بررسی تاثیر صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای- واسطهای برارزش افزوده درصنایع ایران
محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی
علی شاهین پور
1
,
افسانه خوش رفتار
2
1 - مربی گروه اقتصاد- دانشگاه آزاد اسلامی، استان آذربایجان شرقی، ایران
2 - دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی دانشگاه آزاد میانه
کلید واژه: صنایع ایران, صادرات, واردات سرمایهای-واسطهای, دادههای پانلی, ارزش افزوده,
چکیده مقاله :
در کشور ایران طی دو دهه اخیر اقدام به تدوین سند راهبرد توسعه صنعتی و استراتژی توسعه صنعتی شده است که این امر اهمیت توسعه صنعتی را بیش از پیش نمایان می کند. با توجه به نقش صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای در تولیدات صنعتی، توجه به تجارت خارجی برای دستیابی به اهداف توسعه‌ای کشور ضروری می باشد. از آنجایی که صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای می توانند از متغیرهای کلیدی تأثیرگذار بر تولیدات صنعتی مطرح باشند؛ لذا در این مطالعهبه بررسی تأثیر صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای بر ارزش افزوده در صنایع ایران، طی دوره زمانی 1393-1380 پرداخته شده است. برای این منظور از فرم تبعی کاب- داگلاس که در آن تولید تابعی از متغیرهای نیروی کار، موجودی سرمایه، صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای در نظر گرفته شده، استفاده گردیده و مدل مزبور به روش اقتصاد سنجی داده های تابلویی برای 139 گروه صنعتی برآورد شده است. نتایج برآورد مدل تحقیق نشان می دهد که تعداد کل شاغلان، موجودی سرمایه، صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای اثرات مثبت و معنی داری بر ارزش افزوده صنایع ایران داشته اند. همچنین نتایج برآورد مدل تحقیق نشان می دهد که یک در صد افزایش در صادرات و واردات کالاهای سرمایه ای-واسطه ای به ترتیب 039/0 درصد و 031/0 درصد ارزش افزوده صنایع ایران را طی دوره مورد بررسی افزایش می دهند. لذا توصیه می شود که دولت تعامل با اقتصاد جهانی را هدف‌گذاری کرده و با اتخاذ سیاست های مناسب، در جهت رفع تحریم های اعمال شده علیه کشور گام بردارد.
- آذربایجانی، کریم، راکی، مولود و رنجبر، همایون (1390)، تاثیر متنوع سازی صادرات بر بهرهوری کل عوامل تولید و رشد اقتصادی:رویکرد دادههای تابلویی در کشورهای دی هشت، فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال 1، شماره3، صص 201-165.
- بخشی، رسول، موسوی محسنی، رضا و جعفری، سمیه (1391)، بررسی اثر صادرات بر رشد اقتصادی ایران یک الگوی تعادل عمومی محاسباتی، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، شماره 8، صص 40-17.
- بزازان، فاطمه و محمدی، نفیسه (1387)، تعیین جایگاه راهبرد توسعه صادرات در رشد تولید صنعتی ایران (با استفاده از روش داده- ستانده)، فصلنامه اقتصاد مقداری، سال 5، شماره 4، صص 155-131.
- جلائی، عبدالمجید، صادقی، زینالعابدین و اعمی بنده قرائی، حسن (1387)، بررسی کشش بین واردات کالاهای واسطهای، نیروی کار و سرمایه در ایران رهیافت تابع هزینه ترانسلوگ، تحقیقات اقتصادی، شماره 82، صص 68-53.
- رهنمای قراملکی، غلامحسین، متفکر آزاد، محمدعلی و رنجپور، رضا (1394)، بررسی تاثیر سرمایه R&D داخلی، موجودی کالاهای سرمایهای واردشده و سرمایه انسانی بر روی ارزش افزوده صنایع با فناوری بالا در ایران، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 4، شماره 15، صص 54-21.
- رهنمای قراملکی، غلامحسین و همکاران (1393)، بررسی نقش مخارج R&D داخلی، واردات تکنولوژی و تاثیر متقابل سرمایه انسانی و واردات تکنولوژی بر ارزش افزوده، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 72، صص 59-25.
- زراء نژاد، منصور و انصاری، الهه (1386)، اندازهگیری بهرهوری صنایع در صنایع بزرگ استان خوزستان، فصلنامه بررسیهای اقتصادی، سال 4، شماره 4، صص 26-1.
- سایت بانک مرکزی (http://tsd.cbi.ir/IntTSD/Display/) و (http://www.cbi.ir/simplelist/).
