سبک های مقابله ای ، عزت نفس،خودپنداره و خودکارآمدی در نوجوانان مبتلا به سرطان خون (لوکمی) و هموفیلی راحله کرم پور / علیرضا کاکاوند / آیدا انصاری
محورهای موضوعی : روانشناسی بیماری های مزمن
1 - مدیر کلینیک روانشناسی کودک و نوجوان ، دانشکده پزشکی ، دانشگاه آزاد اسلامی کرج
کلید واژه: واژه های کلیدی: سبک های مقابله ای, عزت نفس, خودپنداره, خودکارآمدی اجتماعی , سرطان خون, هموفیلی,
چکیده مقاله :
چکیده هدف از پژوهش حاضر مقایسه سبک های مقابله ای و نظام خود(عزت نفس،خودپنداره و خودکارآمدی اجتماعی) در بین نوجوانان مبتلا به سرطان خون ، هموفیلی و سالم است. در این پژوهش که به روش علی-مقایسه ای انجام شد، نمونه آماری شامل جمعا 110 نفر از سه گروه افراد میباشد که در دامنه سنی 12 تا 15 سال ، شامل 30 نفر نوجوانان مبتلا به سرطان خون، 40 نفر هموفیلی و 40 نفر نوجوان سالم که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند.پرسشنامه های سبک های مقابله ای کودکان و نوجوانان(CCBQ)،عزت نفس روزنبرگ ، خودپنداره لیپسیت وخودکارآمدی اجتماعی نوجوانان کنلی به عنوان ابزار های کار مورد استفاده قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره(MANOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج حاکی از این بود که سه گروه لوسمی، هموفیلی و سالم از لحاظ سبک¬های مقابله¬ای باهم متفاوتند؛ به این صورت که میانگین دو گروه لوسمی و هموفیلی در زیرمقیاس¬های انحراف از مشکل و کنارآمدن ویرانگر بیشتر از گروه سالم است و به نوعی این دو گروه، از این سبک¬های مقابله¬ای بیشتر استفاده می¬کنند و گروه سالم نیز در زیر مقیاس کنارآمدن با مشکل در جهت بهبود آن میانگین بالاتری نسبت به دو گروه بیمار دارند و در نتیجه، از این سبک مقابله¬ای بیشتر استفاده می¬کنند. همچنین سه گروه در متغیر عزت نفس تفاوت معنادار دارند و با توجه به میانگین بالاتر گروه سالم نسبت به گروه لوسمی و هموفیلی، می¬توان نتیجه گرفت که دو گروه بیمار، سطح عزت نفس پایین¬تری نسبت به گروه سالم دارند؛ در صورتی که در متغیر خودپنداره سه گروه تفاوت معناداری با هم نداشتند. از بین زیرمقیاس-های خودکارآمدی، سه گروه در ابعاد قاطعیت اجتماعی و شرکت در گروه¬های اجتماعی با هم تفاوت معنادار دارند؛ با توجه به میانگین بالاتر گروه لوسمی نسبت به گروه هموفیلی و سالم، می¬توان نتیجه گرفت که گروه لوسمی قاطعیت اجتماعی بیشتری نسبت به دو گروه دیگر دارند. از نظر شرکت در گروه¬های اجتماعی نیز، گروه مبتلا به لوسمی و هموفیلی میانگین بالاتری نسبت به گروه سالم داشتند. همچنین در بقیه ابعاد خودکارآمدی، تفاوت معنادار مشاهده نشد. واژه های کلیدی: سبک های مقابله ای، عزت نفس، خودپنداره، خودکارآمدی اجتماعی ، سرطان خون، هموفیلی
abstract The purpose of this research is to compare coping styles and self-system (self-esteem, self-concept and social self-efficacy) among adolescents with leukemia, hemophilia and healthy. In this research, which was conducted using a causal-comparative method, The statistical sample includes a total of 110 people from three groups of people, in the age range of 12 to 15 years, including 30 teenagers with leukemia, 40 people with hemophilia, and 40 healthy teenagers who were selected by purposive sampling. Child and Adolescent Coping (CCBQ), Rosenberg's self-esteem, Lipsite's self-concept, and Kenley's adolescent social self-efficacy were used as work tools. The data was analyzed using multivariate analysis of variance (MANOVA). The results indicated