کاربرد نظریه بازی ها در تعامل ویژگی های اطلاعات حسابداری و محافظه کاری حسابداری در بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

یوسف سفار ¹ , فاضل محمدی نوده ² , فرزین رضایی ³ , مهرداد صدرآرا ⁴

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیار گروه حسابداری و مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
3 - دانشیار گروه حسابداری و مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
4 - استادیار گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/04/06 تاریخ پذیرش : 1400/03/12 تاریخ انتشار : 1403/07/01

کلید واژه: نظریه بازی ها, کیفیت گزارشگری مالی, تعادل نش, محافظه کاری حسابداری,

چکیده مقاله :

چکیدهمدیران و سهامداران به منظور حداکثرسازی منافع و حفظ همکاری، به اعمال کیفیت گزارشگری مالی و محافظه‌کاری دست می‌‌زنند. یا به هر دلیلی (و البته شاید اخلاقی) از اعمال آن صرف نظر می‌کنند. هدف، بررسی این تعارض و همکاری بین مدیران و سهامداران شرکت‌ها‌ی بورسی با استفاده از نظریه بازی‌ها‌ و یافتن نقطة تعادلی است که در آن مدیر و سهامدار به مثابة عناصر اصلی بازی در راستای حداکثرسازی منافعشان، رضایتمند باشند. بر این اساس این پژوهش به دنبال یافتن راهبرد حداکثرسازی منافع تعادلی مدیران و سهامداران بـا اعمـال اسـتراتژی ویژگی‌های اطلاعات حسابداری و محافظه‌کاری حسابداری است. روش گردآوری داده‌ها، روش اسناد‌کاوی طی دوره زمانی 1391-1397 و روش تحلیل داده‌ها از نوع استنباطی می‌باشد و نرم‌افزار بکار رفته برای آماده‌سازی داده‌ها و تخمین مدل‌ها SPSS است. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد که ترکیب استراتژی‌های محافظه‌کاری بالا-کیفیت گزارشگری بالا و محافظه‌کاری پایین-کیفیت گزارشگری پایین، نقاط تعادلی (تعادل نش) در بازی بین مدیر و سهامدار می‌باشند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نظریه بازی‌ها در روابط بین مدیران و سهامدارن نقش مهمی دارد؛ و یافتن نقاط تعادلی بازی می‌تواند نقش موثری در تصمیمات طرفین بازی (مدیران و سهامداران) داشته باشد. به این صورت که، طرفین بازی را از استراتژی که بیشترین مطلوبیت و منفعت را برای آن‌ها داشته است مطلع می‌‌سازد.

چکیده انگلیسی:

AbstractManagers and shareholders engage in Financial information quality and conservatism in order to maximize benefits and maintain collaboration. Or for whatever reason (perhaps morally) they refrain from doing so. The purpose of examining this conflict and cooperation between managers and shareholders of listed companies using game theory is to find a balance point in which the manager and the shareholder are satisfied as the main elements of the game in order to maximize their interests. Accordingly, this study seeks to find a strategy to maximize the equilibrium benefits of managers and shareholders by applying strategic features of accounting information and accounting conservatism. The method of data collection is the method of document mining during the period (1391-1391) and the method of data analysis is inferential and the software used to prepare the data and estimate the models is SPSS. The test results of the research hypotheses show that the combination of high conservatism strategies - high reporting quality and low conservatism - low reporting quality - are the equilibrium points (Nash equilibrium) in the game between the manager and the shareholder. The results show that game theory plays an important role in the relationship between managers and stakeholders; and finding the equilibrium points of the game can play an effective role in the decisions of the game parties (managers and shareholders). In this way, it informs the parties of the game of the strategy that has been most desirable and beneficial for them.

