محاسبه قدرت بازار و حاشیه بازاریابی در بازار محصولات باغبانی ایران با استفاده از رویکرد غیرساختاری شاخص لرنر( مطالعه موردی محصول سیب)

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

مجتبی برزگر دوین ¹ , غلامرضا یاوری ² , ابوالفضل محمودی ³

1 - دانشجوی دکترا ، گروه کشاورزی(اقتصاد کشاورزی) دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 4697-19395 , تهران, ایران
2 - دانشیار, گروه کشاورزی(اقتصاد کشاورزی) دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 4697-19395 , تهران, ایران
3 - دانشیار, گروه کشاورزی(اقتصاد کشاورزی) دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 4697-19395 , تهران, ایران

تاریخ دریافت : 1401/05/09 تاریخ پذیرش : 1402/02/20 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: مارک- آپ, سیب, شاخص لرنر, زنجیره بازاریابی, قیمت,

چکیده مقاله :

در این مطالعه به بررسی قدرت بازار در زنجیره بازاریابی و حاشیه بازاریابی محصول سیب در کشور پرداخته شده است. سهم مزرعه از قیمت پرداختی مصرف کننده اغلب به عنوان شاخصی از سلامت نسبی بخش کشاورزی در نظر گرفته شده که به آن حاشیه بازاریابی گفته می شود, یکی از دلایل حاشیه بازاریابی زیاد وجود قدرت بازاری در زنجیره عرضه محصولات کشاورزی است, لذا با توجه به اهمیت محصول سیب برای بخش کشاورزی کشور به طوریکه سیب رتبه اول تولید در کشور را دارا می باشد, در این مطالعه با استفاده از داده های سری زمانی سال های 1394- 1399 که از مرکز آمار و وزرات جهاد کشاورزی استخراج شده است به سنجش قدرت بازاری و حاشیه بازاریابی با استفاده از شاخص لرنر و مدل اضافه بها(مارک- آپ) پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که در طی دوره مورد بررسی حدود 56 درصد از کل قیمت پرداختی مصرف کننده برای هر کیلوگرم سیب توسط عمده فروشان و خرده فروشان کسب شده است, همچنین در زنجیره عرضه محصول سیب این خرده فروشان هستند که از قدرت بازاری بیشتری برخوردارند و نتایج بیانگر این است که وجود قدرت بازاری در زنجیره عرضه محصول سیب باعث شده است که قیمت پرداختی مصرف کننده حدود 2.4 برابر قیمت دریافتی تولید کننده باشد.

چکیده انگلیسی:

In this study, the market power in the marketing chain and the marketing margin of apple products in the Iran have been investigated. The share of the farm in the price paid by the consumer is often considered as an indicator of the relative health of the agricultural sector, which is called the marketing margin. One of the reasons for the large marketing margin is the presence of market power in the supply chain of agricultural products, so according to The importance of apple product for the agricultural sector of the country, as apple has the first rank of production in the country, in this study, using the time series data of the years 1394-1399, which was extracted from the statistics center and ministries of agricultural jihad, it has been tried to Measuring market power and marketing margin using Lerner index and mark-up model, The results of the study show that during the period under review, about 56% of the total price paid by consumers for each kilogram of apples was obtained by wholesalers and retailers, and in the supply chain of apple products, these retailers have more market power. And the results show that the presence of market power in the apple product supply chain has caused the price paid by the consumer to be about 2.4 times the price received by the producer.

منابع و مأخذ:

حسینی, ص. سلامی، ح. نیکوکار, ا. (1387). الگوی انتقال قیمت در ساختار بازار گوشت مرغ ایران. مجله اقتصاد و کشاورزی، جلد 2، شماره 1, صفحه 1-21.

مقدسی, رضا. و نوروزی, قاسم. (1389). مطالعه رفتار انتقال قیمت در بازار گوشت مازندران. مجله پژوهشنامه بازرگانی, جلد 14, شماره 56, صفحه 177-194.

Lerner, A. P., (1934). The Concept of Monopoly and the Measurement of Monopoly Power. The Review of Economic Studies, 1: 157-175.