that the three groups of leukemia, hemophilia and healthy are different in terms of coping styles; In this way, the mean of the two leukemia and hemophilia groups in the subscales of deviation from the problem and destructive coping is higher than the healthy group and in a way, these two groups use these coping styles more, and the healthy group also has a higher mean in the sub-scale of coping with the problem in order to improve it than the two sick groups, and as a result, this coping style They use it more. Also, the three groups have a significant difference in the self-esteem variable, and considering the higher average of the healthy group compared to the leukemia and hemophilia group, it can be concluded that the two patient groups have a lower level of self-esteem than the healthy group; In case, there was no significant difference between the three groups in the variable of self-concept. Among the subscales of self-efficacy, three groups have significant differences in the dimensions of social assertiveness and participation in social groups; Considering the higher average of the leukemia group than the hemophilia and healthy groups, it can be concluded that the leukemia group has more social assertiveness than the other two groups. In terms of participation in social groups, the group with leukemia and hemophilia had a higher average than the healthy group. Also, no significant difference was observed in other dimensions of self-efficacy. Keywords: coping styles, self-esteem, self-concept, social self-efficacy, leukemia, hemophilia
منابع فارسی:
اسملتزر، س بیر.(2000). درسنامه پرستاری برونر وسودارث.(ترجمه محمد امینی،;ژاله علیها; علمی،1382)صدیقه.تهران: :نشر سالمی.
بزمی،نعیمه ; نرسی،مهرنوش.(1391).اثر تکنیک های بازی درمانی در کاهش اضطراب و افزایش احساسات مثبت و سطح سازگاری عمومی در کودکان 9-12 ساله مبتلا به سرطان خون.مطالعات روانشناختی،دوره 8،شماره 4: 107-130.
بیگ زاده، مجید.(1394). هموفیلی به زبان ساده(موسسه ملی قلب و خون آمریکا).ماهنامه ندای محیا،سال هشتم ،شماره 63: 33- 37.
بهرام بیک،سعید.(1380).رابطه منبع کنترل،عزت نفس و خودپنداره در بین دانش آموزان پسر سال سوم دبیرستانهای تهران.پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی،دانشگاه آزاد کرج.
حسین زاده،ع.عزیزی،م.توکلی،ح.(1393).حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی در نوجوانان:نقش واسطه ای خودکارآمدی و حمایت خود.روانشناسی تحولی:روانشناسان ایرانی.سال یازدهم،شماره 41.
خاطری، مونا.(1384). تأثیر واقعیت درمانی با تمرکز بر نظریه انتخاب بر عزت نفس و خودپنداره دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
دهقانی آرانی، فاطمه; بشارت،محمد علی.(1391).اثر بخشی یک مدل مداخله مبتنی بر دلبستگی مادر_کودک بر شاخص های سلامت مادران کودکان مبتلا به بیماری های مزمن.فصلنامه علمی_پژوهشی روانشناسی سلامت،سال سوم،شماره 4: 39- 53.
دیماتئولا،ام.رابین.(1987).روانشناسی سلامت.( ترجمه مهدی موسوی اصل، محمد رضا سالاری فر،مسعود آذربایجانی، اکبر عباسی،1390).تهران:انتشارات سمت.
دهقانی، ا.، و کج‌باف، م. ب. (1392). رابطه سخت رویی با سبک های مقابله با استرس در دانشجویان. دانش و تندرستی، 27(8)، 112-118.
ذاکر،فرهاد; نیازپور،مجید.(1385).اصول انعقاد و بیماریها.تهران:انتشارات کمال دانش.
