مطالعه توان زیستی چند ژنوتیپ گرده و مقایسه گرده‌افشانی دستی و طبیعی در پسته (.Pistacia vera L)
محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم
نجمه حسینی
1
(گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران)
فرخنده رضانژاد
2
(هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان)
الهه زمانی بهرام آبادی
3
(گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران)
کلید واژه: پوکی, ریزش گل, کشت گرده, طول لوله گرده,
چکیده مقاله :
در گیاهان برای تولید دانه بیشتر، در شرایطی که گرده‌افشانی طبیعی کافی نیست می‌توان از گرده‌افشانی دستی استفاده کرد. در گیاه پسته گرده افشانی دستی می تواند راه حلی برای مبارزه با کاهش تولید در اثر کمبود گرده باشد. در این پژوهش، قدرت زیست گرده چندین ژنوتیپ نر پسته و همچنین کارآیی گرده افشانی دستی و طبیعی با هم مقایسه شدند. تعداد 21 ژنوتیپ نر انتخاب و میزان رویش گرده‌ها و رشد لوله‌ها در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی بین آن ها مقایسه شد. بعد از 5/2 ساعت از کشت، ژنوتیپ‌های 13 (%33/53) و 17 (%56/52) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ 6 (110 میکرومتر) بالاترین طول لوله گرده را نشان دادند. پس از 5 ساعت، ژنوتیپ 21 (%66/74) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ 8 (150 میکرومتر) بالاترین طول لوله را نشان دادند. گرده‌افشانی دستی با مخلوطی از گرده‌های ژنوتیپ‌های مرغوب (21، 17، 13، 8 و 6)، روی دو رقم ماده احمداقایی و کله‌قوچی اجرا و مقایسه آن با گرده افشانی طبیعی به صورت طرح کرت خرد شده انجام شد. در گرده‌افشانی دستی همه گل‌ها دارای گرده ولی در گرده‌افشانی باز %67 گل‌ها فاقد گرده بودند. درصد ریزش گل‌ها و میوه‌های کوچک در گرده‌افشانی باز (%85) بیشتر از گرده‌افشانی دستی (%79) بود اما درصد پوکی میوه ها در گرده‌افشانی دستی (%20) بیشتر از گرده‌افشانی باز (%1) بود. می توان احتمال داد که تراکم بالای گرده در گرده افشانی دستی، ریزش گل ها را کاهش و تعداد میوه را افزایش داده اما به علت ناکافی بودن مواد غذایی بسیاری از دانه ها نتوانستند رشد کنند و در نتیجه میوه پوک تولید کردند.
In plants for more grain production, it is possible to use manual pollination in the absence of enough natural pollination. In pistachio, manual pollination can be a solution to the problem of yield reduction caused by pollen shortage. Here, the viability of several male genotypes and the effectiveness of manual and natural pollination were compared. 21 male genotypes were selected and the pollen size and tube growth were compared in a completely randomized block design. After 2.5 hours of culture, genotypes 13 (53.33%) and 17 (52.56%) had the highest germination rate and genotype 6 (110 μm) showed the highest pollen tube length. After 5 hours, genotype 21 (74.66%) had the highest germination rate and genotype 8 (150 μm) showed the highest tube length. Manual pollination with a mixture of pollen of high quality genotypes (21, 17, 13, 8 and 6) was performed on two female cultivars of Ahmadaghaei and Kaleghoochi and compared with natural pollination as a split plot design. In manual pollination all flowers had pollen, but in natural pollination, 67% of the flowers were free of pollen. The percentage of falling flowers and fruits in natural pollination (85%) was higher than manual pollination (79%) but, the percentage of fruit blankness in manual pollination (20%) was higher than natural pollination (% 1). It is possible that the high pollen density in manual pollination reduced the flowers drop and increased the number of fruits but, due to insufficiency of nutrients, many seeds could not grow, resulting in blank fruit production.
_||_