منابع و مأخذ:

• اسدی،غلامحسین؛ بیات، مرتضی، (1394). تاثیر حسابداری ‌‌محافظه‌کاری شرطی و غیر شرطی بر ارزش شرکت. حسابداری مدیریت, 8(24), 1-12.‎


• اسکندری, فاطمه؛ سکینه شاهی و عبدالله پارسا، ۱۳۹۲، تئوری بازی‌ها‌ و کاربرد آن در تصمیم گیری مدیران، کنفرانس بین المللی مدیریت، چالشها و راهکارها، شیراز، https://www.civilica.com/Paper-ICMM01-ICMM01_1122.html


• ایران نژاد پاریزی, مرتضی و حسین جباری، ۱۳۹۳، تاثیر ‌‌محافظه‌کاری حسابداری و عدم تقارن اطلاعاتی بر هزینه سرمایه در شرکت‌ها‌ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، اولین کنفرانس بین المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری و علوم اجتماعی، رشت، شرکت کارآفرینان دانشگاهی منطقه آزاد انزلی، https://www.civilica.com/Paper-EMASS01-EMASS01_029.html 


• بشیری منش، نازنین ؛ مهری کامرود، ملیحه. (1397). تاثیر توانایی مدیریت بر کیفیت افشای اطلاعات با تاکید بر ‌‌محافظه‌کاری. پژوهش‌ها‌ی کاربردی در گزارشگری مالی، 7(12)، 90-71.


• بنی مهد، بهمن, افروزی، حیدر(1389). محافظه کاری حسابداری و موازنه میان قابلیت اتکاء و مربوط بودن سود حسابداری. پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، 2(8)، 47-76


• ثقفی، علی ؛ پوریانسب، امیر. (1389). نظریه­ مدیریت سود. تحقیقات حسابداری، 4(6)، 1-29.


• جان افزایی, نصرالله؛حسنی،محسن(1394). مالکیت مدیریتی و محافظه‌کاری حسابداری. مطالعات مدیریت راهبردی, 6(21), 109-124.‎


• خدامی پور، احمد؛ پناهی گنهرانی، رقیه (1396). بررسی تأثیر محافظه‌کاری حسابداری بر کارایی سرمایه‌گذاری با لحاظ عدم‌‌‌تقارن اطلاعاتی. پژوهش­های حسابداری مالی, 9(3), 91-110.‎


• رزقی شیرسوار، ولی؛ نبوی چاشمی، سید علی. (1396). بررسی ارتباط بین ‌‌محافظه‌کاری حسابداری و کیفیت گزارشگری مالی با کارآیی سرمایه‌‌گذاری­های آتی و تغییر در بدهیهای آتی شرکت. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،6(24)، 26-13.


• دیدار، حمزه؛ منصورفر، حسن؛ بابایی، مازیار (1395). بررسی تأثیر محافظه‌کاری شرطی و غیرشرطی حسابداری برکیفیت گزارشگری مالی. مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری7(25) ، 145-166


• ساعی، محمد جواد؛ لاری دشت بیاض، محمود؛خادم،حمید. (1397). بازی استراتژیک مدیرـ حسابرس: شواهدی از تئوری بازی‎‌ها‌. فصلنامه بررسی‏‌ها‌ی حسابداری و حسابرسی, 25(4), 497-518.‎


• عبدلی، قهرمان. (1390). نظریه بازی­ها و کاربردهای آن (بازیهای ایستا و پویا با اطلاعات کامل). انتشارات جهاد دانشگاهی.


• عرب کیاسری، محسن ؛ عبدی، سامان. (1394). طراحی و تحلیل بازی استراتژیک مدیر- سهامدار: به کارگیری نظریه­های بازی، مدیریت سود و حاکمیت شرکتی. بررسی­های حسابداری و حسابرسی.22(2)، 242-221.


• فاطمی اردستانی، فرشاد،(1391)، دوره اصول بازی ها، درس اول، تهران: دانشگاه صنعتی شریف


• کمیته تدوین استاندارد‌ها‌ی حسابداری ،( 1387 )، " استانداردهای حسابداری "، نشریه شماره 16،انتشارات سازمان حسابرسی، 689-680.


