بررسی ترکیب شیمیایی و فعالیت حشره‌کشی اسانس پونه کوهی (Mentha longifolia L.) بر شته جالیز (Aphis gossypii Glover)
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان
مهران زمانی وردی
1
(گروه گیاهپزشکی دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)
حبیب عباسی پور
2
(عضو هیات علمی گروه گیاهپزشکی دانشگاه شاهد)
سمیرا گودرزوند چگینی
3
(گروه گیاهپزشکی دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)
کلید واژه: سمیت تنفسی, fumigant toxicity, Mentha longifolia, Aphis gossypii, پونه کوهی, شته جالیز, بازدارندگی پوره‌زایی, nymph production deterrent,
چکیده مقاله :
شته جالیز،Aphis gossypiiGlover یک گونه پلی فاژ و همه جازی است که به صورت گسترده در مناطق معتدل و گرمسیر دنیا انتشار دارد. در حال حاضر برای مبارزه با این آفت از سموم شیمیایی پرخطر که دارای اثرات زیست محیطی هستند و روی موجودات غیر هدف هم تاثیر می گذارند، استفاده می شود. بنابراین برای مقابله با این وضعیت باید به فکر راهکارها و جایگزینی مناسب و ایمن برای مبارزه با این آفت باشیم. در این تحقیق ترکیب شیمیایی و سمیت تنفسی اسانس گیاه پونه کوهی، Mentha longifolia L. روی مراحل پورگی و بالغ شته جالیز مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیاه به روش تقطیر با آب مقطر و با اسانس گیر شیشه ای (کلونجر) طی مدت زمان 3 ساعت تهیه شد و شناسایی و میزان این اسانس با استفاده از روش گاز کروماتوگرافی جرمی انجام شد. آزمایشات زیست سنجی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با پنج غلظت (1/0 تا 9/0 میکرولیتر بر هوا) و در سه تکرار و برای هر تکرار 10 نمونه پوره سن آخر و شته بالغ به طور مجزا انجام گردید. همچنین اثر بازدارندگی پوره زایی با استفاده از غلظت زیر کشنده 50% علیه فرم شته موسس انجام گردید. نتایج بیانگر سمیت تنفسی بالای اسانس پونه کوهی برای شته جالیز بود. مواد اصلی تشکیل دهنده اسانس پونه کوهی عبارت از Pulegone (75/44%)، Menthone (80/30%)، 1,8- Cineole1 (49/5%)، Cyclohexanone, 5-methyl-2-(1-methylethyl)- (2R-cis (06/2%) بودند. میزان LC50 اسانس پونه کوهی بر پوره های شته جالیز برابر با 059/0 و بر شته های بالغ برابر با 0081/ میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. با افزایش غلظت اسانس، میزان مرگ و میر هم افزایش پیدا کرد. همچنین میزان بازدارندگی پوره زایی اسانس پونه کوهی در غلظت زیرکشنده LC25(02/0 میکرولیتر بر لیتر هوا) برابر با 68/3±03/80 درصد محاسبه گردید. به نظر می رسد استفاده از اسانس فوق خصوصا در شرایط گلخانه ای می تواند توصیه گردد.
The melon aphid, Aphis gossypii Glover is a polyphagous and cosmopolite species which is widely distributed in moderate and tropical regions of the world. The high-risk chemical pesticides are currently used to control this pest that have environmental impacts and also affect non-target organisms. Therefore, in order to cope with this situation, we must think about the safe alternatives to control this pest. In the current study, chemical composition and fumigant toxicity of the essential oil from wild mint, Mentha longifoliaL. was studied against the nymphal and adult stages of the melon aphid, A. gossypii. The essential oil was obtained by hydro-distillation method, using a modified Clevenger-type apparatus. The amount of this essential oil was determined by mass chromatography method. Bioassay experiments were performed in a completely randomized design with five concentrations (0.1 to 0.9 μl/L air) and three replications. For each replicate, 10 samples of the last instar nymphs and adult aphids were separately considered. Also, nymph production deterrent effect of the oil at sublethal concentration of the oil was studied against the parthenogenesis form of aphid. Results indicated that essential oil of M. longifolia is highly toxic to the melon aphid.The major components in the oil were Pulegone (44.75%), Menthone (30.80%), 1,8- Cineole1 (5.49%) and Cyclohexanone, 5-methyl-2-(1-methylethyl)- (2R-cis (2.06%). Probit analysis showed that the LC50 values for nymphs and adults of A. gossypii were 0.059 and 0.0081 µl. L-1 air, respectively. By increasing the concentration of essential oil, the mortality rate also increased. Also, degree of nymph production deterrent effect was calculated for the essential oil of M. longifoliaas 80.03±3.68%. The overall results showed that the wild mint essential oil has a high potential in controlling the melon aphid especially in protected areas such as geenhouses.
_||_