استفاده از زمین آمار در مدیریت کنه تارتن دولکه‌ایTetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) در مزارع لوبیا
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایانمهناز حجتی 1 , عبدالامیر محیسنی 2 , رضا وفایی شوشتری 3 , ایرج ترمه‌چی 4
1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حشره‌شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک
2 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، ایستگاه بروجرد، بروجرد
3 - گروه حشره‌شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک
4 - مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان بروجرد، بروجرد
کلید واژه: Geostatistics, common bean, Tetranychus urticae, زمین آمار, لوبیای معمولی, کنه تارتن دولکه‌ای,
چکیده مقاله :
کنه تارتن دولکه‌ای (Acari: Tetranychidae) Tetranychus urticae Koch مهم‌ترین آفت مزارع لوبیا در اغلب نواحی کاشت لوبیا در ایران از جمله استان لرستان است. در سال 1388، مشخصات زمین آماری این آفت در مزارع لوبیای شهرستان بروجرد مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، دو مزرعه لوبیای قرمز رقم گلی هر یک به مساحت حدود چهار هکتار انتخاب گردید. در هر مزرعه، تعداد حدود 300 نقطه (ایستگاه) مشخص و علامت گذاری و از هر ایستگاه تعداد سه برگ از سه ارتفاع بوته انتخاب و در آزمایشگاه بررسی و جمعیت کنه به تفکیک مراحل نشو و نمایی شمارش و یادداشت گردید. نتایج نشان داد که بر اساس مقدار ضریب تبیین، از تعداد 24 داده به دست آمده در اوایل حمله آفت در اواخر تیر و اوایل مرداد، تعداد 20 داده با منحنی نیم تغییرنمای مدل کروی برازش داشتند. در این زمان، نسبت اثر قطعه ای (nugget) به آستانه (sill) بسیار پایین بود و با گذشت زمان این نسبت افزایش یافت که نتیجه آن کاهش وابستگی مکانی (فضایی) بین نقاط (ایستگاه ها) بود. بنابراین، بیشتر منحنی‌های نیم تغییرنما مربوط به داده های شهریور با مدل اثر خالص قطعه‌ای برازش یافته و نقاط مختلف مزرعه هیچ گونه وابستگی مکانی نشان ندادند. دامنه موثر این آفت در اوایل ظهور نسبتا بالا و برای ماده بالغ، پوره و تخم به ترتیب 641-357، 710-510 و711-610 متر بود، که این فاصله ها با گذشت زمان و با نزدیک شدن به آخر فصل کاهش یافتند. بر اساس نتایج این تحقیق، استفاده از زمین آمار جهت ردیابی و پیش آگاهی جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای در اوایل حمله این آفت به مزارع لوبیا توصیه می‌گردد.
Two spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch is the most important pest of common bean in most areas of Iran, including Lorestan province. In this study the geostatistical charachteristics of this pest were evaluated in Borujerd common bean fields in 2009. To do this research, two red common bean (Goli variety) fields that each one was about four hectares were selected. In each field, about 300 points (stations) were identified and marked. Sampling was started in mid July. At each station on three point of plant height (bottom, middle and top) three leaves were sampled. In the laboratory, the samples were observed and mite population density were counted with respect to each life stage. Results showed that the spherical model provided the best fit (based on r2-values) for the semivariogram data in 20 data sets out of 25 at the beginning of the pest attak in late July and early August. In this time, nugget/sill ratio was very low and by passing the time this ratio increased so that the spatial dependence among points decreased. Thus in August and early September more semivariogram curves fitted with the model of pure nugget effect and did not show any spatial corrdation among points selected in the fields. The effective range of spatial correlation of this pest were relatively high at the beginning of the pest attack. This range for adult females, nymphs and eggs were 357-641, 510-710 and 610-711 meters respectively. These distances were reduced by passing the time and by approaching end of season. Based on these results, application of geostatistics is recommended to monitoring and forecasting of two spotted spider mite, T.urticae in common bean fields at the beginning of the pest attack.
_||_