه، برای تحقق تفکر ریاضی وار در دانش آموزان دوره متوسطه (پایان نامه منتشرنشده برای اخذ درجه دکتری رشته علوم تربیتی، گرایش برنامه ریزی درسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران) .

*       رفیع پور گتابی،ابوالفضل، گویا، زهرا(1389)، ضرورت و جهت تغییرات در برنامه درسی ریاضی مدرسه ای در ایران از دیدگاه معلمان، فصلنامۀ نوآوری های آموزشی، شمارۀ 3٣ ، سال نهم، بهار 1389.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، ایمنی، محسن (1396)، تاریخ نگاری ریاضیات برای امور مالی و حسابداری، تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضی کاربردی)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، در دست چاپ.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، جلیلی، محمد و حسین زاده لطفی، فرهاد( 1390)، چارچوب مفهومی کاربرد ریاضیات در مطالعات کمی مدیریت" مورد مطالعه: مدلسازی ریاضی و کامپیوتری در دانش مالی"، فصلنامه مطالعات کمی در مدیریت آزاد ابهر، پاییز، شماره 2.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، سجاد و محمدی، وحید(1395)، مبانی بانکداری با رویکرد ریسک، انتشارات نورا، تهران،ایران.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، جلیلی، محمد و حسین زاده لطفی، فرهاد(1389)، ریاضیات مالی و سرمایه گذاری، انتشارات ترمه، تهران، ایران.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، احیایی، هدیه( 1391)، مهندسی حسابداری، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال پنجم، شماره سیزدهم، تابستان.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون(1391)، داده کاوی و کشف تقلب های مالی، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال اول، شماره سوم.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، طالب نیا، قدرت الله، براتی، محمدرضا(1388)، تبیین الگوی ارزیابی عملکرد مالی در بنگاههای کسب و کار، مدیریت کسب و کار، سال اول، شماره اول .

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، لطیفی،معصومه(1389)، توان تبیین " روش تحلیل ممیز" مبتنی بر مدل آلتمن جهت تعیین وضعیت اعتباری مشتریان بانک ملت، فصلنامه مطالعات کمی در مدیریت.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون، ابوالحسنی کومله، سیده زهرا(1394)، مدیریت ترازنامه در یک بانک توسعه ای مبتنی بر الگوی ریاضیات کلامی( مدیریت ترازنامه از منظر حل مسائل کلامی ریاضیات)، سومین کنفرانس ملی مهندسی مالی.

*       فبوزی، جی. فرانک(2013)، مترجم رهنمای رودپشتی، فریدون، تاجمیر ریاحی، حامد و اشعریون قمی زاده، فرزانه(1395)، ترجمه کتاب  دایره المعارف مدل های  مالی به نگارش فیوزی، انتشارات ترمه، تهران، ایران.

*       عبده تبریزی، حسین و رادپور، میثم (1393)، عرصه‌ی کاربرد دانش ریاضیات در حوزه‌ی مالی، سومین همایش ریاضیات و علوم انسانی ریاضیات مالی، سوم و چهارم اردیبهشت ماه سال 93، دانشکده‌های اقتصاد و علوم ریاضی دانشگاه علامه‌ی طباطبایی.

*       عبده تبریزی، حسین(1386)، برگرفته از سخنرانی در دانشکده ریاضیات، دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، ۱۷ بهمن ماه ۸۶-نقل در سایت شخصی و روزنامه سرمایه.

*       ‌ کلانتری، خلیل. (1392). مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی با برنامه لیزرل. تهران: فرهنگ صبا. 84-89.

*       معظمی گودرزی، محمدرضا، جابرانصاری، محمدرضا، معلم ، آذر، شکیبا، محبوبه(1393)، کاربرد تحلیل پوششی داده ها(DEA) در ارزیابی کارایی نسبی و رتبه بندی شعب بانک رفاه استان لرستان و مقایسه نتایج آن با روش TOPSIS، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی( رشد و توسعه پایدار)، سال چهاردهم، شماره اول.

*       نجفی خواه، مهدی، یافتیان، نرگس و بخشعلی زاده، شهرناز،( 2012)، دورنمایی از خلاقیت در فرآیند آموزش ریاضی، مجله فناوری آموزش: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دوره 5 شماره4.

*       هدایتی، سیدعلی اصغر، سفری، علی اصغر، کلهر، حسن و بهمنی، محمود، 1381، عملیات بانکی داخلی 2( تخصیص منابع)، موسسه عالی بانکداری، بانک مرکزی ج.ا.ا، تهران

*       هومن، حیدر علی. (1391). مدل­یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: سمت. 115-117.

*       Alexander, C. (2008). Market Risk Analysis. Quantitative Methods in Finance (Volume I). John Wiley & Sons.

*       Amenc, N., Martellini, L., & Ziemann, V. (2007). Asset-liability management decisions in private banking. EDHEC Risk and Asset Management Research Centre Publication.

*       Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. New York: Longman.

*       Blanchard, K. H; Carlos, J.P and Randolph, A. (2003).Empowerment Take More Than One Minute, Barrett-oehler.Sanfrancisco Erstad Margaret, (1997). Empowerment & Organizational Change.International Journal of Contemporary Hospitality management: MCB. University Press.

*       Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. (1956). Taxonomy of educational objectives, handbook I: The cognitive domain.

*       Brook, E. (2014). Investigating the Adult Learners' Experience when Solving Mathematical Word Problems, (A dissertation submitted to the Kent State University College of Education, Health, and Human Services in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy).