• مشکی، مهدی؛ فتاحی، رضا، (1390). تاثیر محافظه کاری حسابداری بر ریسک کاهش قیمت سهام.‎ فصلنامه بورس اوراق بهادار شمارة 16 زمستان 90 سال چهارم،119-136.


• محمودی نیا، داود؛ دلالی اصفهانی، رحیم؛ انجوردا،جکوب؛ بخشی دستجردی، رسول (1395). نظریه بازی‌ها‌ و نقش آن در تعیین سیاست‌ها‌ی بهینه در تقابل استراتژیک بین سیاست گذار پولی و مالی (کاربردی از نظریه بازی‌ها‌ی دیفرانسیلی و استاکلبرگ). فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران, 5(18), 1-34.‎


• نویدی عباسپور، ابراهیم؛ اورهان, محمت صبحی(1397). بررسی تأثیر تعاملی بهره وری سرمایه و ‌‌محافظه‌کاری حسابداری بر هزینه سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران و بورس استانبول. مدیریت بهره وری, 12(4), 213-233.‎


• وکیلی‌فرد, حمیدرضا, قادری, فواد. (1391). بررسی اثر سهامداران عمده بر ارزش شرکت برخوردار از فرصت‌های سرمایه‌گذاری از دیدگاه رفتار فرصت طلبانه مدیران. دانش سرمایه‌گذاری, 1(2), 81-96


• Basu, S. (1997), "The Conservatism Principle and The Asymmetric Timeliness Earnings", Journal of Accounting & Economics, No24, 3-37.


• Feltham, G. and Ohlson, J. A.,(1995), "Valuation and Clean Surplus Accounting for Operating and Financial Activities", Contemporary Accounting Research, 11(2), 689–731.


• Givoly, D. and Hayn, C. (2000), "The Changing Time-Series Properties of Earnings, Cash Flows and Accruals: Has Financial Reporting Become More Conservative?", Journal of Accounting and Economics, 29(3), 287-320.


• Hansen, J. C., Hong, K. P., & Park, S. H. (2018). Accounting conservatism: A life cycle perspective. Advances in Accounting, 40, 76-88.


• Hermalin, B.E,. Weisbach, M.S. (2014). Understanding Corporate Governance through Learning Models of Managerial Competence. National Bureau of Economic Research, 1(48), 7-29.


• Hill, C.A,. McDonnell, B.H. (2015). The Agency Cost Paradigm: The Good, the Bad, and the Ugly. Seattle University Law Review, 38(2), 561-572.


• Hsieh, C. C., Ma, Z., & Novoselov, K. E. (2019). Accounting conservatism, business strategy, and ambiguity. Accounting, Organizations and Society, 74, 41-55.


• Li, F., Shroff, N. O. (2010). Financial Reporting Quality and Economic Growth. Journal of Finance and Accounting, 5(1), 19-30


• Osborne, M. J. (2004). An Introduction to Game Theory. New York: Oxford University Press.


• Myerson, Roger, B. (1991). Game Theory: Analysis of Conflict. Games and Economic Behavior, 3(3), 387-391.


• Ronen, J., Yaari, V. (2002). On The Tension between Full Revelation and Earnings Management: A Reconsideration of the Revelation Principle. Journal of Accounting, Auditing and Finance, 17(4), 273-294.


• Ryan, S. (2006), "Identifying Conditional Conservatism", European Accounting Review 15 (4), 511-525.


• Sun, W., Zhang, J.F,. Li, H.X. (2011). Research on Benefit Main Body Gambling of Stakeholders Based on Moral Element. Chinese Journal of Management Science, 19(16), 152–155.


• Wan, X. (2014). Cooperation and Game between Producers and Managers Based On the Linear Contract. Journal of Applied Mathematics, 2014 (2014): 1-7.


• Xu, J. Relationship Between Controlling Shareholders’ Participation in Share Pledging and Accounting Conservatism in China. Australian Accounting