شناسایی مولفه های توانمندساز کنشگران گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی (مطالعه موردی استان خراسان رضوی )
محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزیسمیرا ادیب 1 , اسدالله زمانی پور 2 * , سید محمود حسینی 3
1 - دانشجوی دکترای ترویج و آموزش کشاورزی، گروه اقتصاد، ترویج و اموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی ، دانشکده کشاوری، دانشگاه بیرجند، بیرجند ، ایران
3 - استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
کلید واژه: نظام دانش و اطلاعات کشاورزی , توانمندسازی , پدیدارشناسی , گلخانه داران,
چکیده مقاله :
یکی از مهمترین راهبردهای ارایه شده برای توسعه کشاورزی ، توانمندسازی و مشارکت کشاورزان و گلخانه داران در ابعاد گوناگون گوناگون است . بی شک فعالیت های ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی می تواند نقش به سزایی در این توانمندسازی ایفا کند . با توجه به اهمیت موضوع ، تحقیق حاضر با هدف شناسایی مولفه های توانمندسازی کارکنان گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی در استان خراسان رضوی صورت پذیرفت . جامعه آماری تحقیق متشکل از کارشناسان جهاد کشاورزی ، صاحبنظران دانشگاهی و خبرگان بخش خصوصی و مدیران گلخانه های استان خراسان رضوی است . افراد مطلع به روش گلوله برفی و داده ها به روش مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند . تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس الگوی کلایزی انجام گرفت . فرآیند کدگذاری اولیه با شناسایی شواهد از مصاحبه های نگارش شده برای 30 مصاحبه انجام شد که نتیجه این مرحله شناسایی 149 کد اولیه است . در مرحله دوم 21 معنی فرموله شده بدست آمد که با دسته بندی آنها تم تحقیق که همان عوامل موثر بر توانمندسازی گلخانه داران است ، شناسایی شدند . در نتیجه تجزیه و تحلیل یافته ها ، شش تم اصلی دستاوردها و پیامدهای نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با تاکید برتوانمندی گلخانه داران ، پیش ران ها ، استراژی ها و راهبردها ، شرایط تعدیل کننده ( سیاست های حمایتی و پشتیبانی کننده ) ، شرایط زمینه ای ، دستاوردها و پیامدها بدست آمد .
One of the most important strategies offered for agricultural development is the empowerment and participation of farmers and greenhouse owners in various dimensions. Undoubtedly, the activities of the pillars of the agricultural knowledge and information system can play a significant role in this empowerment. Considering the importance of the topic, the present research was conducted with the aim of identifying the components of the empowerment of greenhouse workers, emphasizing the role of the pillars of the agricultural knowledge and information system, using the phenomenological approach in Razavi Khorasan province. The statistical population of the research consists of agricultural Jihad experts, academic experts, private sector experts and managers of greenhouses in Razavi Khorasan province. Informed people were collected by snowball method and data were collected by in-depth interview and direct observation. Data analysis was done based on Claysey's model. The initial coding process was done by identifying the evidence from the written interviews for 30 interviews, and the result of this step is the identification of 149 primary codes. In the second stage, 21 formulated meanings were obtained, and by categorizing them, the research theme, which is the factors affecting the empowerment of greenhouse owners, was identified. As a result of the analysis of the findings, six main themes of the achievements and consequences of the agricultural knowledge and information system with emphasis on the ability of greenhouse farmers, drivers, strategies and strategies, moderating conditions (supportive and supportive policies), background conditions, Achievements and consequences were obtained.
ایمان صیاد ، م ، و ابراهیمی ، م ، و حقی ، ص ، و قلی پور ، ج ( 1394 ) . تأثير فعاليت هاي آموزشي در بهبود مهارت هاي مديريتي گلخانه داران مطالعه موردي دهستان براآن جنوبي شهرستان اصفهان ، علوم و فنون كشت هاي گلخانه اي ، سال ششم ، شماره بيست و دوم ، صفحه 92 – 83 .
