طراحی مدل بومی پیش‌بینی رفتار مالی سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

فاطمه احمدی ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.)
مهرداد قنبری ² (استادیارگروه حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران)
بابک جمشیدی نوید ³ (استادیار، گروه حسابداری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.)
شهرام مامی ⁴ (استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/06/26 تاریخ پذیرش : 1398/09/19 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: بازار سهام ایران, تصمیم‌گیری, سرمایه‌گذاران, رفتار مالی, پیش‌بینی,

چکیده مقاله :

این پژوهش به دنبال طراحی مدلی برای پیش‌بینی رفتار مالی سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران انجام شد. برای شناسایی معیارها از تحلیل محتوای کیفی متون علمی مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شد. با ماتریس خود تعاملی و با اتکا به نظر خبرگان براساس روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری انجام گرفت و مدلی پنج سطحی حاصل شد. برای تشخیص نوع متغیرها نیز از تحلیل میک مک استفاده گردید. در مدل پنج سطحی این پژوهش که متغیرهای اخبار غیررسمی، شرایط مالی سرمایه گذار، دانش مالی ذهنی و رفتار گله ای در سطح پنجم تأثیرگذارترین متغیرها و باورپذیری، قضاوت شخصی، کنترل هیجان و زیان گریزی نیز تأثیرپذیرترین متغیرهای این مدل بودند که در سطح یک این مدل قرار گرفتند. تحلیل میک مک این پژوهش نیز حاکی از آن بود که متغیرهای اخبار غیررسمی، دانش مالی ذهنی، شرایط مالی سرمایه گذار، اعتماد به نفس و رفتار گله ای، مستقل و متغیرهای زیان گریزی، باورپذیری، فن آوری مالی، کنترل هیجان، قضاوت شخصی و تخصص مالی نیز از نوع وابسته‌اند و سایر متغیرها از نوع رابط هستند.

چکیده انگلیسی:

This study followed the design of a model to predict the financial behavior of investors in the Iranian stock market. Qualitative content analysis of scientific texts related to the research topic was used to identify the criteria. Interactive matrix and based on expert opinion based on interpretive structural modeling method was developed and a five-level model was obtained. To determine the type of variables, the MicMac analysis was used. In the five-level model of this study the variables of informal news, investor financial conditions, subjective financial knowledge, and herd behavior at the fifth level were the most influential and believable, personal judgment, emotion control, and loss aversion were the most influential variables of this model at level one of this model, were affected. MicMac analysis also indicated that the variables of informal news, subjective financial knowledge, investor financial conditions, self-esteem, and herd behavior were independent, and the variables of avoidance, believability, financial technology, emotional control, personal judgment, and financial specialties are also type dependent and other variables are interface type.

منابع و مأخذ:

• اسلامی بیدگلی، غلام‌رضا، کرد لویی، حمیدرضا، (1389). مالی رفتاری، مرحله‌ای گذر از مالی استاندارد تا نوروفاینانس، فصلنامه علمی – پژوهشی مهندسی مالی و مدیریت پرتفوی، سال اول، شماره 1، صص 36-19.


• افتخاری علی‌آبادی، اکبر، وکیلی فرد، حمیدرضا، (1393)، تبیین و ارائه الگویی برای سنجش عوامل روان‌شناختی و رفتاری در بازار سرمایه ایران، مطالعات روانشناسی بالینی، شماره 15، صص 23-1.


• پور زمانی، زهرا، (1393)، مقایسه کارایی تکنیک‌های تجزیه‌وتحلیل درونی و مقایسه‌ای داده در الگوریتم ژنتیک غیرخطی جهت پیش‌بینی سودآوری شرکت‌ها، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 23، صص 131-117.


• تاجمیر ریاحی، حامد، دژدار، محمدمهدی، (1396)، رتبه‌بندی تورشهای رفتاری سرمایه‌گذاران در مواجهه با اخبار و شایعات مهم سیاسی با تأکید بر دوره مذاکرات هسته‌ای، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، شماره 24، صص 20-1.


• حسینی چگینی، الهام، حقگو، بهناز، رحمانی نژاد، لیلا، (1393)، بررسی تورش های رفتاری سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای مدل معادلات ساختاری، مجله راهبرد مدیریت مالی، سال دوم، شماره 7، صص 133-113.


• خواجوی، شکر اله، فتاحی نافچی، حسن، (1392)، مالی عصبی، افق پیش روی مالی رفتاری، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، شماره 7، صص 34-21.


• دارابی، رؤیا و چناری بوکت، حسن. (1394). ابعاد و رویکردهای نظریه مالی رفتاری، مجله علوم انسانی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 46، صص 103-78.


• راعی، رضا و فلاح پور، سعید.(1393). مالیه رفتاری، رویکردی متفاوت در حوزه مالی، مجله تحقیقات مالی، شماره18، صص 106-77.


• رهنمای رود پشتی، فریدون، صالحی، اله کرم، (1389). مکاتب و تئوری‌های مالی و حسابداری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.


• رهنمای رود پشتی، فریدون، زندیه، وحید، (1391). مالی رفتاری و مالی عصبی (پارادایم نوین مالی) از تئوری تا عمل، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.


• سالارزهی، حبیب اله، جمشیدی، سجاد، (1392)، مالی رفتاری، دومین کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری، تهران.


