بررسی تاثیر شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) بر عملکرد و اجزای آن در ژنوتیپ های کلزا (.Brassica napus L)

محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان

سید حیدر موسوی انزابی ¹ , علیرضا عیوضی ² , حسین رنجی ³

1 - گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، استان آذربایجان غربی، ایران
2 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
3 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

تاریخ دریافت : 1390/10/15 تاریخ پذیرش : 1391/06/14 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: Canola, کلزا, Brassica napus, cabbage aphid, Brevicoryne brassicae, شته مومی کلم,

چکیده مقاله :

کلزا (.Brassica napus L) یکی از محصولات دانه روغنی مورد توجه کشاورزان در ایران می‌باشد. شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L.) یکی از آفات مهم کلزا در استان آذربایجان‌غربی است که خسارت سنگینی به این گیاه وارد می کند. با توجه به اهمیت این آفت مطالعه‌ای در دو قسمت مزرعه‌ای و گلخانه‌ای به منظور ارزیابی تحمل 21 ژنوتیپ کلزا نسبت به شته مومی کلم طی سال‌های 1385 تا سال 1387 انجام شد. طی سه سال آزمایش مزرعه‌ای هر سال دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آلودگی طبیعی و عدم آلودگی برای سنجش تحمل انجام گردید. ارزیابی تحمل در شرایط مزرعه‌ای با استفاده از شاخص‌های کاهش عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف ساقه اصلی و فرعی محاسبه گردید. تجزیه مرکب اختلاف آماری معنی‌داری حداقل در سطح احتمال 1% برای این صفات نشان داد. ژنوتیپ‌های Opera، Sahara و Okapi کمترین شاخص کاهش عملکرد و ژنوتیپ‌های Geronimo، Talent و Celisius بیشترین شاخص کاهش عملکرد را داشتند. در تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های Opera و Sahara در گروه متحمل و ژنوتیپ‌های Talent، ARG-91004، Geronimo، Celisius و ARC-5 در گروه حساس قرار گرفتند. ارزیابی تحمل تحت شرایط گلخانه‌ای طی دو سال در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش مجزای آلوده و عدم آلوده انجام گردید. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف آماری معنی‌داری در سطح احتمال 1% برای شاخص‌‌های خسارت و شاخص کاهش طول ساقه بین ژنوتیپ‌ها وجود داشت. در مجموع دو ژنوتیپ Okapi و Opera در گروه متحمل و ژنوتیپ‌های Talent، Geronimo، Ebonite، ARG-91004 و ARC-5 در گروه حساس قرار گرفتند. مقایسه نتایج صحرایی و گلخانه‌ای نشان داد که ژنوتیپ Geronimo نسبت به شته مومی کلم بسیار حساس و ژنوتیپ‌ Opera دارای مقاومت قابل قبول می‌باشند و می‌توان از این ژنوتیپ‌ها در برنامه‌ مدیریت تلفیقی شته مومی کلم استفاده نمود.

چکیده انگلیسی:

Canola (Brassica napus L.) is one of oilseed plants that has caught the attention of Iranian farmers. Cabbage aphid Brevicoryne brassicae (L.) is one of the important pests of canola in Urmia region. Regarding to the importance of this pest, an investigation was carried out under both conditions of field and green house in order to evaluate the resistance of 21 canola genotypes against cabbage aphid during 2005-2008. Under field conditions, two separate experiments, each of three replications were performed based on complete randomized blocks designs under both natural infestation and no-infestation conditions to assess tolerance. Natural infestations occurred in all three experimental years. The evaluation of tolerance under field conditions was performed based on the indices as yield loss, 1000 kernal, the number of seed per capsule, and the number of capsules per main and accessory stems. Data analysis indicated highly significant differences (p≤%1) among different genotypes from the stand point of the studied indices. The genotypes Opera, Sahara and Okapi had the least index of yield loss, and the genotypes  Geronimo, Talent and Celisius had the most highest index of yield loss. Based on cluster analysis, the genotypes Opera and Sahara were placed in tolerant group and the genotypes Talent, ARG-91004, Geronimo, Celisius and ARC-5 were classified as members of susceptible group. The evaluation of 21 genotype tolerance based on randomized plots design with three replications was carried out in two separate infected to aphid and control treatments under greenhouse conditions during two experimental years. Results indicated differences (p≤%1) among various genotypes from the view point of their disformation and stem growth decrease indices. Considering these two indices, two genotypes Okapi, and Opera were placed in tolerant group, and the genotypes Talent, Geronimo, Ebonite, ARG-91004, and ARC-5 were known as members of the susceptible group. The comparison of the results obtained through field and green house experiments illustrated that Geronimo was highly susceptible to cabbage aphid, and the genotypes Opera had an acceptable resistance applicable in the integrated management programs against cabbage aphid.