افتخاری ، ر ، پورطاهری ، ع ، و فرج زاده ، م ، و حیدری ساربان ، و . ( 1388 ) . " نقش توانمندسازي در توسعه كشاورزي مطالعه موردي : استان اردبيل " ، پژوهش هاي جغرافياي انساني ، شماره 69 ، صفحه 103 – 87 .
تاجریزی ، ا ، زمانی پور ، ا ، روستا ، ک و مکانیکی ، ج (1399) . تحلیل اکتشافی عوامل انگیزه های کششی و رانشی کارآفرینان صنایع دستی روستایی خراسان جنوبی با رویکرد پدیدارشناسی ، مجله جغرافیا و توسعه روستایی ، سال ششم ، شماره 35 ، صفحه 111-87 .
حیدری ساربان ، وکیل . ، رکن الدین افتخاری ، عبدالرضا (1395) . " تحلیل عوامل موثر بر توانمندسازي کشاورزان استان اردبیل " ، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزي ایران ، دوره 2- 47 , شماره 3 .
حیدری ساربان ، وکیل، ( 1394 ) . " نقش فناوری اطّلاعات و ارتباطات در توسعه ی اجتماعي مناطق روستايي (مطالعه موردی : شهرستان مشگين شهر) ، 101- فصلنامه ی مطالعات توسعه ی اجتماعی- فرهنگی ، دوره ی چهارم ، شماره ی 2 ، صفحه 101- 85
حیدری ساربان ، وکیل ، ( 1392 ) . " بررسی عوامل موثر بر توانمندسازی کشاورزان در مناطق روستایی شهرستان ابهر ، فصلنامه علمی– پژوهشی فضای جغرافیایی ، سال سیزدهم ، شماره 41 ، صفحه 170 – 155 .
دانایی فرد ، ح ، و پناهی ، ب ( 1389 ) . تحليل نگرش هاي شغلي کارکنان سازمان هاي دولتي تبيين جو سکوت سازماني و رفتار سکوت سازماني ، پژوهش نامه مدیریت تحول ، دوره دوم ، شماره 3 ، صفحه 19 – 1 .
دین پناه ،رضا . (1398 ) . " عوامل مؤثر بر نظام دانش و اطلاعات كشاورزي از ديدگاه كارشناسان ترويج استان گلستان " مجله پژوهش هاي ترويج و آموزش كشاورزي ، سال دوازدهم ، شماره 1 ، پياپي 45 .
رفیعی ، ( 1402 ) . " نمونه گیری گلوله برفی " available : www.simplypsychology.org/snowball
رجایی پور ، س ، و نادری ، ن ، و جمشدیان ، ع ، ( 1386 ) . مفاهيم و راهبردهاي توانمندسازي كاركنان ، نشریه تدبیر ، شماره 86 ، صفحه 25- 18 .
رضایی نصرتی ، و ، و مجیبی ، ت ، و حسنجانی ، ع ، و خسروانی ، ف ( 1391 ) . بررسی تأثیر توانمندسازی کارکنان بر مدیریت عملکرد درصنایع چوب و کاغذ مازندران ، ارایه شده به هشتمین کنفرانس توسعه منابع انسانی ، تهران
رستمی ، ف ، و گراوندی ، ش ، و زرافشانی ، ک ( 1390 ) . پدیدارشناسی تجربیات دانشجویان در تاسیس کسب و کار ( مطالعه موردی : دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه ) ، فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی ، سال چهارم ، شماره چهار ، صفحه 105 – 87 .
سبحانی ، سید محمد جواد ، جمشیدی ، امید و نوروزی ، عباس . ( 1397 ) . " بررسی تاثیر دتنش ، نگرش و رضایت مندی گلخانه داران عضو تعاونی شهرستان پاکدشت بر سطح پایداری گلخانه ها " ، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران ، دوره 2 – 49 ، شماره 2 ، صص 309 – 293 .
سازمان مديريت و برنامه ريزي خراسان رضوی . (1400 ) . آمارنامه استان خراسان رضوی 1400 . تهران: سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور ، مركز مدارك علمي و انتشارات .
سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی . ( 1400) آمارنامه کشاورزی 1400 .اداره آمار و فناوری اطالعات خراسان رضوی .
سواری ، م . اسکندری دامنه ، ح ، ( 1398 ) . " نقش مدیریت مشارکتی در توانمندسازي جوامع محلی در مقابله با خشکسالی در جنوب استان کرمان " ، فصلنامه علمی – پژوهشی برنامه ریزي و آمایش فضا ، دوره 23 ، شماره 2 ، صفحه 171 – 123 .
شرقی ، طاهره ، چهاردولی ، معصومه ، احمدی ، علی و جایی ، فیروز . ( 1399 ) . " طراحی مدلی برای توسعه فنی گلخانه ها و تحلیل عوامل موثر بر آن ( مطالعه موردی شهرستان پاکدشت ) " ، مجله علوم کشاورزی ایران ، شماره 2 ، جلد 16 ، صص 36 – 25
شفیعی ثابت ، ناصر و فرهادی ، فرید . (1398) ، " تأثيرات توانمندسازی بهرهبرداران كشاورزي در توسعه روستایی شهرستان سمیرم " ، مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی ، سال دوازدهم ، شماره 3 ، پاییز 98 ، پیاپی 47
صیاد منصور ، ایمان ، ابراهیمی ، محمدصادق ، حقی ، صالح و قلی پور ، جلال . ( 1394 ) . " تاثیر فعالیت های آموزشی در بهبود مهارت های مدیریتی گلخانه داران ( مطالعه موردی : دهستان براآن جنوبی شهرستان اصفهان ) " ، فصلنامه علوم و فنون کشت های گلخانه ای ، سال ششم ، شماره 22 ، صص 92 – 83 .
صادقلو ، طاهره ،. مرکویی ، فرزانه ، . صداقت پور ، معصومه ،. عباس زاده ، سودابه ، (1398) . " شناسائی و تحلیل عوامل موثر بر توانمندسازی کشاورزان در نواحی روستایی ( منطقه مورد مطالعه : روستاهای دهستان ازغند شهرستان مه ولات ) " ، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی ، دوره 1 ، شماره 4 ، صفحه 525 – 506 .
علی بیگی ، امیرحسین و رحیمی ، آذر . ( 1392 ) . " عوامل موثر بر توانمندسازی روان شناختی اعضای تعاونی های پرورش محصولات گلخانه ای استان کرمانشاه " ، نشریه تعاون و کشاورزی ، شماره 4 ، صص 47 – 35 .
عزیزی ، شهرام ، سروی ، عدیل ، نظیفی ، حسن ، جهانی ، ربعلی و رزمجو ، ایوب . ( 1395 ) . " نقش نظام نوین ترویج کشاورزی در توانمندسازی بخش کشاورزی در عرصه های تولیدی ( مطالعه موردی حوزه مرکز جهاد کشاورزی انجیرلو ) " ، ارایه شده به ششمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران .
معتمدی ، محمد ، روستا ، کوروش ، روستا ، زمانی پور ، اسدالله و فلکی ، ملیحه . ( 1398 ) . " تبیین شایستگی های حرفه ای متمایز کننده عملکرد مدیران واحدهای تولید محصولات گلخانه ای استان خراسان جنوبی " ، مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاوزی ، سال دوازدهم ، شماره 2 ، پیاپی 46 .
مقدس فریمانی ، ش ، حسینی ، س.م و میردامادی ، س.م. (1384) . " واکاوی شبکه ارتباطی کنشگران نظام دانش و اطلاعات مرتعداری مطالعه موردی استان فارس " ، مجله علمی و پژوهشی علوم کشاورزی ، سال اول ، شماره 4 .
موسوی ، مرضیه و مختارزاده ، سعید . ( 1398 ) . " توانمندسازی کشاورزان به منظور گذار از کشاورزی سنتی بهکشاورزی بازار محور " ، نشریه کارآفرینی در کشاورزی ، جلد ششم ، شماره 3 ، صص 22 – 1 .