• سعدی، رسول، قلی پور، آرین، قلی پور، فتانه، (1389)، بررسی اثرات شخصیت سرمایه‌گذاران و خطاهای ادراکی در سرمایه‌گذاری آن‌ها در بورس اوراق بهادار تهران، تحقیقات مالی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، شماره 29، صص 58-41.


• صداقتی، محمد (1394)، روانشناسی مالی رفتاری، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تهران.


• فدایی نژاد، محمد اسماعیل، مایلی، محمدرضا و امام دوست، مصطفی، (1394)، اثرگذاری عوامل رفتاری و انعکاسی سوگیری دیر پذیری در رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران، مطالعات حسابداری و حسابرسی، سال چهارم، شماره 14، صص 26-5.


• ملکوتی، ندا، (1393)، بهبود پیش‌بینی در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری، نشریه پیام آینده، شماره 7، صص 38-36.


• مومنی راد، اکبر، علی آبادی، خدیجه، فردانش، هاشم و مزینی، ناصر،(1392)، تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیتف مراحل و اعتبار پژوهش، فصلنامه اندازه گیری تربیتی ، شماره 14، صص 222-187.


• نیکو مرام، هاشم، رهنمای رود پشتی، فریدون، هیبتی، فرشاد، یزدانی، شهره، (1391)، تأثیر سوگیری شناختی سرمایه‌گذاران بورس اوراق بهادار تهران بر ارزشیابی سهام، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 13، صص 81-65.


• یحیی زاده فر، محمود، شمس، شهاب‌الدین، لاریمی، سید جعفر، (1389)، بررسی رفتار تمایلی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار، مجله تحقیقات مالی، شماره 29، صص 116-95.


• Barasinska, Nataliya, (2017), Essys on determinants of financial behavior of individuals, Phd thesis Freie University of Berlin.


• Charan, P., Shankar, R. and Baisya, R.K., (2008). Analysis of interactions among the variables of supply chain performance measurement system implementation. Business Process Management Journal, 14(4), PP512-529.


• Da Costa Jr., N., Goulart, M., Cupertino, C., Macedo Jr., J., Da Silva, S., (2013), “The disposition effect and investor experience”, Journal of Banking & Finance, Volume 37, Issue 5, PP 1669-1675,


• DeWeaver, M.A., Shannon, R., (2010), “Waning vigilance and the disposition effect: Evidence from Thailand on individual investor decision making”, The Journal of Socio-Economics, Volume 39, Issue 1, PP 18-23.


• Govindan, K., Palaniappan, M., Zhu, Q. and Kannan, D., (2012). Analysis of third party reverse logistics provider using interpretive structural modeling. International Journal of Production Economics, 140(1), PP204-211.


• Grinblatt, M. & Han, B. (2005). “Prospect Theory, Mental Mccounting, and Momentum”, Journal of Financial Economics, Vol (78), PP 311–339.


• Kannan, G. and Haq, A.N., (2007). Analysis of interactions of criteria and sub-criteria for the selection of supplier in the built-in-order supply chain environment. International Journal of Production Research, Vol (45), PP3831-3852.


• Lao P., Singh H., (2012), “Herding behavior in the Chinese and Indian stock markets”, Journal of Asian Economics, Volume 22, Issue 6, PP 495-506.


• Martinez L.F., Zeelenberg M., Rijsman J.B., (2011), “Regret, disappointment and the endowment effect”, Journal of Economic Psychology, Volume 32, Issue 6, PP 962-968.


• Petty, Nicola.Oliver, Thomson. Graham, stew. (2012),” Ready for a paradigm shift? Part 1: Introducing the philosophy of qualitative research”, Journal of Manual Therapy, Vol 17(4), PP267-274


• Reb, J., (2008), “Regret aversion and decision process quality: Effects of regret salience on decision process carefulness”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Volume 105, Issue 2, PP 169-182.


• Shefrin, H., (2007), “Behavioral Corporate Finance: Decision that Create Value”, McGraw Hill Press.


• Shleifer, A., (2000), “Inefficient Market: An Introduction to Behavioral Finance”. New York: Oxford University Press.


• Statman, M., (1999), “Behavioral Finance: Past Battles and Future Engagments”. Financial Analysts Journal, November/December, PP 18-27.


• Seuntjens, Terri, Van de van, Niels, Zeelenberg, Marcel and Van der Schors, Anna, (2016), Problems of financial Behavior, Journal of Economic Psychology, Vol 57, PP1-12.


• Stromback, Camilla, Lind, Therese, Skagerlund, Kenny & Vastfjall, Daniel (2017). Does self-control predict financial behavior and financial well-being? Journal of behavioral and exoerimental finance, Vol14, PP 30-38.


• Tang, Ning and Baker, Andrew, (2016), Self-esteem financial knowledge and financial behavior, journal of Economic Psychology, vol 54, PP164-176.


• Villatoro, F., (2009), “The delegated Portfolio Management Problem: Reputation and Herding”, Elsevier B.V., Journal of Banking & Finance.Vol (39), PP164-191.


• Yao J., Ma C., Peng He W., (2014), “Investor herding behavior of Chinese stock market”, international Review of Economics & Finance, Volume 29, PP 12-29.