- سایت سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (http://www.unido.org/index.php?id=o3474).
- سایت مرکز آمار ایران (http://amar.sci.org.ir).
- سبحانی، حسن و عزیز محمدلو، حمید (1387)، تحلیل مقایسهای بهرهوری عوامل تولید در زیر بخشهای صنایع بزرگ ایران، تحقیقات اقتصادی، شماره 82، صص 119-87 .
- سلمانی بیشک، محمدرضا و اشکان، المیرا (1393)، اثر صادرات کالاهای صنعتی بر رشد اقتصادی در ایران، مجله اقتصادی، شمارههای 11 و 12، صص 16-5.
- شاه آبادی، ابوالفضل (1384)، منابع رشد بخش صنایع و معادن اقتصاد ایران، جستارهای اقتصادی، سال دوم، شماره 4، صص 80- 55.
- شاه میرزایی، علیرضا و همکاران (1383)، از سیاست اقتصادی تا سیاست صنعتی: نقد طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور، کانون تحلیلگری سیاست صنعتی مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف، نشر استیری، تهران.
- صادقی، مسعود و عمادزاده، مصطفی (1382)، برآورد سهم سرمایه انسانی در رشد اقتصادی ایران طی سالهای1380-1345، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 17، صص 98-79.
- طیبی، کمیل، عمادزاده، مصطفی و شیخ بهایی، آزیتا (1387)، تاثیر صادرات صنعتی و سرمایه انسانی بر بهره وری عوامل تولید و رشد اقتصادی کشورهای عضوOIC ، فصلنامه اقتصاد مقداری، سال 5، شماره2، صص 106- 85 .
- عاقلی کهنه شهری، لطفعلی (1385)، برآورد تابع تولید معادن کشور، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال ششم، شماره 1، صص 50- 33.
- عطر کار روشن، صدیقه (1386)، گسترش صادرات و رشد اقتصادی، شواهدی از ایران پس از انقلاب، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال 7، شماره 26، صص 133-111.
- غفارزاده خسروشاهی، فرزانه. (1385)، بررسی عوامل موثر بر هزینههای R&D در صنایع ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، تبریز.
- فتحیان پور، مژگان. (1380)، همایش بینالمللی مراکز تحقیق و توسعه صنایع، مجموعه مقالات سومین همایش بینالمللی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن، جامعه مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن با همکاری نشر آتنا، تهران، صص 313-219.
- کمیجانی، اکبر و حاجی، غلامعلی (1391)، نقش صادرات در بهره وری و رشد اقتصادی: شواهدی از ایران، فصلنامه پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره 7، تابستان 1391.
- مجرد، عصمت و کرباسی، علیرضا (1391)، رفتارهای غیر خطی در رابطه بین رشد اقتصادی و صادرات: مطالعه موردی کشورهای حاشیه دریای خزر، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال 12، شماره 3، صص 210-191.
- محمودزاده، محمود و محسنی، رضا (1384)، بررسی تاثیر تکنولوژی وارداتی بر رشداقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال پنجم، شماره 16، صص 129-103.
- مولایی، محمد (1384)، بررسی و مقایسه بهرهوری گروههای مختلف صنعتی کوچک و بزرگ ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره 22، صص 176-157.
- مرادی، محمدعلی و مهدیزاده، مریم (1384)، تجارت خارجی و رشد اقتصادی ایران، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 3، صص72- 38.
- نصری، بهمن (1393)، بررسی تاثیر صادرات نفتی و غیرنفتی بر رشد اقتصادی ایران و رشد بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه ارومیه، ارومیه.
- نیلی، مسعود و همکاران (1382). خلاصه مطالعات طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور، تهران، موسسه انتشارات علمی.
- Acemoglu, D., Ph. Aghion & F. Zilibotti (2006), Distance to Frontier, Selection, and Economic Growth, Journal of the European Economic Association, Vol.4, No.1, PP. 37-74.
- Aghion, P. & P. Howitt (2006), Appropriate Growth Policy: A Unifying Framework, Journal of the European Economic Association, Vol.4, No.3, PP.269-314.
- Awokus, T.O. (2007), Causality between Exports, Imports, and Economic Growth: Evidence from Transition Economics, Economic Letters, Vol.94, PP.389-395.
- Chigusiwa, L., S. Bindu, V. Mudavanhu, L. Muchabaiwa & D. Mazambani (2011), Export-Led Growth Hypothesıs in Zımbabwe: Does Export Composıtıon Matter?, International Journal of Economics and Research, Vol.2, No.4, PP.111-129.
