ررسی رفتارهای بهداشتی ونظافت‌گری زنبورعسل ایرانی (Apis mellifera meda) در کلنی‌های انتخاب شده نسل سوم و چهارم طرح اصلاح نژاد برای مقاومت به کنه واروآ (Varroa destructor)
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایانامین منصوری ذلانی 1 , غلامحسین طهماسبی 2 , ناصر امام جمعه کاشان 3 , مهدی امین افشار 4 , علی قاضی خانی شاد 5
1 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور
3 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - گروه علوم دامی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران
کلید واژه: رفتار بهداشتی, کنه واروآ, رفتار نظافتگری, زنبور عسل نژاد ایرانی, Varroa mite, Grooming behavior, Hygenic behavior, Genetic resistance,
چکیده مقاله :
به دلیل اثرات سوء سموم شیمیایی مورد استفاده برای مبارزه با کنه واروآ در کلنی های زنبور عسل، استفاده از روش های غیر شیمیایی نظیر انتخاب برای رفتارهای بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. رفتار بهداشتی شامل تشخیص نوزادان مرده، آلوده و یا غیر طبیعی درون سلولهای نوزاد، درپوش برداری، خارج کردن نوزادهای مرده و یا آلوده است که در کنار رفتار نظافت گری زنبور عسل علیه کنه واروآ به کار گرفته میشود. برای بررسی رفتار نظافت گری از 60 کلنی (30 کلنی مقاوم و 30 کلنی شاهد) موسسه تحقیقات علوم دامی کشور در استان البرز در دو نوبت یعنی از شهریور تا مهر ماه 93 و از خرداد تا مهر ماه 94 به مدت یک روز در هفته استفاده گردید. برای اندازه گیری رفتار نظافت گری، صفحات آغشته به گریس در کف کندوهای کف باز آزمایشی قرار داده شد و تعداد کنه های سالم و غیر سالم موجود بر روی صفحات شمارش شد. میزان درپوش برداری و خارج نمودن نوزادان مرده در کلنی های مقاوم و شاهد در شهریور 93 و خرداد 94 تعیین شد .برای تعیین میزان رفتار بهداشتی از ازت مایع برای کشتن شفیره ها استفاده گردید. تعداد سلولهای درپوش برداری و تخلیه شده در سه مقطع زمانی پس از ریختن ازت مایع شمارش شد .کلنی هایی که بیش از 95 در صد نوزادان مرده، آلوده و یا غیر طبیعی را در مدت 48 ساعت از کندو خارج نمودند به عنوان کلنی های بسیار بهداشتی در نظر گرفته شدند. میانگین رفتار نظافت گری در سال های 93 و94 به ترتیب 1±61 و 3±65 به ازای هر کلنی به دست آمد که تفاوت بین آن ها معنی دار بود. طی دو سال بررسی کلنی های بهداشتی به ترتیب 30 و 3/32 درصد بود و همچنین درصد کلنی های مقاوم نسبت به شاهد بیشتر بود. همچنین درصد درپوش برداری و حذف شفیره های مرده در سلول ها بعد از 48 ساعت در سال 93 و94 به ترتیب 5/88، 3/91 و 5/85، 6/86 بود و تفاوت بین آن ها نیز معنی دار بود. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری میان رفتار نظافتگری و تولید عسل و همچنین رفتار درپوش برداری و حذف شفیره های آلوده وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان می دهد. که زنبور عسل ایرانی رفتارهای بهداشتی بالاتری در مقابل کنه واروآ و سایر بیماری های زنبور عسل نشان می دهد. با انتخاب و اجرای برنامه های اصلاح نژاد می توان میزان این رفتارها را در جهت ایجاد جمعیت های مقاوم به کنه تقویت نمود.
Due to the harmful effects of using chemical pesticides to control Varroa in honey bee colonies, the use of non-chemical methods such as hygenic behaviors of honey bee has been considered. The hygenic behaviour includes detection of dead, infected or abnormal infants in breed cells, uncapping, removing the broods and grooming to remove Varroa from the body. These hygenic behaviours are important defense mechanisms against a variety of pathogens such as bee bacteria, fungi and also Varroa mites. In this research, the hygenic mechanism and grooming behaviour of Iranian honey bees against Varroa mite was investigated in two generations. The study was accomplished on 60 colonies (30 resistant and 30 sensitive colonies as control) of Alborz National Institute of Animal Science Research in two sessions: one day a week from September to October 2014, and from June to October 2015. To measure the grooming behaviour, grease-treated plates were installed in the floor of the test bed and the number of healthy and unhealthy Varroa Mite on the plates was counted. The rate of uncapping and removed of dead broods was determined in resistant and control colonies on June 2014 and October 2015. To determine the hygenic behaviour, liquid Nitrogen was used to kill pupae. The number of uncapped and discharged cells was counted in three periods of 24, 48 and 72 hours after the application of liquid nitrogen. Colonies that removed more than 95% of dead, infected or abnormal broods within 48 hours were considered as very hygienic colonies.The average of grooming behaviour in 2014 and 2015 was 61 ± 1 and 65 ± 3 per colony respectively (p
_||_