Amundsen , S & Martinsen , o . (2015) . Linking Empowering Leadership to Job Satisfaction, Work Effort, and Creativity: The Role of Self-Leadership and Psychological Empowerment , Journal of Leadership & Organizational Studie , 22 ( 3 ) , 323 - 304 .
Bonis-profumo , G ., stacey , N. , Brimldecombe , J . (2021) . Measuring women’s empowerment in agriculture, food production, and child and maternal dietary diversity in Timor-Leste , journal of food policy , 102 , 13 – 1 , https://www.elsevier.com/locate/foodpol
Blum, A. (1999). An Analyis of the Agricultural Knowledge and Information System in Switzerland. Journal of Agriculture Education and Extention , 7(1), pp 32-37 .
Blum, A. (1989). Use of different information sources for decision making by traditional farmers in a progressive knowledge system, Journal of Extension Systems, 5(1), pp 60-73 .
Rolling, N. (1989). The agricultural research-technology transfer interface: a knowledge systems perspective. Retrieved from http://books.google.com/books/a bout/The_Agricultural_Research _technology_Tra.html?id=sjE9H AAACAAJ/
Stemler , Henry & Meemken , Eva-Marie . ( 2023 ) . “ Greenhouse farming and employment : Evidence from Ecuador “ , Food Policy , Volume 117 , available:www.elsevier.com/locate/foodpol.
Swanson, B. E., R. Bentz, and A. Sofranko, (1997). Improving agricultural extension. Room. Food and Agricultural Organization
شناسایی مولفه های توانمند سازی کارکنان گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی (مطالعه موردی استان خراسان رضوی )
چکیده :
در دهه های اخیر ، یکی از مهمترین راهبردهای ارایه شده برای توسعه کشاورزی ، توانمندسازی و مشارکت کشاورزان و گلخانه داران در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و فنی و حرفه ای است . بی شک فعالیت های ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی می تواند نقش به سزایی در این توانمندسازی ایفا کند . با توجه به اهمیت موضوع ، تحقیق حاضر با هدف شناسایی مولفه های توانمندسازی کارکنان گلخانه با تاکید بر نقش ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با بهره گیری از رویکرد پدیدارشناسی در استان خراسان رضوی صورت پذیرفت . جامعه آماری این تحقیق متشکل از کارشناسان جهاد کشاورزی ، صاحب نظران دانشگاهی و خبرگان بخش خصوصی و مدیران گلخانه های استان خراسان رضوی است . افراد مطلع به روش گلوله برفی و داده ها به روش مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند . تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس الگوی کلایزی انجام گرفت . فرآیند کدگذاری اولیه با شناسایی شواهد از روایت های مصاحبه های نگارش َشده برای 30 مصاحبه انجام شد که نتیجه این مرحله شناسایی 149 کد اولیه است . در مرحله دوم 21 معنی فرموله شده بدست آمد که با دسته بندی آنها مضمون های تحقیق که همان مولفه های موثر بر توانمندسازی گلخانه داران است ، شناسایی شدند . در نتیجه تجزیه و تحلیل یافته ها ، شش مضمون اصلی دستاوردهای نظام دانش و اطلاعات کشاورزی با تاکید برتوانمندی گلخانه داران ، پیش ران ها ، استراژی ها و راهبردها ، شرایط تعدیل کننده (سیاست های حمایتی و پشتیبانی کننده) ، شرایط زمینه ای و پیامدها بدست آمد . همچنین بر اساس نتایج بدست آمده مواردی مانند استفاده از برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی ، اعطای اعتبارات و تسهیلات بانکی متنوع ، کاهش واردات محصولات تولیدی مشابه ، حمایت از تشکل های تولیدکنندگان و بیمه محصولات کشاورزی و گلخانه ای در جهت توانمندسازی گلخانه داران توصیه می شود .