رسولی آراللوی بزرگ،منصوره.(1393).مقایسه سیستم خود(عزت نفس،خودپنداره و خودکارآمدی)در بین جانبازان و افراد عادی شهر البرز.پایان نامه کارشناسی ارشد،رشته روانشناسی،دانشگاه آزاد کرج.
رضایی، ع. م.، رحیمی، م.، واعظ‌فر، س. س.، و دلاور، ع. (1393). بررسی ساختار عاملی مقیاس خودکارآمدی مادران. فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 28(9)، 85-106.
سندرسن،کاترین.(2013).روانشناسی سلامت.(ترجمه فرهاد جمهری،فرحناز مسچی،شیدا سوداگر،فردین مرادی منش،محمد بیاضی،افسانه صبحی،اسماعیل خیرجو،فرهاد هژیر،علی اکبر،صمدی،1392).کرج: انتشارات سرافراز.
سهرابی، ر.، محمدی، ا.، و ارفعی، ا. (1390). اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر سبک های مقابله ای نوجوانان دختر. زن و مطالعات خانواده، 13(4)، 45-60.
شاملو، سعید . (1378).بهداشت روانی.تهران:انتشارات رشد.
صالحی، سید معصومه.(1394).رابطه سبک های شناختی و خود کارآمدی با پیشرفت تحصیلی
دانش آموزان در مدارس هوشمند.پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی،دانشگاه آزاد کرج.
عبدی،الهام.آخوندی،نیلا.اعراب شیبانی،خدیجه.(1396).روانشناسی بیماری های مزمن.تهران.
انتشارات روانسنجی.
گنجی، حمزه.(1392). ارزشیابی شخصیت. تهران: ساوالان.
ماهان، ج.، سگال، م.، و گیتی‌قریشی، ا. ا. (1396). مقایسه ی استرس و سبک های مقابله ای در بیماران مبتلا به سرطان و افراد سالم. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 45(12)، 77-86.
وایت،کریگ ا.(2001).درمان شناختی-رفتاری برای بیماری های مزمن پزشکی.(ترجمه رضا مولوی و
کتایون فتاحی،1389).تهران:انتشارات ارجمند.
وبر، کریستین.(بی تا). عزت نفس. ترجمه گیله گل بهروزان، (1387). ناشر: پیدایش
وکیلی، پ.، خاکپور، ر.، و اعلایی، ز. (1390). نقش تفاوت های جنسیتی در سبک های مقابله با استرس و سلامت روانی. تحقیقات مدیریت آموزشی، 10(3)، 93-108.
هدایتی، ب. ا.، فاتحی‌زاده، م. ا.، و آکوچکیان، ا. (1387). بررسی تأثیر آموزش اسلام محور به والدین بر عزت نفس نوجوانان. مطالعات اسلام و روان شناسی، 2(1)، 119-140.
References:
Alioglu B, Bagrul D, Sayın U, Dallar Y. Assessment of self-esteem levels of Turkish patients with severe haemophilia A: Ankara Hospital experience.
Haemophilia. 2013 Jan;19(1):e53-4. doi: 10.1111/hae.12010. Epub 2012 Oct 1. PMID: 23020158.
Brannon. L.، & Feist، J. (1997). Health Psychology: an Introduction to Behavior and Health. Mexico. City Brooks / Cole.
Bruhn, G ; Hampton,J; and chandler,B. cilinical marginality and psychological adjustment in hemophilia, journal of psychosomatic, (1971).vol,15:207-213.
Compas، B. E.، Desjardins، L.، Vannatta، K.، Young-Saleme، T.، Rodriguez، E. M.، Dunn، M.،
Drotar D, Agle DP, Eckl CL, Thompson PA. Impact of the repressive personality style on the measurement of psychological distress in children and adolescents with chronic illness: an example from hemophilia. J Pediatr Psychol. 1996 Apr;21(2):283-93. doi: 10.1093/jpepsy/21.2.283. PMID: 8920158.
