بررسی عملکرد سازمان نظامی حزب توده در تحولات عصر پهلوی دوم
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخمجید ملکشاهی 1 , سینا فروزش 2 * , ستار عودی 3
1 - دانشجوی دکتری تاریخ- گرایش ایران بعد از اسلام، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار، گروه تاریخ، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: حزب توده, سازمان نظامیان حزب توده, شوروی, قیام افسران خراسان فرقه دموکرات آذربایجان و کودتای 28 مرداد,
چکیده مقاله :
سازمان نظامیان حزب توده ایران در اوایل 1323 توسط عبدالصمد کامبخش، عزت‌الله سیامک و خسرو روزبه تشکیل شد. این سازمان با جذب افسران ارتش و ایجاد تشکیلات منظم سعی در نفوذ در ارتش و دستیابی به اسرار محرمانه ارتش ایران داشت. سازمان نظامیان حزب توده در قیام افسران خراسان فرقه دموکرات آذربایجان و کودتای 28 مرداد نقش داشتند. چگونگی تشکیل و سازماندهی سازمان نظامی حزب توده و عملکرد این سازمان در تحولات دوره پهلوی دوم مسئله ایست که در این مقاله به آن پرداخته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که سازمان نظامیان حزب توده به ابتکار رهبران حزب برای بقا و تداوم حزب توده تشکیل شد. همچنین دولت شوروی بر اساس منافع و مصالح سیاسی خود از سازمان افسران حزب توده برای فشار بر دولت مرکزی ایران استفاده می کرد . روش تحقیق در این مقاله روش استقرایی (تاریخی) و شیوه نگارش و تدوین به صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش از کتاب انتشارات حزب توده، اسناد به جای مانده از ساواک و اسناد موجود در کتابخانه‌های ایران خاطرات افسران و رهبران حزب توده ایران استفاده شده است.
The military organization of Tudeh Party of Iran was formed in the beginning of 1323 by Abdul Samad Kambakhsh, Ezzatullah Siamak and Khosro Rouzbeh. By recruiting army officers and creating regular formations, this organization tried to infiltrate the army and gain access to the secret secrets of the Iranian army. The military organization of the Tudeh party played a role in the uprising of Khorasan officers of the Democratic Party of Azerbaijan and the August 28 coup. How to form and organize the military organization of the Tudeh party and the performance of this organization in the developments of the second Pahlavi period is the issue that has been discussed in this article. The findings of the research show that the military organization of the Tudeh party was formed at the initiative of the party leaders for the survival and continuity of the Tudeh party. Also, based on its political interests, the Soviet government used the Tudeh party officers' organization to put pressure on the central government of Iran. The research method in this article is the inductive (historical) method and the writing and editing method is descriptive and analytical. In this research, Tudeh party publications, documents left by SAVAK and documents available in Iranian libraries, memoirs of officers and leaders of Tudeh party of Iran have been used in this research.