کلمات کلیدی : نظام دانش و اطلاعات کشاورزی ، توانمندسازی ، پدیدارشناسی ، گلخانه داران
مقدمه :
سیاست های توسعه بخش کشاورزی در کشور ما همواره با چالش ها و تنگناهای فراوانی دست به گریبان بوده است . مشخصه اصلی این گونه سیاست ها عدم انسجام ، عدم هدفمندی و ناهماهنگی و از همه مهمتر تأثیرپذیری از هدف های غیراقتصادی بوده است. امروزه مدیران واحدهاي کشت و پرورش محصولات گلخانه اي به دلیل وجود چالش هاي متعدد در حوزه کشاورزي ، نیازمند آشنایی با انواع پیچیدگی هاي اجتماعی ، سیاسی، اقتصادي ، بوم شناختی و اخلاقی می باشند ؛ که همه این موارد لزوم توجه بیش از پیش ، به پرورش افرادي توانمند ، داراي مهارت ها و شایستگی هاي عمومی ، حرفه اي و آگاه ، در دسترسی به اطلاعات ، برقراري ارتباطات مؤثر ، تجزیه و تحلیل چالش ها و ارائه راه حل ها ، تفکر خلاق را طلب می نماید (معتمدی و همکاران ، 1398). از آنجایی که بر اساس سند چشم انداز 20 ساله ، وظیفه امنیت غذایی بر عهده بخش کشاورزی بوده و نیز بر اساس سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه ، تأمین غذا با تکیه بر تولید از منابع داخلی و تأکید بر تولید محصولات اساسی کشاورزی بر عهده دولت است ، فراهم کردن زمینه های لازم برای تحقق رقابت پذیری کالاها و توسعه صادرات غیرنفتی و ایجاد سازوکارهای مناسب برای رشد بهره وری عوامل تولید و ارتقای سطح درآمد و زندگی روستائیان و کشاورزان می تواند یکی از نتایج توانمندسازی کشاورزان باشد ( دانایی فرد و همکاران ، 1389 ) . ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي اﻓﺮاد ﻳﻚ اﺑﺰار ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ میﺗﻮان در جهت هدایت افراد برای افزایش بهره وری مورد استفاده قرار گیرد (Amundsen & Martinsen , 2015 ) .
بیشتر محققان ، سازمان دهندگان ، سیاست مداران و کارفرمایان می دانند که شرط لازم برای جامعه و تغییرات اجتماعی و فردی ، توانمندی است (Swanson & et all , 1997) . همچنین توانمند سازی همراه با آماده کردن کارکنان گلخانه برای کار و حرفه گلخانه داری ، کمک به افزایش کارایی و بازده تولید ، حفاظت از آب و خاک ، مدیریت موثر گلخانه و فعالیت های کشاورزی ، آشنا کردن گلخانه داران ، با مسائل بازار یابی محصولات تولیدی و فراهم کردن مسائل زیست محیطی مطلوب ، می باشد که این عامل ها باعث توسعه کشاورزی پایدار می شوند (افتخاری و همکاران ، 1388) . از سوی دیگر توسعه کشاورزی پایدار بدون دانش ، آگاهی و راهبرد در طرح های ظرفیت سازی و توانمند سازی امکان پذیر نمی باشد ، بنابراین ظرفیت سازی و توانمند سازی گلخانه داران ، یک گزینش راهبردی می باشد که می تواند منجر به توسعه کشاورزی پایدار شود ( تاجریزی و همکاران ، 1399) . همچنین توانمندسازی گلخانه داران تابعی از فعالیت های ارکان نظام دانش و اطلاعت کشاورزی است که به نظر می رسد می تواند به میزان قابل توجهی باعث تغییر و تکامل دانش و مهارت گلخانه داران به منظور افزایش کارایی ، اثر بخشی و پایداری فعالیت های گلخانه ای باشد . بسیاری از پژوهش گران بر این باورند که افزایش آگاهی و دانش می تواند هسته های لازم را برای دستیابی به توانمند سازی گلخانه داران فراهم آورد و توسعه کشاورزی پایدار را به دنبال داشته باشد . نظام دانش و اطلاعات کشاورزی از مجموعه ای از مراکز ترویجی ، تحقیقاتی ، آموزش عالی کشاورزی ، بنگاه های خرید و فروش نهاده ، بهره برداران و پیوندها و تعامل های بین آنها تشکیل شده است که فرآیندهای ایجاد ، تغییر ، انتقال ، ذخیره ، بازیابی ، ادغام ، انتشار و بکارگیری دانش و اطلاعات با هدف هم افزایی و به منظور حمایت از تصمیم گیری حل مشکلات و نوآوری در کشاورزی را انجام می دهند ( Roling , 1989 ) .