Cooper Smith. S. A (1967). The antecedent of self-esteem. Freedman and company sanfrancisco.
Hamzeh S، Beyrami M، Hashemi N، T. (2011). Comparison of personality trait، negative experienced emotions and coping styles between healthy women and those suffering from cancer. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci; 19(5): 627-36.
Gerhardt، C. A. (2014). Children and Adolescents Coping With Cancer: Self- and Parent Reports of Coping and Anxiety/Depression. Health Psychology : Official Journal of the Division of Health Psychology، American Psychological Association، 33(8) ، 853–861. http://doi.org/10.1037/hea0000083
Hemati، Zeinab; Kiani، Davood. The Comparison Of Self-Esteem And Related Factors In Itp Patients And Healthy Individuals. Basic & Clinical Cancer Research، [S.L.]، V. 8، N. 1&2، P. 28-35، Aug. 2016. Issn 2228-5466. Available At: Http://Bccr.Tums.Ac.Ir/Index.Php/Bccrj/Article/View/178
Junjie Huang , Sze Chai Chan , Chun Ho Ngai , Veeleah Lok , Lin Zhang , Don Eliseo Lucero-Prisno III , Wanghong Xu , Zhi-Jie Zheng , Edmar Elcarte , Mellissa Withers , Martin C S Wong , NCD Global Health Research Group Association of Pacific Rim Universities (APRU) , (2022) , Disease Burden, Risk Factors, and Trends of Leukaemia: A Global Analysis , Front Oncol 22;12:904292. doi: 10.3389/fonc.2022.904292
Kim SY, Kim SW, Kim JM, Shin IS, Baek HJ, Lee HS, Hwang TJ, Yoon JS. Impact
of personality and depression on quality of life in patients with severe haemophilia in Korea. Haemophilia. 2013 Sep;19(5):e270-5. doi:
10.1111/hae.12221. Epub 2013 Jun 28. PMID: 23809853.
Limperg PF, Haverman L, Maurice-Stam H, Coppens M, Valk C, Kruip MJHA, Eikenboom J, Peters M, Grootenhuis MA. Health-related quality of life, developmental milestones, and self-esteem in young adults with bleeding disorders. Qual Life Res. 2018 Jan;27(1):159-171. doi:
10.1007/s11136-017-1696-0. Epub 2017 Sep 12. PMID: 28900823; PMCID: PMC5770500.
Lazarus R. S، Folkman، S (1984). Stress، Appraisal، and Coping strategies .New York: Springer Pub. Co.، c1984.
Lazarus RS & Folkman S. (1985) coping and adaptation centry (ED). The handbook of behavioral medicine, New York. Guilford press: 262-325.
Leblane ,M.,& Ritchie , M.(2009). A Mehtaanalysis of play therapy. counseling psychology Quarterly , 15(3).159-160
Pargament، K. I.، Koenig، H. G.، Tarakeshwar، N.، & Hahan، J. (2004). Religious coping methods as predictors of psychological، physical and spiritual outcomes among medically ill elderly patients: a two-year longitudinal study. Journal of Health Psychology، 9 (6)، 713-730.
Price,R.A.model for body image care.journal of advanced nursing.(1990). 15:585-593.
Psychological Bulletin, 122, 5-37.Rethink، A. (2004). Spirituality and Mental Illness. http://www.mentalhealth.org.uk/content/assets/PDF/publications/making.
Scandlyn,j.(2000).when AIDS became a chronic disease.western journal of medicine,172,130-133.
Thomas D, Gaslin TC. "Camping up" self-esteem in children with hemophilia.
Issues Compr Pediatr Nurs. 2001 Oct-Dec;24(4):253-63. doi:
10.1080/014608601753260344. PMID: 11769210.
Turner,j,&Kelly,B.(2000).Emotional dimensions of chronic disease.western journal of Medicine,172,124-128.