*       Buckingham, E. A. (1997). Specific and generic numeracies of the workplace: How is numeracy learnt and used by workers in production industries, and what learning/working environments promote this. Science, and Environmental Education, Deakin University.

*       Burton, L. (1984). Mathematical thinking: the struggle for meaning Journal for Research in Mathematics Education, 15(1), 35-49.

*       Cartwright, R. (2003). Training and Development Express: Training and Development 11.1. John Wiley & Sons.

*       Chua, R. Y. J., & Iyengar, S. S. (2006). Empowerment through choice? A critical analysis of the effects of choice in organizations. Research in organizational behavior, 27, 41-79.

*       Conklin, J., Anderson, L. W., Krathwohl, D., Airasian, P., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., ... & Wittrock, M. C. (2005). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives Complete Edition.

*       De Lange, J. (2003). Quantitative literacy: Why numeracy matters for schools and college. In Proceedings of the National Forum on Quantitative Literacy, 75-89.

*       FitzSimons, G. E. (1998). Economic change and new learning demands: A case study from the pharmaceutical industry. CEET Conference, Rapid Economic Change and Lifelong Learning.

*       Giokas, D., & Vassiloglou, M. (1991). A goal programming model for bank assets and liabilities management. European Journal of Operational Research, 50(1), 48-60.

*       Hendriksen, E. and V. Berda. (1992). "Accounting Theory", 5th edition. New Yourk: Irwin.

*       Hoyles, C., Wolf, A., Molyneux-Hodgson, S., & Kent, P. (2002). Mathematical skills in the workplace: final report to the Science Technology and Mathematics Council, London: Institute of Education, University of London.

*       Hulland J. (1999). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: a review of four recent studies, Strategic Management Journal; 20(2), 195-204.

*       Karadag, Z. (2009). Analyzing Student ‘s Mathematical Thinking in Technology Supported Environments, (A thesis submitted in conformity with the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Department of Curriculum, Teaching and Learning Ontario Institute for the  Studies in Education of the University of Toronto).

*       Kosmidou, Kyriaki, and Zopounidis (2002). Constantin, An Optimization Scenario Methodology For Bank Asset Liability Management, Operational Research, 2(2),1-165.

*       Kusy, M. I., & Ziemba, W. T. (1986). A bank asset and liability management model. Operations research, 34(3), 356-376.

*       Lesh, R. A., & Zawojewski, J. (2007). Problem solving and modeling. In F. K. Lester (Ed.), Second handbook of research on mathematics teaching and learning. NCTM.

*       Milgram, R.J. (2007). What is mathematical proficiency? In Alen H. Schonfeld (editor), Assessment mathematical proficiency, 31-58. Newyork: Cambridge university press. E-book, ISBN: 9780511285387.

*       National Council of Teachers of Mathematics (NCTM). (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM.

*       National Council of Teachers of Mathematics (NCTM). (2010). Common core state standards. Reston, VA: NCTM.

*       Niss, M.Blum, W & Gulbraith, P. (2007). Introduction in W. Blum, P. Galbrait, H. W. Henn and M. Niss (Eds), Modeling and applications in mathematics education, the 14th ICMI study (pp3-32). New York: Springer.

*       Plaza, P. (1996). Materials from the adult’s school in Madrid. Poster Presented at Working Group 18 (Adults Returning to Mathematics Education), Eight International Congress on Mathematics Education, Seville, Spain.

*       Polya, G. (1957). How to solve it. Princeton, NJ: Princeton University Press.

*       Scientific, A. (2006). Reading and Mathematical Literacy: A Framework for PISA. Organization for Economic Co-operation and Development. Paris: OECD.

*       Schoenfeld, A. H. (1987). A brief and biased history of problem solving. In F. R. Curcio (Ed.), Teaching and learning: A problem-solving focus (pp. 27). Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics.

*       Schoenfeld, A. H. (1992). Learning to think mathematically: Problem solving, metacognition, and sense making in mathematics. In D. A. Grouws (Ed.), Handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 334). New York: Macmillan. 

*       Stacey, K. (2006). What is mathematical thinking and why is it important. Progress report of the APEC project: collaborative studies on innovations for teaching and learning mathematics in different cultures (ǁ) - Lesson study focusing on mathematical thinking.

*       Strasser, R. (1998). Mathematics at work: A didactical perspective. In C. Alsina, J. M. Alvarez, B. Hodgson, C. Labored & A. Perez (Eds.), 8th international congress on mathematical education: Selected lectures (pp. 427). Seville: Spain.

*       Suiter, M. C. (2008). Money Math: Lessons for Life, The Curators of the University of Missouri, a public corporation, printed in the United States of America, ISBN 978-0-9709279-1-0.

*       Verrecchia, Robert E. (1982).  The Use of Mathematical Models in Financial Accounting, Journal of Accounting Research (Vol. 20), Supplement: Studies on Current Research Methodologies in Accounting: A Critical Evaluation, 1-42.

*       Tall, D. (1991). Advanced mathematical thinking (Vol. 11), Springer Science & Business Media

*       Timothy. C. J. (2011). What is Financial Mathematics., in The Best Writing on Mathematics: 2010, Edited by Mircea Pitic, Princeton University Press.

*       Tularam, G.A. (2013). Mathematics in finance and economics: importance of teaching higher order mathematical thinking skills in finance, e-Journal of Business Education & Scholarship of Teaching, 7(1), 43-73.

*       Wu, M.I. (2008). A Comparison of PISA and TIMSS 2003 achievement results in Mathematics and Science. Paper presented at the Third IEA Research Conference, Taipei. September 2008.