ارکان نظام دانش و اطلاعات كشاورزي مي توانند در جهت افزايش محتواي دانش گلخانه داران و در نهايت توسعه كشاورزي با يكديگر در ارتباط باشند و اطلاعات مديريتي ، اقتصادي و دانش فني را به كشاورزان و بهره برداران منتقل نمايند و مي توانند ابزار مهمي براي توانمندسازي افراد در جوامع و افزايش تعاون بين افراد و ساير مراكز آموزشي و تحقيقاتي و ترويجي ، بهبود مشاركت هاي اقتصادي و اجتماعي ، بهبود دسترسي به خدمات اعتباري و خدمات پايه باشند . ( عزیزی و همکاران ، 1395) علي رغم اهميت نظام دانش و اطلاعات كشاورزي مناسب براي حصول اهداف توسعه پايدار كشاورزي در استان خراسان رضوی ، شواهد مختلف موجود از جمله تغييرات متعدد و غيرمؤثر در سياست ها ، ساختار كنشگران مختلف اين نظام و نتايج تحقيقات متعدد مبني بر عدم دستيابي به برخي از اهداف از پيش تعيین شده براي كنشگران نظام ، حاكي از آن است كه اين نظام در حصول عملكرد مطلوب و دستيابي به برخي اهداف خود موفق نبوده است . اهميت اين ناكامي وقتي بيشتر مي شود كه بدانيم منابع مالي ، انساني و فيزيكي بسياري در اين نظام هزينه مي شوند كه در صورت استفاده بهينه مي توانند تغييرات قابل توجهي در بخش كشاورزي استان و به تبع آن در كشور ايجاد كنند . این در حالی است که بر اساس سند برنامه ششم توسعه ، دولت موظف است برای حصول اهداف بندهای ششم و هفتم سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در جهت تأمین امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی زراعی ، باغی ، دامی و آبزی به میزان (95%) در پایان اجرای قانون برنامه و افزایش تولیدات کشاورزی به ویژه محصولات دارای مزیت صادراتی ، تقویت و تکمیل زنجیره های تولید و توسعه صادرات و ارتقای بهره‌وری آب و خاک کشاورزی اقدامات لازم را جهت حصول به شاخص‌های کمی انجام دهد . همچنین تغييرات سريع در دانش و اطلاعات كشاورزي و نيز رويكردهاي جديد در عرصه كشاورزي جهان از جمله آزادسازي بازار جهاني و گسترش استفاده از فناوري هاي مدرن اطلاعاتي و ارتباطي ، فعالان عرصه هاي مختلف كشاورزي و به خصوص كشاورزان و گلخانه داران را ملزم مي سازد تا براي نقش آفريني بهتر در توسعه كشاورزي و تصمیم گیری درست و به تبع آن توسعه اقتصادي و ملي كشور خود ، مدام مشغول يادگيري و ياددهي باشند . ( مقدس فریمانی ، 1382)
پیشینه تحقیق :
تا كنون تحقيقات مختلفي در خصوص نظام دانش و اطلاعات کشاورزی انجـام شده است ، اما مطالعات بسيار محدودي به بررسی عوامل موثر بر توانمندسازی گلخانه داران متاثراز ارکان نظام دانش و اطلاعات کشاورزی پرداخته اند . برخي از جديدترين مطالعـات انجـام شـدة داخلـي و خـارجي در ايـن خصـوص عبارتند از:
بلوم(1989 ) با روش شناسي ارزيابي سريع نظام دانش و اطلاعات كشاورزي با هدف شناسايي منابع اطلاعاتي مختلف مورد استفاده براي توانمندسازی كشاورزان سنتي در يك نظام دانش پيشرفته پرداخت . ارزيابي سريع نظام دانش و اطلاعات كشاورزي بر پايه اين ايده بنا نهاده شده كه نوآوري هاي كشاورزي به دانش واستفاده و مبادله فناوري بستگي دارد . نظام دانش از كنشگراني ( افراد ، سازمان ها ، شبكه ها ) تشكيل شده كه در توليد و بكارگيري دانش دخالت دارند . ارزيابي سريع نظام دانش و اطلاعات كشاورزي بعنوان روشي براي شناخت چگونگي عمل نظام وتعيین نقش ها و تعاملات بين كنشگران اين نظام توسعه يافته است .
