بررسی و ارزیابی رسا، نرم‌افزار جامع کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه کاربران
محورهای موضوعی : نظام ها و خدمات اطلاعاتیفاطمه نوشین فرد 1 , اطهره احمدی 2
1 - عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران و
کارشناس ارشد سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
کلید واژه: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جم, نرم‌افزار رسا, نرم¬افزارهای جامع کتابخانه¬ای,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف مشخص ساختن دیدگاه های کاربران نرم افزار رسا در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی- تحلیلی و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است. جامعه پژوهش را کاربران نرم افزار رسا یعنی مراجعان در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده اند. داده ها به صورت آمار توصیفی در جداول توزیع فراوانی آورده شده است. جهت آزمون فرضیه پژوهش از آمار استنباطی و آزمون تی زوج مستقل و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد اکثریت کاربران نرم افزار در سطح مراجعان و کارکنان کتابخانه را زنان تشکیل می دهند. مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد در میان کاربران مراجعه‌کننده به کتابخانه بیشتر از سایر مقاطع تحصیلی است. در استفاده از این نرم‌افزار دیدگاه مراجعان در زمینه نمایش اطلاعات 5/55 درصد مثبت بوده است. پشتیبانی و تعامل، از منظر مراجعان به کتابخانه 6/57 درصد امتیاز گرفته است. نظر مراجعان در ارتباط با جستجوی اطلاعات نشان داد که 9/61 درصد مراجعان این بخش را مناسب ارزیابی کرده اند. امانت کتابخانه عمومی در بین گروه مراجعان 8/68 درصد امتیاز را گرفته است در کل این سیستم در میان مراجعان 14/61 درصد مناسب ارزیابی شده است. و این امر نیاز به تجدید نظر در قسمت هایی از نرم افزار را به روشنی مشخص می سازد. نتیجه‌گیری: نتایج آشکار کرد که دیدگاه مراجعان نسبت به امکانات و قابلیتهای مختلف نرم‌افزار تفاوت دارد و در بخش جستجو و بازیابی و تعامل و پشتیبانی لازم است ضمن آموزش و آگاهی‌دادن کاربران از قابلیتهای نرم‌افزار، طراحان نرم‌افزار نیز با توجه به نیازهای کاربران آن را مورد بازنگری قرار دهند.
Purpose: This study aimed to determine attitudes of users of Rasa software in the National Library of the Islamic Republic of Iran. Methodology: The research method was analytical survey and data collection has been done through using questionnaire. Research population consists of patrons who use Rasa software at the National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran. Data and descriptive statistics are presented in frequency tables. Inferential statistics and hypothesis tests for independent and paired t test, Pearson correlation coefficient was used. Findings: The results showed that majority of patrons using Rasa software were women. The results also showed that the users with degree of master were more than other levels of achievement. The viewpoint of users regarding display feature of Rasa showed that majority of them were satisfied with the display elements and they were familiar with it. A significant percentage of users (40%) have not evaluate the most elements of search and retrieve, and interaction & support features and it indicates lack of use or lack of familiarity with the software features. Results: the results reveal that the view points of the users regarding the facilities and features of Rasa were different. It is necessary the Rasa designers revise it based on the user’s needs and o teach the search, retrieve and support and interaction features to users and inform them of the facilities of Rasa
اسماعیل اردکانی، آمنه (1379). بررسی تطبیقی نرم‌افزار های تمام‌متن فارسی جویا و دسترسی در امر ذخیره سازی ، بازیابی و ارائه خدمات اطلاعاتی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
ایزدی، باقر(1383) . بررسی قابلیت نرمافزارهای کتابخانههای فارسی در ذخیره و بازیابی اطلاعات مواد دیداری شنیداری. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
تحریری، شهره(1386). بررسی تطبیقی کارآیی نرمافزارهای نوسا و پارسآذرخش از جنبه جستجو و بازیابی اطلاعات. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
رضایی، محمدجواد (1377). ارزیابی قابلیتهای ذخیره و بازیابی در برنامههای نرمافزاری علوم قرآنی . پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
زره ساز، محمد(1385). بررسی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرم‌افزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت دانشجویان دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد از تعامل با این نرم‌افزار. فصلنامه کتابداری و
اطلاع‌رسانی، 36(4)، 127- 150.
