سنجش رابطه‌ی ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزاد شهر تهران

محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتی

غزاله مظفری ¹ (کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی گرایش مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی)
نجلا حریری ² (استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
زهرا اباذری ³ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال)

تاریخ دریافت : 1394/11/02 تاریخ پذیرش : 1395/03/20 تاریخ انتشار : 1395/03/30

کلید واژه: عوامل محیط کار, بیگانگی با کار, ویژگی‌های شغل, نقش‌های شغلی, کتابخانه‌های دانشگاهی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف پژوهش، تعیین رابطه‌ی ادراک از عوامل محیط کار (نقش‌های شغلی و ویژگی‌های شغل) و بیگانگی با کار در کتابداران دانشگاه‌های آزاد شهر تهران می‌باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی- تحلیلی است. جامعه‌ی آماری شامل 119 نفر کتابداران تمامی کتابخانه‌های دانشگاه‌های آزاد شهر تهران می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ها‌ی ادراک از عوامل محیط کار با 63 سوال در مقیاس هفت سطحی، و بیگانگی با کار مشتمل بر 20 سوال در طیف چهار سطحی است. از میان پرسشنامه‌های توزیع شده، تعداد 100 پرسشنامه (84%) تکمیل و برگشت داده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد بیگانگی با کار با هیچ یک از ویژگی‌های جمعیت شناختی رابطه‌ی معناداری ندارد و سابقه‌ی کار با ویژگی‌های شغلی رابطه‌ی معنادار دارد. نتیجه‌گیری: به طور کلی کتابداران جامعه‌ی مورد پژوهش با کار بیگانه نیستند ولی از نظر گرانباری نقش، بیشترین نارضایتی را داشته‌اند. عوامل تعارض نقش و فشار نقش با نمره‌ی بیگانگی با کار کارمندان ارتباط معنادار منفی داشت، به گونه‌ای که با افزایش هریک، میزان بیگانگی با کار کاهش می‌یابد و عامل هویت تکلیف، ارتباط معنادار مثبت دارد؛ یعنی با افزایش هویت تکلیف، میزان بیگانگی با کار کاهش می‌یابد.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The purpose of this research is to study the relationship between perceptions of the work environment's factors and the librarian's work alienation in the Islamic Azad Universities of Tehran libraries. Methodology: The research method is Analytical survey. The statistical population consists of the 119 librarians of the Islamic Azad Universities of Tehran libraries. There are 100 questionnaires (84%) of the all 119, which were completed and returned. This study examines the rate of relationship between perceptions of the work environment's factors including Job Characteristics (Elbow Room, Task Identity, Feedback, Job Challenge), Occupational Role (Role Ambiguity, Role Conflict, Overload), and the librarian's work alienation. Findings: The research results show that the librarians under survey have a satisfaction of their workmates in common. There isn't any significant relationship between work alienation and demographic characteristics, but there is a significant relationship between work experience and the job characteristics. According to the results of this research, librarians of this research community aren't generally foreign with their labor, but the most of their grievances are about their participation in decision making, and role overload. Conclusions:Role ambiguity, role conflict and pressure have a negative correlation with the score of work alienation. Therefore, with an increase in each of them, the work alienation increases too. On the other hand, has a positive significant relationship with it, so that, with an increasing in task identity, the work alienation reduces

منابع و مأخذ:

آقاسی‌پور پازواری، فاطمه. (1390). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه از خود بیگانگی شغلی در شرکت پلیمر آریا ساسول عسلویه. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد. رشته‌ی روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت.

بکتاشیان، ریحانه. (1382). بررسی عوامل سازمانی موثر بر بیگانگی از کار کارمندان رسمی شهرداری تهران در سال 1382. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن.

بیگ زاده، رضا. (1392). شناسایی و اولیوت بندی عوامل موثر بر بیگانگی از کار در کارکنان اداره‌ی کل حمل و نقل پایانه‌های استان آذربایجان شرقی.پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بناب.

جوادی، رها. (1387). بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر بیگانگی از کار. ماهنامه‌ی جامعه شناسی و علوم اجتماعی، 12، 81-98.

علامه، ساجده. (1392). مطالعه‌ی تاثیر ویژگی‌های بوروکراتیک سازمان بر بیگانگی از کار کارمندان سازمان های اداری (مطالعه‌ی کارمندان سازمان های دولتی شهرستان اهواز)، مسائل اجتماعی ایران، 4 (8)، 131-154.

گل پرور، محسن. (1393). تبیین رابطه‌ی استرس شغلی با بیگانگی شغلی و رفتارهای انحرافی بر اساس نقش تعدیل کننده‌ی اسناد شناختی به علل استرس، روانشناسی معاصر، 9 (1)، 71-82.

موذنی، اصغر. (1382). بررسی عوامل موثر بر بیگانگی از کار بین کارکنان گمرک بندر انزلی در سال 1382، مجله دانشکده‌ی علوم انسانی دانشگاه سمنان، 7، 35-66.

میرباقری، مجتبی. (1385). بیگانگی از کار و عوامل موثر بر آن در راه آهن جمهوری اسلامی ایران- ادارات مرکزی. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، رشته‌ی روان شناسی اجتماعی، دانشکده‌ی روان شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.

میرهاشمی، مالک. (1386). تدوین روابط بین ادراک از عوامل محیط کار (نقش های شغلی، ویژگی‌های شغلی، سبک نظارتی و ساختار سازمانی) با سطح درگیری شغلی و تعهد سازمانی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی. دانشنامه‌ی دکتری، رشته‌ی روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشکده‌ی علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

Suarez, M, & Jzoghbi, M. (2006). The Impact of Work Alienation on Organizational Citizenship Behavior in the Canavy Islands, International Journal of Organizational Analysis, 15, p.1.

Shahbazi, Behzad. (2011). A Survey of relationship between the quality of work life and performance of Department Chairpersons of Esfahan University and Esfahan Medical Science University, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol.30, 1555-1560.