طراحی الگوی سازمان مردم نهاد زیست محیطی با رویکرد رهبری اثربخش

محورهای موضوعی : امنیت غذایی

راضیه تقی زاده ¹ , فرج اله رهنورد ² , حمیدرضا یزدانی ³

1 - دانشجوی دکتری،گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - دانشیار،گروه مدیریت، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران ، ایران (عهده‌دار مکاتبات)
3 - استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1400/09/20 تاریخ پذیرش : 1400/11/18 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: رهبری اثربخش, سازمان های مردم نهاد زیست محیطی, استراتژی گراندد تئوری,

چکیده مقاله :

امروزه سمن ها، نقش مهمی در فعالیت های مدنی به خصوص در حوزه زیست محیطی ایفا می کنند. بسیاری از این سمن‌ها با چالش‌های رهبری منابع انسانی و امکانات سازمانی رو به رو می شوند. عمده دلایل ، عدم مطابقت ساختار سازمانی با ماموریت است. سمن‌ها به دلیل ماهیت متفاوتشان با دیگر انواع سازمان‌های بوروکراتیک، از رویکردی داوطلبانه و منعطف برخوردارند که اگر ساختار، فرهنگ و فرآیندهایشان را با ماهیتشان سازگار نکنند، به اهداف اصلی دست نمی یابند. هدف این پژوهش، طراحی الگوی سمن زیست محیطی در راستای رهبری اثربخش است واز لحاظ هدف، توسعه ای و از لحاظ نوع روش، توصیفی – اکتشافی است. جهت گردآوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش در سمن‌هااز سابقه مدیریتی برخوردارند. جهت طراحی این الگو از استراتژی گراندد تئوری با رهیافت گلیزر استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از کدگذاری باز و نظری، مفاهیم ساختار و ارتباطات حلقه ای، ارزشیابی مشاغل داوطلبانه، گریدینگ نیروهای داوطلب و مدیریت شبکه های مجازی، تشکیل دهنده مقوله سازماندهی شبکه‌ای، وهمچنین، مفاهیم جذب، آموزش، ارزیابی عملکرد و جبران خدمات نیروهای داوطلب در زمره مقوله مدیریت منابع انسانی داوطلب قرار گرفته اند. همچنین مفاهیم مشارکت و برابری تشکیل دهنده مقوله فرهنگ سازمانی داوطلبانه و مشارکتی هستند. از سویی، رهبری اثربخش سمن های زیست محیطی در قالب منشور سازمانی، شامل مولفه های مشارکت پذیری، خدمت گزاری، تحول گرایی و قانون مداری است. مفاهیم مشارکت عمومی داوطلبانه، توسعه پایدار سمن ها و محیط زیست نیز در مقوله توسعه پایدار زیست محیطی قرار می‌گیرند.

چکیده انگلیسی:

At present, non-governmental organizations play an important role in civic activities, especially in the context of environmental activities. Many NGOs face leadership challenges regarding human resources and organizational facilities in light of the inconsistency between their organizational structure and missions. Considering their different nature from other bureaucratic organizations, NGOs have a voluntary and flexible approach since if they do not adapt their structure, culture, and processes to their nature, they will not achieve their main goals. This study aims to design a model of environmental NGOs to effectively lead these organizations using a descriptive-exploratory method for a developmental purpose. Qualitative data collecting was done using interviews. Participants in this study include managers and officials of NGOs with a managerial background in environmental activities. The model was designed using a grounded theory strategy with the Glaser approach. Based on the open and theoretical coding results, the concepts of loop structure and communication, volunteering jobs evaluation, volunteer forces grading, and virtual networks management constitute the category of network organization. Also, the concepts of volunteer recruitment, training, performance evaluation, and service compensation are among the categories of volunteer human resource management. Furthermore, the concepts of participation and equality constitute the category of voluntary and participatory organizational culture. Meanwhile, effective leadership of environmental elements in the form of organizational charter includes the components of participatory, service-oriented, transformational, and legal-oriented. The concepts of voluntary public participation, sustainable development, and sustainable environmental development also constitute the category of environmentally sustainable development.