نیمرخ سواد اطلاعاتی دانشجویان دکتری و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم

محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

محمد ساجدی ¹ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، رئیس اداره اطلاع‌رسانی و مدارک علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه)
علیرضا اسفندیاری مقدم ² (عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان)

تاریخ دریافت : 1391/08/28 تاریخ پذیرش : 1391/11/03 تاریخ انتشار : 1391/12/27

کلید واژه: سواد اطلاعاتی, دانشجویان دکتری, اعضای هیأت علمی, پژوهشگاه حوزه و دانشگاه,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی میزان سواد اطلاعاتی دانشجویان دکتری و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم است. روش: پیمایشی تحلیلی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه مورد پژوهش 77 نفر شامل کلیه دانشجویان دکتری و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم می‌باشند. از مجموع 77 پرسشنامه ارسال شده تعداد 67 پرسشنامه تکمیل شده عودت داده شد، برای تعیین پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، ضریب پایایی 83/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی پرسشنامه بود. یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد 9/60 درصد از جامعه آماری به مقدار زیاد در تشخیص نیازهای و تعیین ماهیت و گستره آن تبحر دارند. همچنین 8/48 درصد از پژوهشگران به مقدار زیاد با شیوه‌های دسترسی و دست‌یابی به اطلاعات مورد نیاز آشنایی کامل دارند. بر اساس یافته‌های آماری میزان آشنایی با روش‌های ارزیابی اطلاعات در 85/57 درصد در حد بسیار مطلوب می‌باشد. همچنین 3/58 درصد جامعه آماری به مقدار زیاد در جهت رفع نیازهای اطلاعاتی از کتابخانه استفاده می‌کنند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The main purpose of this research is to identify the information literacy level of Ph.D. students and faculty members of the Research Institute of Hawzeh and University in Qom. Methodology: In this study, in order to evaluate the information literacy level of PhD students and faculty members of the Research Institute of Hawzeh and University in Qom, survey and analytical methods are conducted. The population of current research is 77 individual that included all PhD students and faculty members of the Research Institute of Hawzeh and University. Data collecting is based on two methods of field and library studies. A researcher- made questionnaire was used to gather information [data]. The questionnaire consists 27 items. Of the 77 questionnaires distributed, a total of 67 completed questionnaires were returned. Cronbach's Alpha Coefficient was calculated to determine the reliability and obtained 0.83 that showed good reliability of the questionnaire.  Findings: Findings of the study show that 60.9 percents of the statistical population are highly expert in recognition of information needs and identification of its nature and range. Also, 48.8 percent of researchers are completely familiar with information access and acquisition methods. According to the statistical results, in the 57.85 percent of the population, the level of familiarity with the information assessment methods is highly desirable. Also, 58.3 of the statistical populations get benefit in large.

منابع و مأخذ:

اسمعیلی، میترا. (1387). بررسی سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

بختیارزاده، اصغر. (1381). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه الزهرا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران،دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی.

بردستانی، مرضیه. (1383). رویکرد فراشناختی به سواد اطلاعاتی. همایش آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی و موزه‌ها. مشهد 1 و 2 خرداد 1383. مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، ص 55.

پریرخ، مهری. (1386). آموزش سواد اطلاعاتی: مفاهیم، روش‌ها و برنامه‌ها. تهران: کتابدار.

پندپذیر، فهیمه. (1389). بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه بر اساس مدل شش مهارت بزرگ آیزنبرگ و برکویتز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

دیانی، محمدحسین. (1383). تضاد بین واسطه رهایی کردن و کارگزار اطلاعات شدن. همایش آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه‌ها، مراکز اطلاع‌رسانی و موزه‌ها. مشهد 1 و 2 خرداد 1383. مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، ص 11-21.

سودبخش، لیلا نیک‌کار، ملیحه (1384). تأثیر آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان. فصلنامه کتاب، 16 (3)، 58-53.

صابری، مریم. (1388). آموزش سواد اطلاعاتی، نیاز امروز و فردای جامعه اطلاعاتی. کتاب ماه کلیات، 140، 30-33.

مفیدی، فرحناز. (1388). بررسی سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی صنعت آب و برق (وزارت نیرو). پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

مقدس‌زاده، حسن. (1385). بررسی سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

نظامنامه گام اولیه توسعه اطلاعاتی مربیان و مسئولان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای کشور. ج. اول: مفاهیم اولیه و بررسی و تحلیل وضعیت موجود سواد اطلاعاتی مربیان و مسئولان مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای کشور (1381) تهران: دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشکده فناوری اطلاعات.

نظری، مریم. (1384). سواد اطلاعاتی. تهران، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.

American library Association (1989). Information literacy competency standards for Higher education.

Andertta, S. (2007), “Phenomenography: A conceptual framework for information literacy education”, Aslib Proceedings: New Information Perspectives, 59(2): 152-168.

Barnett , C. ( 2008), “Creating Standards and Frameworks for Information Literacy”, School Library Media Activities Monthly, Baltimore: Mar. 24(7): 21-23.

Gross, D. (2009). Assessment of Information literacy Instruction, M.L.I.S, San Jose State University, Retrieved http://www.Proquest.Umi.Com

Joint, N. and Wallis, J. (2005), “Information literacy and the Role of National NLibrary and InformationAssociationsA”, Library Review, 54 (4): 213-217.