سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز با استفاده از تخمین مصرف نفت خام و گازطبیعی در ایران با رویکرد مدل VECM

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

وحید رجبیان ¹ , رضا طالبلو ² , حمیدرضا ارباب ³

1 - معاون سرمایه گذاری شرکت سرمایه گذاری صباتامین وابسته به شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی
2 - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
3 - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

تاریخ دریافت : 1397/02/15 تاریخ پذیرش : 1397/04/26 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: مدلهای ساختاری و غیرساختاری, مدل خودرگرسیون‌برداری (VAR), واژه های کلیدی: الگوی تصحیح خطای برداری (VECM), درآمدسرانه ملی, کشش درآمدی و قیمتی,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این پژوهش برآورد تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی در کشور طی دوره 1367 الی 1394 و همچنین برآورد تابع تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی و میزان سرمایه گذاری لازم در ایران طی برنامه ششم با هدف بررسی اثر متغیرهای مهم تأثیرگذار بر مصرف آنها در داخل کشور است. در عین حال، از مدل خودرگرسیون-برداری (VAR) و مدل تصحیح‌خطای‌برداری (VECM) برای بررسی رابطه و میزان تأثیر متغیرها و نیز برای استخراج رابطه کوتاه‌مدت و بلند‌مدت بین متغیرها استفاده شده و نهایتا" پس از استخراج مدل از آن برای پیش بینی تقاضای نفت‌خام و گازطبیعی در کشور در افق 1400 استفاده گردیده است. نتایج حاکی از: 1) با توجه به روند رو به رشد مصرف انرژی طبق پیش بینی صورت گرفته در این پژوهش و محدودیت تولید در کشور به دلیل سرمایه گذاریهای بالایی که بخش‌های نفت و گاز نیازمند می باشند، در صورت عدم جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، در آینده نه چندان دور تاثیر منفی آن در درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز دور از انتظار نخواهد بود. 2) کشش درآمدی اندک و حساسیت نه چندان مصرف نفت‌خام نسبت به تغییرات در درآمد (در اینجا درآمد سرانه) دارد. 3) نشان از عدم وجود رابطه علیت بلندمدت از جانب متغیرهای مستقل درونزا و متغیرهای مستقل برونزایی همچون قیمت نفت‌خام و قیمت گازطبیعی، به سمت مصرف گازطبیعی و درآمد سرانه دارد. 4) در کوتاه‌مدت هیچ رابطه علی از جانب مصرف گازطبیعی، قیمت گازطبیعی، قیمت نفت‌خام و درآمد‌سرانه به سمت مصرف نفت‌خام وجود ندارد.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe main objective of this research is to estimate the demand model for crude oil and natural gas in the country during the period from 1988 to 2015 and also to predict crude oil and natural gas demand functions in Iran during the sixth development plan with the aim of studying the effect of important variables affecting their consumption in the country. VAR - VECM model is used to investigate the relationship and the effects of variables and the short-run and long-run relationship between variables, and finally, extracted model has been used to predict crude oil and natural gas demand in the country at 1400 horizon. The results indicate that: (1) income elasticity is low and the sensitivity of oil consumption to changes in income (here, per capita income) is small. (2) There are no long-term causal relationship between intrinsic independent variables and exogenous independent variables, such as oil price and natural gas prices, towards natural gas consumption and per capita income. (3) In the short term, there is no causal relationship from natural gas consumption, natural gas prices, oil prices, and per capita income towards crude oil consumption. (4) Variance decomposition for oil consumption variable indicates that in the long run, natural gas consumption has a significant contribution to explaining changes in crude oil consumption.

منابع و مأخذ:

• مشهدی محمدی و رضوانی(1395)، تخمین تابع تقاضای مصرف گاز خانگی در ایران، کنفرانس بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت، 1395


• امامی میبدی و همکاران (1393)، برآورد تابع تقاضای بنزین در ایران طی دوره زمانی 1381 تا 1386 با استفاده از تکنیک پنل دیتا، فصلنامه علوم اقتصادی، سال 8، شماره 27، تابستان 1393.


• محمدی،تیمور،یوسفی،محمدقلی(1392)،پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام در ایران با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی(ANN) و مدل ARMAX فصلنامه اقتصاد انرژی ایران،سال دوم،شماره7،تابستان 1392،صفحات 170-147


• عباسعلی ابونوری و شیرین غفوری(1390)،برآورد عرضه و تقاضای گاز طبیعی در ایران و پیش بینی برای افق 1404،فصلنامه مدلسازی اقتصادی،سال چهارم،شماره2،زمستان 1389،صفحات 136-117


• امامی میبدی(1389)،تخمین تابع تقاضای داخلی گاز طبیعی به روش فیلترکالمن(مطالعه موردی تقاضای بخش خانگی شهر تهران)،فصلنامه اقتصاد مقداری،دوره 7،شماره3،23-41


• شاکری،عباس و همکاران(1389)،تخمین مدل ساختاری تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حمل و نقل ایران،فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی،شماره25، ص 1-31


• آذربایجانی،کریم و همکاران(1386)،تخمین تابع تقاضای گاز طبیعی در بخش صنعت کشور،مجله توسعه و سرمایه،سال 1، شماره 1، 47-70


• ابونوری،عباسعلی،شیوه،هیوا،(1385)،برآورد تابع تقاضای بنزین در ایران طی دوره(1381-1374)،پژوهشنامه اقتصادی،شماره22،ص 205-228


• بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران


• سایت شرکت ملی گاز ایران: http://www.nigc.ir


• سایت مرکز آمار ایران: http://www.amar.org.ir


• سایت بانک مرکزی: http://www.cbi.ir


• سایت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی: http://www.niopdc.ir


• سایت داده‌های انرژی: http://www.energyseec.com


• سایت بانک جهانی: worldbank.org


• وزارت نیرو، دفتر برنامه‌ریزی انرژی، ترازنامۀ انرژی سال‌های 94-1367.


• گجراتی،دامودار(1395)، مبانی اقتصادسنجی،جلد اول و دوم


• سوری،علی(1394)، اقتصاد سنجی جلد 2 همراه با کاربرد Eviews8stata12 


• معرف زاده،نوید(1392)، پیش بینی مقدار تقاضای نفت خام در ایران با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی،رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی

منابع لاتین:

1. Hakimipoor N. Akbarian H. Alipour M.S. Taheri S (2016). the estimation of demand for natural gas consumption in industry sector in iran and prediction it until 2021:­structural time series model analysis. www.arpapress.com/Volumes/Vol29Issue2/IJRRAS_29_2_02.pdf


2. Ahmad M. Kamyab. B (2015). The estimate of oil demand function of iranʹs oil importing countries. Int.J.Eco. Res., 2015, v6i4, 11 – 24.


3. Smyth, R. , Narayan, P, K. , Shi, H. (2012), "Inter-fuel Substitution in the Chinese Iron and Steel Sector", International Journal of Production 139, 525-532.


4. Amin Karimu. (2011). Impact of economic and non-economic factors on Gasoline demand: a time varying parameter model for Sweden and the UK.


5. Alberini, A., & Filippini, M.  (2011). Response of Residential Electricity Demand to Price:  The Effect of Measurement Error.  Energy Economics, 33(5), 889-895.


6. Bousquet, A., Ladoux, N., (2006), "Flexible Versus Designated Technologies and Inter-fuel Substitution", Energy Economics 28, 426-443.


7. Pock, Markus. 2005. Estimation of Gasoline Demand Function. Seminar Paper in Panel Analysis.


8. Kaboudan, M.A. and Liu, Q.W., (2003). Forecasting quarterly us demand for natural gas.