بلوم ( 1999) در تحقيقي دیگر تحت عنوان « تجزيه و تحليل نظام دانش و اطلاعات كشاورزي سوييس » چنين بيان نموده است كه راجرز و بین اعتقاد دارند نظام هاي دانش و اطلاعات كشاورزي موفق داراي ويژگي هاي زير مي باشند :
1- كاربران كنترل زيادي بر فرآيند استفاده از تحقيق دارند
2- سيستم بصورت كلي مي باشد و دركار تحقيق براي توسعه و ترويج اعمال نفوذ نمي شود .
3- نظام دانش و اطلاعات كشاورزي بطوركلي تأثیر قابل توجهي بر اطراف خود دارد .
4- در اين نوع نظام جمع قابل توجهي از فناوري هاي نو در دسترس مي باشد .
5- زير شاخه هاي تحقيقاتي در اين نوع نظام دانش و اطلاعات كشاورزي بطرف بهره وري جهت گيري شده اند
6- فاصله اجتماعي بين محققان ، عاملان ترويج و كشاورزان قابل پرشدن است .
7- خدمات ترويجي تماس زيادي با ارباب رجوع دارد .
8- اجزاء نظام دانش و اطلاعات کشاورزی به لحاظ ساختاري توسط يك مفهوم مشترك از سيستم و يك حس مشترك از وظيفه و يك زبان مشترك بهم مرتبط هستند .
نتایج تحقیق استملر و میمکن (2023 ) تحت عنوان " کشاورزی و اشتغال گلخانه ای ، شواهدی از اکوادور " نشان داد که بین سال های 2014 تا 2021 در کشور اکوادور ، ایجاد اشتغال در مناطق روستایی کشورهای کم درآمد با استفاده از کشاورزی گلخانه ای و استفاده از روش های تولید پیشرفته تر باعث توانمندسازی کشاورزان و گلخانه داران می شود . نتایج این تحقیق نشان می دهد که سهم بزرگ از نیروی کار متوجه کشاورزی گلخانه ای است و بطور خاص مزارع گلخانه ای ، کارگران و کارگران زن بیشتری را با قراردادهای دایمی استخدام می کنند .
بونیس و همکاران ( 2021 ) در تحقیقی تحت عنوان " سنجش توانمندسازی زنان در پروژه های توسعه کشاورزی ، تولید غذا و تنوع غذایی کودک و مادر در تیمور شرقی " به این نتیجه رسیدند که نمرات تنوع غذایی زنان توانمند و فرزندانشان بالاتر از کسانی بود که قدرت ندارند . همچنین ارتباط بین معیارهای مختلف توانمندسازی و تنوع غذایی در بین زنان بیشتر و معنی دارتر از کودکان بود . بنابراین استراتژی های متنوع کشاورزی به عنوان سرمایه گذاری های ارزشمند برای بهبود رژیم غذایی و سلامت مادران و فرزندان می تواند تاثیر زیادی در توانمندسازی زنان داشته باشد .
ساندرا و همکاران (2014) در تحقیقی به بررسی مدیریت تولید با توانمندسازی کارکنان پرداختند و به این نتیجه رسیدند بسیاری از شرکت ها برای تنو