- Dulleck, U. & N. Foster (2008), Imported Equipment, Human Capital and Economic Growth in Developing Countries, Economic Analysis & Policy, Vol.38, No.2, PP.233-250.
- Eaton, J. & S. Kortum (2001). Trade in Capital Goods. NBER Working Paper, No.8070.
- Global R&D Report (2008), R&D Magazine, PP.1-9.
- 2013 Global R&D Funding Forecast (2012), R&D Magazine (www.rdmag.com).
- Greene, W.H. (2002); Econometric Analysis, Fifth Edition, Prentice-Hall Inc., USA.
- Hall, J. & G.M. Scobie (2006), The Role of R&D in Productivity Growth: The Case of Agriculture in New Zealand: 1927 to 2001, New Zealand Treasury Working Paper, No. 06/01.
- Herrerías, M. J. (2012), Capital Goods Imports and Long-Run Growth in China, China Policy Institute Working Paper, No. 1.
- Herzer, D., D.F. Nowak-Lehmann & B. Siliverstovs (2006), Export-Led Growth in Chile: Assessing the Role of Export Composition in Productivity Growth, The Developing Economies, Vol.44, No. 3, PP.306-328.
- International R&D Comparisons (2010), National Science Foundation
(www.nsf.gov/statistics/seind10/pdf/c04.pdfمشابه).
- Jiranyakul, K. (2012), Are Thai Manufacturing Exports and Imports of Capital Goods Related? Modern Economy, Vol.3, No. 2, PP. 237-244.
- Kalaitzi, A.S. (2013), Exports and Economic Growth in the United Arab Emirates, Research Institute for Business and Management, Manchester Metropolitan University Business School.
- Kilavuz, E. & B. Altay Topcu (2012), Export and Economic Growth in the Case of the Manufacturing Industry: Panel Data Analysis of Developing Countries, International Journal of Economics and Financial Issues, Vol. 2, No. 2, PP.201-215.
- Kondo, M. (2001), Technology Acquisition and Mastering for Development, UNIDO Industrial Development Forum (General Conference of UNIDO), Ninth Session-Vienna,
(http://www.unido.org/fileadmin/import/userfiles/timminsk/9gcforumkondo.pdf).
- Lee, J.W. (1995), Capital Goods Imports and Long-Run Growth, Journal of Development Economics, Vol.48, No.1, PP.91-110.
- Mazumdar, J. (2001). Imported Machinery and Growth in LDCs, Journal of Development Economics, Vol.65, No.1, PP. 209-224.
- Musleh-Ud Din (2004), Exports, Imports, and Economic Growth in South Asia: Evidence Using a Multivariate Time-series Framework, The Pakistan Development Review, Vol.43, No.2, PP. 105-124.
- Ramos, F.R. (2001), Exports, Imports, and Economic Growth in Portugal: Evidence from Causality and Cointegration Analysis, Economic Modelling, Vol.18, No.4, PP. 613-623.
- Romer, D. (2006), Advanced Macroeconomics, USA, McGraw-Hill Companies.
- Romer, P.M. (1990), Endogenous Technological Change, Journal of Political Economy, Vol. 98, No.5, PP. S71-S102.
- Taghavi, M., M. Goudarzi, E. Masoudi & H. Parhizi Gashti (2012), Study on the Impact of Export and Import on Economic Growth in Iran, Journal of Basic and Applied Scientific Research, Vol.2, No.12, PP. 12787-12794.
- Temple, J. & H.J. Voth (1998), Human Capital, Equipment Investment, and Industrialization, European Economic Review, Vol.42, No.7, PP.1343-1362.
- Tseng, Chun-Yao. (2008), Internal R&D Effort, External Imported Technology and Economic Value Added: Empirical Study of Taiwan's Electronic Industry, Applied Economics, Vol.40, No.8, PP.1073-1082.
- Usman, M., S. Ashfaq & N. Mushtaq (2012), Relationship of Export and Economic Growth; an Empirical Study of Pakistan, Far East Journal of Psychology and Business, Vol. 6 No. 3, PP.1-10.
- Waithe, K., T. Lorde & B. Francis (2011), Export-Led Growth: A Case Study of Mexico, International Journal of Business, Humanities and Technology, Vol. 1 No.1, PP. 33-44.
- Wieser, R. (2001), R&D and Productivity: Empirical Evidence at the Firm Level, WIFO Working Paper, No. 158.