Schroeter, J.R., and Azzam, A. (1991). Marketing Margins, Market Power, and Price Uncertainty, American Journal of Agricultural Economics, 73: 990-999.

Hildreth, C. and Jarrett, F.G. (1995). A Statistical Study of Livestock Production and Marketing, Cowles Commission Monograph, No:5 , New York.

Tirole, J., (1988). The Theory of Industrial Organization. Cambrigde, Mass. London: MIT Press.

Richards, T. J., P. M. Patterson. (2003). Competition in Fresh Produce Markets An Empirical Analysis of Marketing Channel Performance. Electronic Report from the Economic Research Service, USDA, available at: www.ers.usda.gov.

Jitamk, W. Rabinson,K.(2003). Agricultural Product Price( 4^th ed.). Cornell University.

Motta, M., (2004). Competition Policy. Theory and Practice. Cambridge University Press.

Bunte, F. (2006). Pricing and performance in Agri-food supply chain. C.J.M. Ondersteijn, J.H.M. Wijnands, R.B.M. Huirne and O. van Kooten (eds.), Quantifying the agri-food supply chain, 37-45.

Hosenni, S. Salami, H. Nikokar, A. (2007). Price Transmission in the Structure of the Iranian Chicken Meat Market. Economic and Agriculture, 2(1), 1-21. (In Farsi).

Perloff, J.M., Karp, L.S, Golan, A. (2007). Estimating Market Power and Strategies. Cambridge University Press.

Perloff, J.M., Karp, L.S, Golan, A., (2007). Estimating Market Power and Strategies. Cambridge University Press

Cohen, M. J. and Garrett, J. L. (2009). The Food price crisis and urban food (in) security. International Institute for Environment and Development (IIED), London.

Onyemauwa,S.(2010). Marketing Margin and Efficiency of Water Melon Marketing in Niger Delta of Nigeria. Agricultura Tropica Et Subtropica, Vol. 43(3).

Kotler, P. Keller, K. (2014). Marketing Management(15^th ed.). Paerson Education.

Ning, Z. Sun,C. (2014). Vertical price transmission in timber and lumber markets. Journal of Forest Economics, 20: 17-32.

Food and agriculture organization (FAO). (2014). Statistical year book: Asia and the Pacific food and agriculture, Bangkok.

Çakır , M., and Nolan , J.  (2015). Revisiting concentration in food and agricultural supply chains: The welfare implications of market power in a complementary input sector. Journal of Agricultural and Resource Economics: 40: 203–219.

Felis, A., Garrido. A.( 2015). Market Power Dynamics and Price Volatility in Markets of Fresh Fruits and Vegetables. Working Paper No 7, Ulysses “Understanding and coping with food markets volatility towards more Stable World and EU food Systems. Available at: http://www.fp7-ulysses.eu.

Jame bozorgi, M. Salehi, H. Hosseini, V.  Feizbakhsh, R. & Ramazani, S.(2015). Investigating the Margin of the Sturgeon Fish Market in Iran. Fisheries Quarterly,68( 2): 199-207. (In Farsi).

Rasregari, M. Tifori, A. (2016). Perspectives on the Situation of Food Waste in Iran. The 1th International Congress of Healty Agriculture,Nutrition,Society. Tehran.

Zeraatkish,Y. (2017). Marketing Margin Analysis of Jujube (Case Study: Birjand). Journal of Medicinal Planys and By-products, 1:91-96.

Buluk, G. Karmman, S.( 2017). Market power and price asymmetry in farm-retail   transmission in the Turkish meat market. New Medit, N.4.

Lopez, R. He,X. Azzam, A. (2017). Stochastic Frontier Estimation of Market Power in the Food Industries. Journal of Agricultural Economics.

Jvanbahkt, O. Shahbazi, A. (2020). Measuring Market Power and Marketing Margin of dates NEIO In  the  Khozestan Date Market. Journal of Agricultural Economics Research, 12(2), 11-18. (In Farsi).

Food and agriculture organization (FAO). (2021).www.fao.org/pablications.

Sano,Y. Sato,T. Kawasaki,K. Suzuki,N. Kaiser,M. (2021). Estimating the degree of market power in the vegetable market in Japan. Agricultural and Resource Economics Review,1-25.