شرکت پارس آذرخش ( 1386). رسا؛ نرم‌افزار جامع کتابخانه، مرکز اسناد و آرشیو.تهران: چاپار.
صنعت جو، اعظم، عطایی، حسین (1378) . نرمافزارهای کتابخانهای : تقابل حقیقت باایدهآل : فهرستهای رایانهای: کاربرد و توسعه، مجموعه مقالات همایش کاربرد وتوسع فهرستهای رایانهای در کتابخانههای ایران 27و 28 آبان 1378. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
علیا دونیقی، بابک و عباسی، رسول(1388). مبانی کامپیوتر و آشنایی با نرم‌افزرهای کتابخانهای . رودهن: دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.
عماد خراسانی، نسرین دخت ( 1382). خدمات عمومی کتابخانه و روشهای آن.تهران: کتابدار.
غائبی، امیر (1372). سنجش و ارزبابی نرمافزارهای کتابخانهای با تاکید بر نرمافزارهای موجود در ایران.(تهران) ،پایاننامه
کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
فتاحی، رحمت‌الله، و پریرخ، مهری(1379). بررسی و ارزیابی کیفیت نمایش اطلاعات در فهرستهای رایانهای داخلی و ارائه رهنمودهایی برای بهبود آن. فهرستهای رایانهای: کاربرد و توسعه: مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرستهای رایانهای، 27 و 28 آبان 1378. به کوشش رحمت‌الله فتاحی. مشهد، تهران: دانشگاه فردوسی مشهد، مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد کشاورزی، 323-352.
فتاحی، رحمت‌الله، و پریرخ، مهری(1385). نرمافزارهای کتابخانهای. در عباس حری (ویراستار)، دایره المعارف کتابداری و
اطلاع‌رسانیایران..2، 1773 بازیابی شده از: http://portal.nlai.ir/default.aspx
گزنی، علی(1379). طراحی سیستم‌های بازیابی اطلاعات بهینه در نرمافزارهای کتابخانهای و اطلاع‌رسانی. فصلنامه اطلاع‌رسانی، 16 (1و2). بازیابی‌شده در 31/1/1390، از: http://thesaurus.irandoc.ac.ir/Journals/jr16.htm
محمدی فرد، داوود (1381). آشنایی با نرمافزارهای کتابخانهای. تهران: تکوک زرین.
موسوی چلک، افشین (1379). بررسی تطبیقی نرمافزارهای نوسا، کاوش و پارس آذرخش از دیدگاه فهرستنویسی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
نجفی، عبدالله (1373). بررسی وضعیت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راه حل برای دست‌یافتن به وضع مطلوب. پایاننامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تهران.
نوروزی، یعقوب، نعمتی، سحر (1389. ارزیابی نرمافزارهای جامع کتابداری تحت وب پارس آذرخش، نوسا و نمایه در بازیابی اطلاعات، تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی، 16 (1)، 25-43.
Dorner, D. G.; Curtis, A. (2004). A Comparative Review of Common User Interface Products. Library Hi Tech, 22 (2), 182-197.
Look, Annie T.(1996) Evaluating bibliographic displays from the users point of view:a facus group study. Master of information science dissertation . Torento: University of Torento , Faculty of Information Studies.
Saxena S.C, Srivastava R.K (1998).Evaluation of library software package available in India desidoc. . Bulletin of Information Technology,December , 18 (5), 9-15.
Seiverts , E.G, et al. (1992). Software for information storage and retrival tested, evaluated andcompored:Part lll-End-user software. The Electronic Library , 10 (1), 5-17.
Shafique, Farzana, Khalid, Mahmood (2007). Librarian’s opinions about library software: a survey of libraries in Lahore.. The Electronic Library, 25 (6), 766-777.